Android leren 10 - Internet met Chrome
Geplaatst op 28 september 2023Gerard van Rijswijk, Koninklijke Visio
Jeroen Baldewijns, Licht en Liefde
Ben je slechtziend of blind en wil je leren werken met een Android telefoon of tablet?
In dit deel uit de serie Android leren leer je hoe je het Internet kunt gebruiken.
Kom je er niet uit, of wil je het liever onder deskundige begeleiding leren? Dat kan bij Licht en Liefde (Vlaanderen) en Koninklijke Visio (Nederland). Onze ICT-adviseurs helpen je graag met een passend advies of training. Aan het einde van dit document vind je onze contactgegevens.
Opmerkingen vooraf
We gaan er van uit dat je Android toestel goed is ingesteld en dat je de essentiele vingerbewegingen van Talkback kent. Zie hiervoor de onderdelen Android instellen en de eerste drie delen uit de serie Android leren.
Deze training is beschreven met behulp van een Samsung S20. Mogelijk staan op jouw Android telefoon de instellingen net ergens anders, hebben ze een andere benaming, of zijn de startschermen anders uitgevoerd.
Gebruik je een tablet dan zijn de schermen anders opgebouwd. De beschreven werkwijze is dan meestal in hoofdlijnen gelijk, maar de plek waar bepaalde teksten of knoppen zich bevinden, en hoe je daar kan komen, kan afwijken.
Inleiding
Met de app Chrome en je schermlezer TalkBack kun je websites openen, over internetpagina’s navigeren, webformulieren invullen, webapplicaties gebruiken, … De vlotheid waarmee je dit kan doen is wel afhankelijk van de mate waarin de websitebouwer rekening gehouden heeft met de toegankelijkheidseisen. We gaan er in dit deze module van uit dat je globaal weet wat internet is, wat er op een internetpagina kan staan en wat er zoal kan gebeuren wanneer je op het internet surft.
In deze module oefen je met bestaande websites. Deze websites kunnen echter wijzigen waardoor de oefening mogelijk niet meer helemaal klopt. Als een oefening niet meer mogelijk is, probeer in dat geval een andere jou bekende internetpagina.
Je kan ook de Google Assistent gebruiken om informatie op te zoeken met de Chrome browser. Dat komt later aan bod in module 13 over de Google Assistent-app.
Tip: Het is best mogelijk dat de Google Chrome-app niet op jouw toestel staat, maar een alternatieve browser van de fabrikant van jouw toestel of een andere browser-maker. In dat geval kun je de Google Chrome-app gratis ophalen uit de Google Play Store. Hoe je dat doet legden we uit in het deel Android leren 6 - Apps installeren onder het kopje ‘Een gratis app installeren’.
Tip: Het kan ook zijn dat Google Chrome wél op jouw toestel staat, maar niet ingesteld is als de standaard internetbrowser. Als dat het geval is, dan kan je van Chrome de standaard browser maken via ‘Instellingen’ > ‘Apps’ > ‘Standaard-apps kiezen’.
10.1 Een internetpagina openen
Activeer de app ‘Chrome’ vanaf het startscherm.
Navigeer naar het adresveld dat bovenaan het scherm staat; als er nog geen website geladen is zal TalkBack melden: “Zoek of type een webadres”; als wel al een pagina geladen is, zal TalkBack het adres van die pagina voorlezen; het is dus even goed opletten om het adresveld te vinden.
Activeer dit veld met een dubbele tik.
Typ een webadres, bijvoorbeeld: ‘kennisportaal.visio.org’.
Activeer rechts onderaan op het schermtoetsenbord de knop ‘Go’; de internetpagina wordt geladen.
De TalkBack-focus staat nu aan het begin van de pagina.
Oefening – Open een webpagina
Zoek het adresveld in de Chrome webbrowser en ga naar de website ‘www.lichtenliefde.be’. Doe daarna nog eens hetzelfde voor ‘www.visio.org’.
10.2 Navigeren op een website
Zodra de gewenste pagina geopend is, gebruik je een aantal tik- en veegbewegingen om doorheen de verschillende pagina’s te navigeren:
Activeer de app ‘Chrome’ vanaf het startscherm en ga naar een toegankelijke website, zoals kennisportaal.visio.org of www.vebes.be.
