Nanda van der Burg, Marieke Haverkamp en Anneloes Keesmaat, Koninklijke Visio
Als je slechtziend of blind bent kan het zijn dat je gedurende de dag merkt dat
je minder energie hebt. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in vermoeidheid,
hoofdpijn of branderige ogen. Doordat je ogen meer belast worden kunnen je
dagelijkse activiteiten je meer energie kosten. Ook kan het zijn dat je je
andere zintuigen meer moet gaan gebruiken.
Hoe kun je beter balans houden in jouw energiehuishouding? In dit artikel leggen
we uit wat er gebeurt met je energieverbruik tijdens je dag en hoe je hier een
betere balans in kunt krijgen. Op die manier ben je je vermoeidheid beter de
baas.
Vind je het lastig om zelf je energie te hanteren? Of wil je bijvoorbeeld een
handige planning leren maken die je hiermee helpt? Dat kan bij Koninklijke
Visio. Aan het einde van het artikel vind je meer informatie.
Hoe houd ik meer energie over?
Wie minder energie gedurende de dag beschikbaar heeft moet keuzes maken. Vaak
kiezen mensen er dan voor om voornamelijk activiteiten te doen die noodzakelijk
zijn. Aan dingen die je leuk vindt kom je dan vaak niet toe, terwijl dat nu
juist de zaken zijn waar je meer energie van kunt krijgen.
Gelukkig kan dit ook anders. Je kunt dit patroon doorbreken door bewuster te
gaan kiezen waar je je energie aan gaat besteden. Hierdoor ga je een betere
balans vinden tussen activiteiten die je moet doen, en activiteiten die je wilt
doen.
Je energie managen, hoe werkt dat?
Het managen van je energie lijkt op het maken van een financieel plaatje. Je
kunt vooraf “begroten” waar je energie aan “uitgeeft” en waar je energie kunt
“besparen”. De hoeveelheid energie noem je dan jouw saldo. Je kunt berekenen
waar je energie aan uitgeeft. Is je energie bijna op? Dan moet je gaan sparen om
je voorraad aan te vullen. Doe je dit niet, dan kun je in de schulden raken. En
hoe dieper je in het rood staat, hoe moeilijker het is om weer een positief
saldo te krijgen.
Energie besparen, hoe doe je dat?
Er zijn verschillende manieren waarmee je energie kunt besparen en die op
langere termijn blijven werken.
Geen mens is gelijk dus werkt een bepaalde manier bij de ene persoon beter dan
bij de ander. We geven daarom eerst verschillende algemene tips. Probeer er
verschillende uit en ontdek waar jij baat bij hebt.
Verderop leggen we uit hoe je met behulp van de activiteitenweger op een
gestructureerde manier je energiebalans kan verbeteren.
Tip 1: Neem rust
Rust nemen betekent voor iedereen wat anders. Bedenk wat jij verstaat onder rust
nemen. Denk bijvoorbeeld aan wandelen buiten, een boek luisteren, op de bank
liggen of een meditatie
doen.
Lukt het om genoeg rust te nemen? Wanneer en op welk tijdstip wil je rust nemen?
Hoe vaak doe je dit en hoelang?
Verdeel de rustmomenten over de dag en denk hierbij ook aan korte pauzes.
Als je ingespannen aan het kijken bent, staar dan ook regelmatig (minimaal om de
20 minuten) twintig seconden in de verte om de ogen te ontspannen.
Tip 2: Zorg voor een goed slaaproutine
Slapen is belangrijk voor je lichaam en geest om te herstellen. Met een goede
slaaproutine kom je makkelijker in slaap en rust je beter uit.
Aanraders voor een goed nachtrust:
Ga elke dag op een vaste tijd naar bed.
Verduister je slaapruimte.
Vermijd lawaai
Doe een uur voordat je gaat slapen rustig aan.
Wat je beter niet kunt doen voor het slapen gaan:
Tip 3: Zorg voor een goede lichaamshouding
Bij een goede lichaamshouding hoeft je lijf minder hard te werken wat je energie
kan besparen. Ook kun je hiermee allerlei klachten voorkomen.
