Nanda van der Burg, Mieke Douma en Chris van der Ven, Koninklijke Visio
Als je slechter gaat zien gaan veel dingen, die voorheen vanzelfsprekend waren,
meer moeite kosten. Zo wordt het lastiger om op een onbekende plek je weg te
vinden of om je te oriënteren. Het kan zijn dat je mensen niet meer herkent op
straat of dat je vaker om hulp moet vragen. Het kan ook zijn dat je spullen
thuis niet meer kunt terugvinden of moeilijker kunt lezen.
Deze veranderingen kunnen verschillende gevoelens bij je oproepen. Je kunt
onzekerder worden, verdrietig, boos of gefrustreerd. Het doet iets met je gevoel
van eigenwaarde. Als dat zo is, ben jij niet de enige….
Ongeveer een op de drie mensen met een visuele beperking zit niet goed in zijn
vel. Dit verschilt van je soms gespannen voelen of minder interesse hebben tot
onophoudelijk piekeren of jezelf neerslachtig, angstig of depressief voelen.
Omdat veel mensen met een visuele beperking dit soort klachten ervaren vindt
Visio het belangrijk om hier aandacht aan te besteden. Visio biedt een breed
scala aan therapieën maar zet ook ervaringsdeskundigen in om je te helpen om
weer beter in je vel te zitten.
In dit artikel beschrijven we de eerste stappen die je kunnen helpen om meer
grip te krijgen op deze gevoelens zodat je ze mogelijk kunt verminderen of
verhelpen.
Dit proces zal voor iedereen anders zijn. Voor de een kan het luchten van je
hart al wonderen doen. Voor een ander is begeleiding en misschien ook medicatie
nodig. Hoe jouw pad eruit ziet? Dat kom jij te weten als je het pad opgaat…
Stap 1: Ontdek je behoeftes
In de eerste stap ga je ontdekken wat je behoeftes zijn. Je doet dit door je
gevoelens onder de loep te nemen.
Probeer daarom eens om open te staan voor al je gevoelens, ook voor de
negatieve. Gevoelens hebben namelijk een functie: ze leren je over je behoeften.
Een negatief gevoel kan bijvoorbeeld ontstaan omdat je behoefte om alleen over
straat te gaan vanwege je slechtziendheid niet vervuld wordt.
Negatieve gevoelens kunnen ook ontstaan omdat je niet langer kunt werken,
daardoor veel thuis zit en weinig te doen hebt. Je behoefte aan persoonlijke
ontwikkeling, meer daginvulling en sociale contacten wordt niet gerealiseerd.
Het is dus zinvol om te ontdekken welke behoeftes jij hebt waardoor je negatieve
gevoelens kunnen ontstaan.
Je behoeftes ontdekken, hoe doe je dat?
Dat is voor iedereen anders. Er zijn verschillende manieren die je kunt
uitproberen. We geven een aantal suggesties:
Probeer eens om gedurende een week of een maand een dagboekje (digitaal of
ingesproken) bij te houden waarin je je gevoelens opschrijft. Vervolgens ga
je bij jezelf na in welke situatie deze gevoelens er zijn en waar deze
gevoelens mee samenhangen.
Kom je daar zelf niet uit, dan kun je hierover in gesprek gaan met iemand
waar je goed mee kan praten, die jou vragen kan stellen en die ook
doorvraagt. Dit kan een goede vriend of vriendin zijn, maar ook een
professional van Visio of een ervaringsdeskundige.
Probeer eens na te gaan van welke dingen je energie krijgt en welke je juist
energie kosten. Van energiegevers wordt je vaak blij terwijl je van energie
slurpers juist vermoeid en ontevreden kunt raken. Op deze manier sta je ook
stil bij je gevoelens en bij de behoeften die daar onder liggen.
Stel jezelf de volgende vraag: Wat vind ik, diep van binnen, belangrijk? Dit
is misschien niet de makkelijkste vraag maar het is goed om hier over na te
denken. Je kan denken aan:
Wat voor soort relaties wil ik opbouwen?