Met korte horizontale veegjes overloop je een voor één de onderdelen op de pagina (naar rechts vegen om naar het volgende onderdeel te gaan en naar links om naar het vorige onderdeel te gaan); elk onderdeel wordt uitgesproken en mogelijks wordt daar nog extra uitleg aan toegevoegd:
wanneer je op een titel terechtkomt, zal TalkBack die aangeven als een ‘kop’ en hierbij ook het kopniveau melden,
wanneer je op een afbeelding terechtkomt, zal TalkBack dit melden en hoor je ook een tekstbeschrijving van die afbeelding (als de maker van de pagina die voorzien heeft),
kom je op een invulveld (bijvoorbeeld het zoekveld), dan zal TalkBack dat melden en kun je een tekstcursor te voorschijn halen met een dubbele tik (en kan je tekst typen),
wanneer je op een lijst terechtkomt, zal TalkBack dit melden,
wanneer je op een link naar een andere pagina komt, zal TalkBack dit melden.
Navigeer met de TalkBack-focus naar het zoekveld van de website en activeer dit zoekveld met een dubbele tik; in het zoekveld verschijnt een tekstcursor en onderaan verschijnt het schermtoetsenbord.
Typen een relevant woord waarop je de website wilt doorzoeken (bijvoorbeeld: ‘hulpmiddel’) en activeer de toets ‘Go’ rechtsonder op het schermtoetsenbord.
Navigeer met de TalkBack-focus naar een link in de zoekresultaten en activeer die link met een dubbele tik; je komt nu op een nieuwe pagina terecht, die je op de inmiddels gekende manier kan verkennen.
Om terug te keren naar de vorige pagina veeg je omlaag en aansluitend in één beweging naar links; je komt nu terug op de vorige pagina.
Oefening – Navigeer over een webpagina
Open de website ‘www.anysurfer.be’ en verken die met de horizontale veegjes. Luister goed naar al de informatie die TalkBack geeft bij de onderdelen die je overloopt. Zoek op die manier de link ‘Label behalen’ en activeer deze. Verken ook deze pagina met horizontale veegjes en activeer nog eens een link naar keuze. En keer ook eens terug naar de vorige pagina.
Einde van de oefening.
Als je enkel horizontale veegbewegingen gebruikt om een webpagina te verkennen, dan kan het lang duren voordat je uiteindelijk bij de gewenste informatie bent. Via de ‘leesopties’ van TalkBack kun je echter veel sneller navigeren. We gaan aan de slag met de leesoptie ‘Koppen’:
Activeer de app ‘Chrome’ vanaf het startscherm en ga naar een toegankelijke website, zoals kennisportaal.visio.org of www.anysurfer.be.
Doe een kort veegje met drie vingers van links naar rechts; TalkBack leest één van de opties uit het leesopties-menu voor.
Veeg nog een paar keer met drie vingers naar rechts om de volgende opties uit het leesopties-menu te verkennen.
Herhaal deze veegjes tot TalkBack de optie ’Koppen’ aangeeft; je kan nu van de ene naar de andere kop (titel) navigeren.
Veeg met één vinger omlaag om naar de eerste kop op de pagina te navigeren; de naam van deze kop wordt uitgesproken en je hoort “Koptekst x” (waarbij ‘x’ staat voor het kopniveau).
Verken met extra veegjes omlaag de volgende koppen, die telkens uitgesproken worden.
Als je wilt terugkeren naar de vorige kop, dan geef je een veegje naar boven; je krijgt dan de naam van de vorige kop te horen.
Als aankomt bij een kop waarvan je de onderliggende info wilt lezen, navigeer dan verder met horizontale veegjes naar rechts.
Oefening – Navigeer tussen koppen
Open de website ‘www.iculture.nl’ en verken die door op de koppen te navigeren. Luister bij elke kop goed naar het kopniveau (en de eventuele link die aan die kop gekoppeld is) probeer op die manier de structuur van de webpagina te doorgronden.
(Einde van de oefening)
Op een gelijkaardige manier kun je ook navigeren van link naar link:
Veeg op een internetpagina met drie vingers naar rechts; de hoort de huidige leesopties.
Blijf veegjes met drie vingers naar rechts geven tot je de leesoptie ‘Links’ hoort.
Veeg herhaaldelijk met één vinger omlaag om alle links op de pagina af te lopen.
Veeg met één vinger omhoog om terug te gaan naar de vorige link.
Behalve koppen en links zijn er nog meer leesopties die je kan bereiken met de horizontale drie-vingerbeweging en bedienen met korte verticale veegjes:
Tekens: om teken per teken te navigeren.
Woorden: om woord per woord te navigeren.
Regels: om tekstregel per tekstregel te navigeren.
Alinea’s: om alinea per alinea te navigeren.
Bedieningselementen: om te navigeren tussen onderdelen die bedoeld zijn voor interactie, zoals knoppen, selectievakjes en tekstvelden.
Vensters: om te navigeren tussen de statusbalk, de webpagina en de Android taakbalk.
Spreeksnelheid: om de snelheid van de TalkBack-spraak te wijzigen.
