Nanda van der Burg en Laurie Barents, Koninklijke Visio
Hoe kan je veilig over straat met je peuter als je zelf slechtziend of bind
bent? Hoe zorg je ervoor dat je kind veilig speelt in de speeltuin? Als je kind
wat groter wordt, wordt het ook bewegelijker en wordt zijn of haar wereld
groter. Als je zelf een visuele beperking hebt kan het soms een extra uitdaging
zijn om jouw peuter op te voeden. In dit artikel geven we je een aantal tips bij
het verzorgen van je peuter.
Deze serie tips over verzorging bestaat uit de volgende delen:
Je kind verzorgen 1 – de
babyfase
Je kind verzorgen 2 – de
peuterfase
Je kind verzorgen 3 – de
schoolleeftijd
Communiceren met je kind
Leer je kinderen deuren of helemaal te sluiten of helemaal te openen. Als
een deur half open blijft loop je meer kans er tegenaan te lopen.
Als je kind je iets wil tonen en wijzen heeft bij jou geen zin dan zal een
kind vaak zelf leren dat het dingen bij je in je hand moet drukken.
Als je merkt dat je kind langere tijd héél stil is, is het mogelijk iets aan
het onderzoeken waar het niet aan mag komen, of is het op een plek waar het
niet mag zijn. Controleer in dat geval waar het mee bezig is. Maak eventueel
een sleutelvinder vast aan je kind zodat je beter kunt bepalen waar je kind
is.
Kinderen willen graag papa of mama helpen, dit geeft ze voldoening. Let er
echter wel op dat je kinderen ‘kinds blijven’ en geen verantwoordelijkheid
gaan voelen of nemen voor jou of jouw beperking. Het is afhankelijk van de
leeftijd en het karakter van je kind hoe ver je hierin kunt gaan. Laat je
kind bijvoorbeeld aangeven waar de ingang van de peuterspeelzaal is, of laat
je kind “helpen” met de tafel dekken. Maar laat je kind niet beslissen
wanneer je kunt gaan oversteken.
Laat je kind je een tekening zien? Vraag dan om te beschrijven wat het
getekend heeft, of laat het de tekening met een vinger op je rug natekenen.
Op deze manier voelt je kind zich serieus genomen.
Als je non-verbale communicatie niet opvangt kunnen er misverstanden
ontstaan. Vraag daarom door als je niet weet of je kind ergens positief of
negatief van onder de indruk is.
Als je als ouder slechtziend of blind bent is het maken en consequent
toepassen van duidelijke regels nog belangrijker dan bij goedziende ouders.
Denk bijvoorbeeld aan een regel dat je kind altijd je hand vasthoudt als je
samen buiten over straat loopt. Bespreek deze regels ook met leid(st)ers,
oppassers, opa en oma’s, enzovoorts, zodat ook zij consequent waar nodig
deze regels kunnen aanhouden.
Aandacht voor balans
Als je je kind een filmpje laat kijken kun je zelf even rustig zitten en kun
je bijvoorbeeld je ogen wat rust gunnen.
Door de ruimtes kind-proef te maken heb jij meer rust. Zet voorwerpen waar
de peuter niet aan mag komen of die gevaarlijk zijn weg.
Systematisch werken
Leer je kind hoe en waar het iets kan bouwen op plekken waar jij niet zal
lopen. Maak bijvoorbeeld een aparte speelhoek in de kamer.
Geef het speelgoed een vaste plek en zorg bijvoorbeeld voor contrasten zodat
de manden makkelijk terug te vinden zijn. Gebruik hierbij een systeem. Leg
bijvoorbeeld de knutselspullen bij elkaar, de puzzels bij elkaar,
enzovoorts.
Ruim regelmatig speelgoed op of zet een deel apart. Hierdoor hou je zelf het
overzicht en heeft je kind om de zoveel tijd ineens weer ‘nieuw’ speelgoed
om mee te spelen.
Leer je kind om meteen op te ruimen als het met iets anders gaan spelen. Zo
komt het speelgoed niet door elkaar te liggen.
Help je kind met opruimen en maak er een spelletje van. Geef complimenten
als je kind het goed doet.
Laat je kind zijn of haar kleding niet op de grond gooien, maar op een vaste
plek leggen.
Er op uit met mijn peuter
- Als je gebruik maakt van een tuigje of een polsband hoeft je kind niet
voortdurend aan de hand te lopen. Een peuter kan ook mee in een rugdrager of
een houten bolderkar. In een houten bolderkar kun je je peuter vastzetten
zodat deze er niet uit kan vallen. Bij een opklapbare bolderkar dit kan niet
en kan het dus gevaarlijk zijn als je peuter gaat staan of over de zijkanten
heen leunt.