Waar wil ik dat het in mijn leven om draait?
Hoe voel ik me het merendeel van de tijd?
Welke soort situaties geven me het gevoel dat ik echt leef?
Als er een wonder zou gebeuren en alle angst en stress in mijn leven
waren opeens voorbij, hoe zou mijn leven er dan uitzien, en welke nieuwe
doelen zou ik nastreven?
Stap 2: Je gevoelens uiten
Bij de tweede stap gaat het om het uiten of delen van je gevoelens. Je kan dit
doen met iemand die je lief is. Maar het kan ook juist met iemand die verder van
je af staat.
Soms helpt het om iemand te spreken die ook een visuele beperking heeft, omdat
diegene jouw gevoelens mogelijk makkelijker kan herkennen en delen. Verder kan
je leren van elkaars oplossingen.
Bij Koninklijke Visio werken we met vrijwilligers met een visuele beperking die
voor je klaar staan. Volg deze link voor meer informatie: Ervaringsdeskundige,
vrijwilliger bij Visio - Koninklijke
Visio
Door te praten worden je problemen niet opgelost, maar het kan opluchten om je
gevoelens te uiten en beter te begrijpen.
Je gevoelens uiten kan ook zonder te praten. Je kunt bijvoorbeeld je emoties
laten gaan bij mooie muziek. Of je kunt je frustratie kwijtraken door keihard te
fietsen op een hometrainer. Iedereen uit zich op een andere manier. Probeer eens
op zoek te gaan naar jouw manier om je gevoelens te uiten.
Tenslotte kun je op zoek gaan naar meer informatie over dit onderwerp.
Visio heeft een serie podcasts gemaakt met tips en ervaringen van anderen: de
Visiocast. Dit is een serie podcasts over het revalideren bij Visio. In deze
serie podcasts vertellen zij over het revalideren bij Visio en het proces dat ze
daarbij hebben doorgemaakt. Bijvoorbeeld wat het betekent als je angstig bent of
minder energie hebt door je visuele beperking. Ook hoor je wat er gebeurt als je
hulp vraagt. Beluister de podcast: VISIOCAST, de podcast van Koninklijke
Visio
Stap 3: Professionele hulp zoeken
Als je langere tijd niet lekker in je vel zit, je neerslachtig, angstig of
depressief voelt, bespreek dit dan met je huisarts of met een medewerker van
Koninklijke Visio.
Wat kun je verwachten van Visio?
Er is een breed scala aan mogelijkheden om grip te krijgen op jouw angsten,
neerslachtige of depressieve gevoelens. Het doel is om weer beter in je vel te
zitten maar de weg daarnaar toe is voor iedereen anders. Je kunt bijvoorbeeld
leren om je activiteiten op een andere manier uit te voeren zodat ze nu wél
lukken. Of je gaat op zoek naar alternatieven.
Ook kun je in gesprek gaan met een maatschappelijk werker of psycholoog om beter
met je negatieve gevoelens of verdriet om te leren gaan. Deze gesprekken kunnen
individueel zijn maar ook bijvoorbeeld met lotgenoten, afhankelijk wat het beste
bij jou past.
Tenslotte zijn er
ervaringsdeskundigen
die je vanuit hun persoonlijke ervaring kunnen ondersteunen.
Wil je meer weten of wil je je aanmelden?
Neem contact op met een Visio locatie bij je in de
buurt.
Ervaringen van mensen die aan de slag zijn gegaan met hun angsten en neerslachtigheid
Wij hebben de verhalen van een aantal ervaringsdeskundigen verzameld over hoe
zij zijn omgegaan met hun momenten van niet lekker in je vel zitten. Hieronder
lees je kort wat hun stap om naar Visio te gaan voor hen heeft opgeleverd.