Gesproken taal: om de snelheid van de TalkBack-spraak te wijzigen (word( alleen getoond als je meerdere talen voor tekst-naar-spraak hebt geïnstalleerd).
Tip voor gevorderden: Via ‘Instellingen’ > ‘Toegankelijkheid’ > ‘TalkBack’ > ‘Instellingen’ > ‘Menu’s aanpassen’ > ‘Leesopties aanpassen’ kun je zelf bepalen welke onderdelen er wel of niet moeten aangeboden worden bij de leesopties. Opties die je nooit gebruikt kun je hier uitzetten of eventueel opties toevoegen.
10.3 Met Google zoeken op het internet
Als je het exacte adres van een internetpagina kent, dan kan je dat ingeven in het adresveld om de website te bereiken. Ben je echter op zoek naar een website waarvan je het adres niet kent of gewoon naar informatie over een bepaald onderwerp, dan kun je de Google zoekrobot gebruiken.
Google is een zoekmachine waar je een of meer zoektermen kan intypen, waarna je een lijst krijgt van internetpagina’s die de woorden bevatten die jij als zoekopdracht hebt ingevoerd.
Google is zelf ook een internetpagina die een invoerveld voor je zoektermen aanbiedt. Toch hoef je niet eerst naar de Google-webpagina te gaan om je zoekopdracht uit te voeren. In Chrome kun je namelijk het adresveld gebruiken om je zoekterm in te typen. Chrome zal dan begrijpen dat je geen internetadres typte maar een zoekterm voor Google. Google wordt dan automatisch gestart en toont de resultaten die in min of meerdere mate aan je zoekterm voldoen.
Tip: Standaard hanteert de Chrome app dus Google als zoekmachine. Mocht je een andere zoekmachine dan Google willen gebruiken, dan kan je dit wijzigen via de optie ‘Zoekmachine’ bij de instellingen van Chrome.
Iets op internet zoeken met Google doe je zo:
Activeer de app ‘Chrome’ vanaf het startscherm.
Activeer het adresveld bovenaan het scherm en voer vanaf het schermtoetsenbord een zoekterm in.
Activeer rechtsonder op het schermtoetsenbord de knop ‘Go’; je zoekopdracht wordt nu uitgevoerd en de pagina met zoekresultaten verschijnt vrij snel in beeld (het is goed om weten dat deze resultatenpagina koppen bevat).
Veeg met drie vingers doorheen de leesopties tot aan de optie ‘Koppen’.
Veeg met korte veegjes naar beneden om van kop naar kop (waarbij elke kop correspondeert met een zoekresultaat) doorheen de lijst met resultaten te lopen; elk resultaat wordt uitgesproken.
Als je een interessante zoekresultaat gevonden hebt, krijg je met een veegje naar rechts nog wat extra informatie over dat zoekresultaat.
Wil je dit zoekresultaat openen, keer dan met een veegje naar links terug naar de kop van dat item want daar hangt ook de link aan vast waarmee je naar de verwijzende internetpagina kan gaan.
Geef een dubbele tik om de link te activeren en de corresponderende pagina te openen.
Je komt wellicht op een voor jou onbekende pagina terecht, waarvan je bovendien niet weet of die voldoet aan de toegankelijkheidseisen. Dan is het aanbevolen om de pagina eerst te verkennen door van kop naar kop te navigeren. Als je een mogelijk interessante kop tegenkomt, dan kun je vervolgens met kleinere stapjes verder navigeren (bijvoorbeeld per tekstregel of per alinea).
Oefening – Zoek een recept voor appeltaart
Zoek volgens het bovenstaande stappenplan op de zoekterm ‘Appeltaart’ en verken, gebruik makend van koppen, de resultatenlijst om te oordelen welk resultaat je wellicht het meest zal bevallen (want misschien ben je wel op zoek naar het recept van die ene bekende TV-kok). Open de link bij het zoekresultaat dat je interessant lijkt en verken deze pagina om te oordelen of het resultaat is wat je ervan verwachtte.
Tip: Een relevante zoektermen intypen is bepalend voor de kwaliteit van de resultatenlijst. Denk dus na welke woorden er op de pagina zouden kunnen staan en gebruik die als zoekterm. Hoe unieker de woorden zijn, hoe doelgerichter je zoekt. Je krijgt dan minder resultaten maar misschien wel meteen de goede.
Tip: Behalve naar webpagina’s kun je met Google ook naar afbeeldingen of video’s zoeken. Deze staan vooraan op de resultatenpagina.
10.4 Tabbladen gebruiken
Als je in een webpagina een link naar een andere website of -pagina activeert dan verlaat je de oorspronkelijke website of -pagina. Toch zou het soms handig zijn om de oorspronkelijke website open te kunnen houden. Dat is mogelijk als je de tabbladen van Chrome gebruikt. Door een link te openen in een nieuw tabblad, blijft de oorspronkelijke webpagina beschikbaar in een ander tabblad.