Doe je kind een felgekleurd T-shirt aan als je in een drukke omgeving bent,
zodat je je kind makkelijker in de gaten kunt houden. Uiteraard geldt dit
alleen als je dit kunt waarnemen.
Als je met je kind naar de speeltuin gaat, ga dan eerst naar de plek waar
jij zelf gaat zitten of staan. Zo laat je je kind zien waar ze naartoe
moeten als ze je nodig hebben of iets willen vragen.
Kies voor een afgeschermde speeltuin waar geen water, drukke weg of fietspad
in de buurt is. Als dat niet gaat, ga dan na of je je kind wel voldoende in
de gaten kunt houden zodat het veilig blijft.
Spreek met andere ouders af om gezamenlijk naar de speeltuin te gaan. Twee
zien meer dan één en het is gezellig voor de kinderen.
Als je bij iemand op bezoek bent die de ruimte niet veilig heeft ingericht
voor kinderen, kan je kind van alles aanrichten of kan het iets overkomen.
Maak dit bespreekbaar en vraag diegene om jou te waarschuwen als ingrijpen
nodig is.
Voorlezen
Opvoeden doe je niet alleen
Heb je een goedziende partner, zorg dan voor een goede verdeling en laat
niet alles overnemen door jouw partner.
Spreek open over de dingen die lastiger gaan in de opvoeding van je kind.
Dit geldt voor jullie allebei, ook goedziende mensen hebben hun uitdagingen.
Maar vergeet ook niet de dingen te bespreken die goed gaan en denk in
mogelijkheden. Zo groeien jullie samen tot een hechte eenheid.
Sommige activiteiten zoals fietsen aanleren, naar een museum gaan of de
kerstboom optuigen zijn misschien niet goed haalbaar of kosten veel
inspanning. Dat soort activiteiten kun jij wel laten overnemen zodat jij op
andere momenten een leuke(re) ouder kunt zijn.
Als je hulp nodig hebt geef dan goed aan hoe die hulp eruit dient te zien.
Mensen willen graag helpen maar weten niet altijd hoe. Hoe duidelijker jij
bent, hoe makkelijker het wordt.
Als je hulp van buiten jouw netwerk nodig hebt bij bijvoorbeeld het
huishouden of bij de opvoeding kan je terecht bij de sociale wijkteams van
de gemeente, het centrum voor jeugd en gezin of jouw huisarts.
Zorg voor veiligheid
Traphekjes zijn veilig tot een jaar of 2-3 daarna wordt het kind te groot en
te zwaar om de veiligheid te garanderen en kan het kind er bijvoorbeeld
overheen klimmen. Wees alert bij het gebruik van een traphekje.
Zorg dat er geen kleine voorwerpen of scherpe spullen op de grond
rondzwerven: een kind kan alles in zijn mondje, neus of oren steken.
Houd speelgoed dat gevaarlijk is voor het kleinere broertje of zusje op de
slaap- of speelkamer van het grotere kind, of laat ermee spelen als de
jongste slaapt.
Veel planten zijn giftig. Verwijder giftige planten uit de woonkamer, tuin
en balkon.
Gebruik een fornuisrek, zodat het kind er geen pan vanaf kan trekken.
Dagelijks stofzuigen als het kind op de vloer speelt is aan te bevelen. Als
jij een hond of kat hebt moet dit zelfs vaker.
Er zijn klemmen voor kastjes en lades in de handel die voorkomen dat
kinderen deze kunnen opentrekken. Deze klemmen zijn onder andere bij
Prenatal of IKEA verkrijgbaar. Ook kun je een lange stok tussen de handvaten
doorsteken als je bijvoorbeeld een hoog ladekastje hebt met handvaten die
boven elkaar liggen. Op die manier kan een kind de laatjes niet openen.
Gebruik een sprekende thermometer bij ziekte.
Een EHBO-cursus voor kinderen is handig om te volgen.
Je kan de babyfoon blijven gebruiken als je kind op zijn kamer speelt of
gaat slapen. Zo kan je meeluisteren hoe het gaat en wanneer je kind wakker
wordt.
Wil je contact met andere ouders met een visuele beperking? Enkele suggesties:
Heb je nog vragen?
Dit artikel gaf je tips over hoe je een peuter kan opvoeden. Het gaat hierbij om
algemene tips die vaak als prettig worden ervaren maar er zijn uiteraard ook nog
andere tips die wellicht beter bij jou passen. Misschien heb je meer vragen over
de opvoeding of op andere gebieden. De ergotherapeuten van Koninklijke Visio
helpen je op professionele wijze met tips en praktische adviezen.
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org