Hans Segers, Koninklijke Visio
Ben je slechtziend of blind en wil je leren werken met Apple Mac?
De Mac computer is door de ingebouwde schermlezer VoiceOver goed toegankelijk
voor mensen met een visuele beperking. Met VoiceOver kun je de Mac met het
toetsenbord bedienen waarbij het programma alles uitspreekt wat je op het scherm
tegenkomt.
In deze leermodule leer je de basisvaardigheden om met VoiceOver de Mac te
bedienen. We gaan er van uit dat je het toetsenbord voldoende beheerst. Deze
module bestaat uit meerdere delen en is onderdeel van het pakket Apple Mac
leren.
De hier beschreven werkwijze is geschreven voor MacOS Ventura maar zal
grotendeels ook werken in voorgaande versies.
Kom je er niet uit, of wil je het liever onder deskundige begeleiding leren? Dat
kan bij Koninklijke Visio. Aan het einde van dit artikel vind je onze
contactgegevens.
Aandachtspunten
Uitgangspunt in alle teksten is dat Snelnavigatie Aan staat, en de Rotor op
Navigatie staat, tenzij anders aangegeven.
Werken Met, wordt in nieuwere MacOS versies uitgesproken als In.
Stop Werken Met, wordt in nieuwere versies MacOS uitgesproken als
Onvoldoende.
Wat is Spotlight?
Spotlight is geen app maar de zoekfunctie in MacOS en kan je hele Mac
doorzoeken. Daarnaast kan Spotlight ook op Internet zoeken, zoals in Wikipedia
et cetera.
Hoe stel ik Spotlight op de Mac in?
Open Systeeminstellingen.
Activeer het pictogram Siri en Spotlight.
Ga in het dialoogvenster naar Zoekresultaten.
Onder Zoekresultaten vind je een lijst met opties die je Aan of Uit kan
vinken waar Spotlight wel of niet in hoeft te zoeken.
Door onderaan het venster de knop Spotlight Privacy te activeren, kan je
locaties toevoegen die Spotlight moet overslaan tijdens het zoeken.
Druk op de knop Gereed om terug te keren naar Siri en Spotlight.
Sluit Systeeminstellingen.
Opmerking
- Alle opties Aan vinken lijkt handig maar kan de suggestieslijst wel onnodig
lang en onoverzichtelijk maken.
Hoe kan ik zoeken met Spotlight op de Mac?
Druk, in een willekeurig venster, COMMAND+SPATIE om Spotlight te starten.
Een balk, het Spotlightvenster, verschijnt in beeld.
Typ in deze balk hetgeen je zoekt.
Zet Snelnavigatie Uit met PIJL LINKS+PIJL RECHTS.
Druk PIJL OMLAAG om in de suggestielijst door de resultaten te lopen.
VoiceOver meldt telkens het resultaat met aan het einde de categorie waarin
het resultaat zich bevindt.
Druk COMMAND+PIJL OMLAAG. Je springt naar de volgende categorie resultaten.
Let op, soms worden één of meerdere resultaten mogelijk NIET uitgesproken,
druk in dat geval een keer PIJL OMHOOG en PIJL OMLAAG.
Nu kunt je met PIJL OMLAAG verder zoeken.
Gezocht resultaat gevonden, druk Enter, het Spotlightvenster wordt gesloten
en het resultaat wordt geopend.
Gezocht resultaat niet gevonden, druk één keer ESCAPE om terug te keren naar
het Spotlightvenster en een nieuwe zoekopdracht te typen of druk twee keer
ESCAPE om het Spotlightvenster te sluiten.
Zet Snelnavigatie weer Aan met PIJL LINKS+PIJL RECHTS.
Hoe kan ik met Spotlight een programma starten?
Spotlight kun je ook gebruiken om programma’s te starten. Ongeacht welk
programma actief is, je kan Spotlight altijd starten.
Druk COMMAND+SPATIE om Spotlight te starten.