Een website openen in een nieuw tabblad doe je zo:
Activeer de app ‘Chrome’ vanaf het startscherm en open een website.
Navigeer naar een link die je in een nieuw tabblad wilt openen.
Tik tweemaal met één vinger maar houd de tweede tik even aan tot je hoort dat er een nieuw menu opent.
Navigeer naar de optie ‘Openen op nieuw tabblad’ en activeer deze; je hoort “tabblad op de achtergrond geopend”; de originele pagina blijft nog in beeld.
Om het nieuw aangemaakte tabblad te openen navigeer je naar de knop ‘Tabbladen schakelen of sluiten’ en activeer je deze; je krijgt een overzicht van alle beschikbare tabbladen en de TalkBack-focus staat op het tabblad van de huidige webpagina.
Navigeer met twee horizontaal veegjes naar het nieuwe aangemaakte tabblad en activeer dit tabblad; de gelinkte webpagina verschijnt in beeld, terwijl de oorspronkelijke pagina onderliggend aanwezig blijft in het andere tabblad.
Zo heb je al snel een aantal tabbladen gemaakt en wil je op een bepaald moment één van die eerdere tabbladen openen.
Wisselen tussen de beschikbare tabbladen doe je zo:
Activeer de app ‘Chrome’ vanaf het startscherm.
Navigeer naar de knop ‘Tabbladen schakelen of sluiten’ en activeer je deze; je krijgt een overzicht van alle beschikbare tabbladen.
Navigeer met horizontale veegjes doorheen de beschikbare tabbladen; voor elk tabblad zijn er twee knoppen: de ‘Tabblad’-knop en de ‘Sluiten’-knop.
Als je op de ‘Tabblad’-knop van het gewenste tabblad staat; tik je dubbel om dat tabblad te openen.
Als je een tabblad wil sluiten activeer in het tabbladenoverzicht de knop ‘Sluiten’. Je hoort de boodschap “Gesloten tabblad opnieuw openen”; deze boodschap geeft je de mogelijkheid om je alsnog te bedenken door een dubbele tik te geven; na een paar seconden verdwijnt deze boodschap en is het tabblad verdwenen uit het tabbladenoverzicht.
Oefening – Zet appeltaartrecepten op een rijtje
Herhaal de zoekopdracht naar appeltaart-recepten uit de vorige oefening. In de lijst met zoekresultaten open je de eerste vijf recepten in de resultatenlijst telkens in een nieuw tabblad. Daarna verken je de vijf tabbladen en neem je één voor één de recepten even door.
10.5 Bookmarks gebruiken
Het kan handig zijn om ‘bookmarks’ (ook wel ‘favorieten’ of ‘bladwijzers’ genoemd) aan te maken voor websites die je vaak gebruikt. Zo’n bookmark kun je nadien snel openen vanuit de bookmark-lijst(zonder dat je het webadres moet intypen of met Google moet zoeken). Het verschil met tabbladen is dat bookmarks altijd beschikbaar blijven, terwijl tabbladen verdwijnen als je de browser helemaal afsluit.
Een bookmark maken voor een webpagina doe je zo:
Activeer de app ‘Chrome’ vanaf het startscherm en open een website die je vaak gebruikt.
Navigeer naar de knop ‘Meer opties’ en activeer deze.
Navigeer naar de optie ‘Bookmark maken’ en activeer deze; de bookmark wordt aangemaakt en opgeslagen in de map ‘Mobiele bookmarks’.
Een webpagina met een bookmark openen doe je zo:
Activeer de app ‘Chrome’ vanaf het startscherm.
Navigeer naar de knop ‘Meer opties’ en activeer deze.
Navigeer naar de optie ‘Bookmarks’ en activeer deze; de bookmark boomstructuur verschijnt.
Navigeer naar de knop ‘Mobiele bookmarks’ en open deze met een dubbele tik.
Navigeer naar de bookmark van de gewenste webpagina en open deze met een dubbele tik.
Oefening – Maak een bookmark voor je favoriete appeltaartrecept
We bouwen weer verder op de vorige oefening. Uit de tabbladen met vijf appeltaartrecepten kies je het recept waarvan je het meeste water in de mond krijgt. Van dat recept maak je een bookmark. Sluit daarna alle tabbladen met appeltaartrecepten en open de bookmark met je favoriete appeltaartrecept.
Heb je nog vragen?
Voor Nederland:
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088 585 56 66
Voor Vlaanderen:
Neem contact op met een vlaamsoogpunt in jouw buurt.
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
Licht en liefde: www.lichtenliefde.be