Gebogen aan tafel zitten, dicht op een beeldscherm zitten, naar de stoeptegels
kijken tijdens het lopen: het zijn voorbeelden uit de praktijk die wel
begrijpelijk zijn maar niet bevorderlijk voor je energiebalans.
Zorg er dus voor dat je een goede houding en ondersteuning voor je lichaam hebt.
Dit geldt zowel als je actief bent als wanneer je rust. Bij Visio kun je hulp
krijgen om je lichaamshouding en je werkwijzen te verbeteren. Hierover lees je
verderop meer.
Tip 4: Vertel het aan anderen
Vermoeidheid is aan de buitenkant niet zichtbaar. Stel je omgeving op de hoogte
van de vermoeidheid en wat dit voor jou betekent. Dit kan begrip opleveren zodat
anderen beter rekening met je kunnen houden en misschien ook hulp kunnen bieden.
Tip 5: Beweeg!
Het maakt niet uit wat je doet maar probeer minimaal 30 minuten per dag in
beweging te komen. Matig intensief bewegen is voldoende, je kan een stuk gaan
wandelen, gaan sporten of pak wat vaker de trap. Meer over sporten met een
visuele beperking vind je op de website van
Visio en
op het Visio
Kennisportaal.
Tip 6: Pas je omgeving aan
Je kunt de inrichting van je woon- en werkruimte aanpassen. Als je bijvoorbeeld
voorwerpen en apparaten die je vaak gebruikt dicht bij je zet, zijn deze beter
bereikbaar en bespaar je energie als je ze wilt pakken.
Tip 7: Doe je activiteiten op een andere manier
Kunnen activiteiten door een andere manier van werken ook makkelijker of lichter
worden gemaakt? Als je slechtziend bent kost alles waar je bij moet kijken meer
energie. Toch gebruik je je ogen de hele dag. Om activiteiten minder inspannend
te maken kan je proberen je ogen minder inspannend te gebruiken.
We geven een paar tips om activiteiten anders uit te voeren. Ook als je blind
bent kun je hier je voordeel mee doen. Niet omdat je je ogen dan minder belast,
maar omdat je efficiënter werkt. Ook dan houd je energie over.
Allereerst kun je gebruik maken van je gevoel, reuk of gehoor in plaats van je
ogen. Zo kun je een taststok gebruiken om ongelijke stoepen te voelen, je kan
ruiken of de melk nog goed is, horen of het water kookt of een spraakberichtje
gebruiken als je een appje stuurt. Omdat mensen vooral veel informatie
verzamelen door te kijken kan het een lastige stap zijn om je andere zintuigen
in te zetten. Omdat je zowel iets nieuws moet aanleren als iets ouds moet
afleren kost dit je in het begin meer tijd. Maar daarna levert het je meer
energie op.
Ten tweede is het handig om te werken volgens een vaste volgorde of een vooraf,
door jou bepaald systeem. Je kan bijvoorbeeld jouw bril makkelijker vinden als
deze op vaste plek ligt, het liefst in een afwijkende kleur brillenkoker. Het
koken gaat een stuk makkelijker als alles van tevoren klaar staat: dit geeft dit
rust. Als je namelijk tijdens het vlees braden nog op zoek moet gaan naar de
juiste kruiden en dan ook nog even de komkommer moet schillen, zul je begrijpen
dat dat de nodige stress en energie kan kosten.
Ten derde kan je ook hulpmiddelen gebruiken. Denk hierbij aan verlichting bij de
kledingkast om de kleuren van de kleding beter te zien, of aan een hapjespan die
voorkomt dat de aardappels bij het omscheppen naast de pan vallen.
Ook technische apparaten kunnen je activiteiten verlichten. Denk bijvoorbeeld
aan een robotstofzuiger of google home.
Tenslotte kun je ook iets op een andere manier uitvoeren door het niet alleen te
doen. Dat klinkt wellicht tegenstrijdig: hulp vragen terwijl je zelfstandig zo
veel mogelijk wilt doen. Bedenk echter ook dat sommige taken erg veel energie
kunnen vragen of zelfs helemaal niet door jou uit te voeren zijn. Het kan dan
zinvol zijn om hulp vragen te overwegen. Het kan je veel energie opleveren als
je bijvoorbeeld iemand in de supermarkt zou vragen waar de tabasco ligt waar je
anders wellicht heel lang naar zou moeten zoeken.