Typ in het Spotlight venster de naam van het programma. Vaak zijn enkele
letters al genoeg.
Zodra VoiceOver de naam van het gewenste programma noemt, druk ENTER om het
programma te starten. Spotlight sluit dan vanzelf.
Sluit na afloop het programma met COMMAND+Q.
De rekenmachine van Spotlight
In MacOS is standaard een Rekenmachine app aanwezig. Je hoeft de app niet
starten maar kan meteen in het Spotlight venster de rekenopdracht typen.
Druk COMMAND+SPATIE om Spotlight te starten.
Typ in het Spotlight venster bijvoorbeeld 3+4
De uitkomst, zeven wordt getoond maar VoiceOver leest dit niet voor.
Druk PIJL RECHTS, VoiceOver meldt ‘Verzameling, één onderdeel geselecteerd,
drie plus vier gelijk aan zeven’.
Ook andere wiskundige formules zijn mogelijk.
Druk één keer ESCAPE om een nieuwe rekenopdracht te typen.
Sluit het Spotlight venster door twee keer op ESCAPE te drukken.
Opmerking
Wanneer je met Snelnavigatie werkt hoef je deze niet uit te zetten om de
rekenopdracht te gebruiken.
Wanneer je niet met Snelnavigatie werkt, druk PIJL OMLAAG in plaats van PIJL
RECHTS. VoiceOver meldt ‘Verzameling, één onderdeel geselecteerd, drie plus
vier gelijk aan zeven’.
Wanneer je na het voorlezen van het resultaat ENTER drukt wordt de
Rekenmachine app geopend.
Het Woordenboek van Spotlight
In MacOS is standaard een Woordenboek app aanwezig.
Druk COMMAND+SPATIE om Spotlight te starten.
Typ in het Spotlightvenster Woordenboek en druk ENTER.
De Woordenboek app wordt gestart. Het invoerveld is onderdeel van de
Knoppenbalk.
Druk PIJL OMLAAG+PIJL RECHTS (Werken Met) om de Knoppenbalk te openen.
VoiceOver meldt; In.
Ga met PIJL RECHTS naar het invoerveld.
Typ bijvoorbeeld paraplu
Sluit de Knoppenbalk met PIJL OMLAAG+PIJL LINKS (Stop Werken Met). VoiceOver
meldt; Onvoldoende.
Ga met PIJL RECHTS naar het resultatenvenster. VoiceOver meldt in dit
voorbeeld: ‘Paraplu, web materiaal’.
Druk PIJL OMLAAG+PIJL RECHTS (Werken Met) om het resultatenvenster te
openen.
Loop met PIJL RECHTS door de definitie van het woord paraplu.
Sluit het resultatenvenster met PIJL OMLAAG+PIJL LINKS (Stop Werken Met).
Wil je een ander woord zoeken, ga met PIJL LINKS terug naar de Knoppenbalk
en begin weer vanaf stap 4.
Sluit na afloop de Woordenboek app met COMMAND+Q.
Opmerking
Wanneer je in MacOS Ventura de woordenboek app opstart is het invoerveld al
actief en kun je stap 4 en 5 overslaan. Bij een volgende opdracht moet je
weer handelen zoals in stap 12 is beschreven.
Via Spotlight is ook de Wikipedia definitie van het zoekwoord op te roepen.
Gebruikte toetscombinaties
Algemene toetscombinaties
Start Spotlight: COMMAND+SPATIE
Sluit programma: COMMAND+Q
VoiceOver commando’s
Start Spotlight via menu (alternatief): CONTROL+OPTION+M+M
Snelnavigatie toetsen
Snelnavigatie Aan/ Uit: PIJL LINKS+PIJL RECHTS
Navigeren door lijst of venster: PIJL LINKS of PIJL RECHTS
Werken Met (In): PIJL OMLAAG+PIJL RECHTS
Stop Werken Met (Onvoldoende): PIJL OMLAAG+PIJL LINKS
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org