Chris
“Ik wilde mijn omgeving niet te veel belasten met alle negatieve gedachten die
ik had. Ik ben van mijzelf ook niet zo’n prater en had ook helemaal geen zin om
op de bank bij een psycholoog of zoiets te gaan liggen. Maar op een gegeven
moment liep ik toch echt vast. Ik ben naar de huisarts gegaan en vroeg of die
misschien nog een goede psycholoog wist. Dat was gelukkig zo. De psycholoog had
al snel door dat ik graag dingen praktisch aanpak, dus hebben wij eerst de
inrichting van de keuken aangepakt en daarna met behulp van Visio het project
‘geleidehond’ opgestart. Inmiddels is die alweer vier jaar mijn vaste maatje.”
Robert
“Nadat ik arbeidsongeschikt was geraakt vanwege mijn oogaandoening, merkte ik
dat er veel boosheid in mij zat. Ik was boos op alles en iedereen om mij heen.
Ik merkte dat die boosheid mij in de weg zat en heb mij aangemeld bij Visio. Via
de maatschappelijk werker van Visio nam ik deel aan een praatgroep met andere
mensen met een visuele aandoening. Hier kwam ik er achter dat ik niet alleen
was, dat mijn gevoelens niet raar waren en dat ik mij geïnspireerd voelde door
mensen in de groep, die al verder in hun proces van omgaan met hun aandoening
waren.
Na de revalidatie bij Visio, viel ik weer even in een sociaal gat. Want ik had
geen werk meer en ook geen sociaal contact meer via de praatgroep. Gelukkig kwam
toen de mogelijkheid voorbij om ervaringsdeskundige bij Visio te worden. Zo kwam
ik weer onder de mensen en kon ik al mijn vaardigheden die ik vroeger in mijn
werk gebruikte, inzetten in een hele nieuwe situatie. Ik vind het fijn om dat
prettige gevoel weer te ervaren bij het helpen van anderen.”
Rita
“Zo’n twee jaar geleden liep ik mentaal vast. Hoewel ik al vele jaren
slechtziend was, had ik mij daar nooit echt mee bezig gehouden. Ik was te druk
met het zorgen voor iedereen in mijn omgeving: mijn ouders, mijn man, mijn
kinderen Ik stak daar al mijn energie in. Tot het moment dat die zorg opeens
wegviel. Min of meer tegelijkertijd had iedereen zijn of haar weg in het leven
gevonden waardoor ik mijn sociale leven kwijt was. Ik kwam erachter dat ik mijn
slechtziendheid nog niet verwerkt had en heb mijzelf opnieuw aangemeld bij
Visio. Via de maatschapelijk werker van Visio ben ik gestart met een intensieve
revalidatie op Het Loo Erf in Apeldoorn. Zeven maanden lang, tweeënhalve dag in
de week. Het was pittig, maar ik heb sindsdien de weg omhoog weer gevonden.“
Ernie
“Ik had net het slechte nieuws gehad over mijn oogaandoening en toeval of niet,
op de televisie was die avond een item over Visio Het Loo Erf van Visio te zien.
Ik heb mijzelf de volgende dag gelijk aangemeld bij Visio. Inmiddels zijn we al
vele jaren verder en heb ik regelmatig een traject bij Visio gevolgd. Zowel voor
praktische zaken zoals het leren omgaan met mijn iPhone en iPad, maar ook voor
het mentale gedeelte ben ik bij de psychologen en het maatschappelijk werk van
Visio geweest.
De belangrijkste les die ik geleerd heb, is de volgende: Mijn oogaandoening is
progressief, dus mijn situatie verandert ook steeds weer. En daarmee mijn
rouwproces, over het verlies van mijn zicht, ook. Dit betekent concreet voor mij
dat ik steeds weer die stap zet en ook zal moeten blijven zetten naar de
hulpverlening toe, om verder te komen en oude vaardigheden en hobby’s te kunnen
vervangen door nieuwe.”
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org