Meer tips vind je op het Visio Kennisportaal:
Ergo Tips - Je woning
inrichten
Ergo tips - De keuken
inrichten
Artikelen, video’s podcasts over Smart
Home
Tip 8: Stel prioriteiten en normen
Sommige activiteiten kosten veel meer energie dan andere. Het kan je dan helpen
om keuzes te maken. Het volgende plan kan je daarbij helpen:
Ga na aan welke activiteiten je energie wil besteden. Denk hierbij niet
alleen aan de noodzakelijke activiteiten maar vooral aan de activiteiten die
je graag wilt doen!
Bepaal daarna voor jezelf de norm. Hoe goed en hoe vaak wil ik deze
activiteiten doen? Bijvoorbeeld: als je gaat schoonmaken kun je zelf
bedenken wat voor jou de norm is. Ga je een of twee keer per week het toilet
schoonmaken?
Breng daarna balans in je dag- en weekplanning door afwisselend activiteiten
in te plannen die je energie kosten en die je energie opleveren. Plan je
pauzes in en hou je er ook aan.
Maak tenslotte een balans van activiteiten die je wilt doen en
activiteiten die je moet doen. Houd hierbij rekeningen met jouw
prioriteiten. Plan vooruit, maak bijvoorbeeld alvast die taart voor het
weekend op de vrijdagmiddag en houd rekening met de activiteiten die je veel
energie zullen gaan kosten.
Door de verkregen inzichten te gebruiken en bewuste keuzes te maken bepaal je
zelf waar je je energie aan wilt besteden. Op die manier krijg je de regie van
je eigen leven weer meer in handen.
De activiteitenweger voor een goede energiebalans
Behalve zelf met tips aan de slag gaan kun je ook aan je energiebalans werken
onder professionele begeleiding van een ergotherapeut. Dit kan het proces
vergemakkelijken en het kan je meer resultaat opleveren. Bij Koninklijke Visio
werken we met de Activiteitenweger.
De Activiteitenweger is een methode waarmee je samen uitzoekt hoeveel belasting
jij aan kan, of het nou een goede of een slechte dag is. Daarnaast maak je samen
een planning van haalbare activiteiten. De Activiteitenweger kan je vertrouwen
geven in je eigen kunnen en geeft je meer controle over je eigen dagindeling.
De activiteitenweger geeft je antwoord op onder meer de volgende vragen:
Hoeveel activiteiten kan ik op een dag aan?
Hoe maak ik een dagplanning?
Hoe weet ik nu welke activiteiten veel energie kosten?
Hoe weet ik waar mijn grens ligt?
Samen met een ergotherapeut kun je de activiteitenweger gebruiken om hierachter
te komen.
Doordat je zelf je eigen activiteiten weegt en plant, is dit systeem helemaal op
jou afgestemd. Niemand kan jou namelijk vertellen hoe je de dagen moet
inplannen! Je kunt alleen zelf keuzes maken. De methode is praktisch, eenvoudig
en verhelderend.
Wil je aan de slag met de Activiteitenweger? Neem dan contact op met een Visio
locatie bij jou in de
buurt.
Eerst meer weten over de methodiek? Lees meer over de
Activiteitenweger.
Kom je er niet uit?
Dit artikel gaf je tips hoe je je energie beter over de dag kunt verdelen. Het
gaat hierbij om algemene tips die vaak als prettig worden ervaren maar er zijn
uiteraard ook nog andere tips die wellicht beter bij jou passen. De behandelaars
bij Visio gebruiken de activiteitenweger maar hebben ook andere methoden om jou
te helpen om meer balans te krijgen in jouw energie.
Heb je nog vragen?
Heb je nog vragen hebt over jouw energieverdeling? Of heb je nog andere vragen
over je dagelijkse handelen zoals huishouden, mobiliteit en vrijetijdsbesteding?
De ergotherapeuten van Koninklijke Visio helpen je op professionele wijze met
tips en praktische adviezen.
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66.
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org