Fokke Neef, Koninklijke Visio
Windows 10 is inmiddels bijna zeven jaar oud. Sinds de introductie van dit
besturingssysteem zijn er door Microsoft regelmatig grote updates uitgebracht.
Vaak gebeurde dit in het voorjaar of najaar.
Microsoft heeft ervoor gekozen om de nieuwste update de naam Windows 11 te geven
omdat het een nieuwe start wil maken met deze update vol nieuwigheden. Wie al
Windows 10 gebruikt kan gratis updaten. Bij nieuwe computers wordt Windows 11
vaak vooraf al geïnstalleerd.
In dit artikel lees je wat de belangrijkste vernieuwingen zijn en wat er voor
slechtziende en blinde mensen aan opties voor toegankelijkheid verandert.
Tip: Op 17 februari 2022 hield Visio ook een Webinar over dit onderwerp. Deze
online meeting is grotendeels ook te volgen als je alleen luistert.
Ga naar de Visio Webinar over Windows 11.
Waarom zou ik updaten naar Windows 11?
Een update naar Windows 11 geeft een aantal nieuwe opties, die je systeem weer
up-to-date maken. Deze nieuwe opties zijn niet voor iedereen waardevol. Als je
de computer grotendeels visueel (met de muis) bedient kan Windows 11 even wennen
zijn, omdat er een aantal visuele veranderingen zijn doorgevoerd. Ook zijn er in
Windows 11 een aantal wijzigingen in de opties voor toegankelijkheid voor
slechtziende en blinde gebruikers.
Moet ik mijn pc altijd naar Windows 11 updaten?
Een update naar Windows 11 is niet verplicht. Niet iedere computer is geschikt
voor Windows 11 werken. Ook zal niet iedereen daadwerkelijk met Windows 11 aan
de slag willen.
Als je Windows 10 op je pc wilt blijven gebruiken dan kun je tot eind 2025 nog
de belangrijkste updates krijgen.
Veel computergebruikers wachten bij een grote update als deze bewust even af,
omdat er in een nieuwe update altijd foutjes zitten. De meeste fouten in Windows
11 zijn inmiddels al opgelost.
Werkt Windows 11 al goed met Jaws, SuperNova, Fusion, NVDA of USA?
De verschillende leveranciers van hulpmiddelen geven aan dat de meest recente
versies van de bekende hulpmiddelen goed samengaan met Windows 11. De actuele
stand van zaken (februari 2022) is als volgt:
Zowel Jaws als Fusion werken vanaf versie 2022 goed met Windows 11 samen.
Versie 2021 is volgens de leverancier niet volledig geschikt voor Windows
11.
Supernova werkt vanaf versie 20.05 én versie 21.05 goed met Windows 11.
De huidige versies van zowel NVDA en USA werken goed met Windows 11 samen.
Ook wijzen ze erop dat het altijd verstandig is om bij grote updates een aantal
maanden te wachten, zodat eventuele programmafouten kunnen worden opgelost.
Omdat deze termijn inmiddels is verstreken, lijkt een update naar Windows 11 nu
veilig te zijn.
Let op: het is belangrijk om éérst je hulpmiddel te updaten naar de meest
recente geschikte versie, en daarna pas de Windows 11 update te installeren!
Raadpleeg je leverancier bij twijfel.
Kan ik van Windows 11 nog terug naar Windows 10?
Mocht Windows 11 je in het gebruik niet bevallen, dan kun je binnen 10 dagen na
de update terug naar Windows 10. Daarna is dit alleen nog mogelijk door je
computer opnieuw te (laten) installeren.
Wat verandert er in Windows 11?
De acht belangrijkste wijzigingen op een rij:
De veranderingen in de Windows 11 update zijn vooral visueel van aard. De
belangrijkste wijziging zitten in het Startmenu en de startknop. Deze staan
nu in het midden van het scherm staan in plaats van linksonder. Ook de
indeling van het startmenu is veranderd. Er zijn nu veelgebruikte bestanden
zichtbaar, en de lijst met alle programma’s zit nu ‘onder de knop’.
De instellingen van Windows 11 zijn beter ingedeeld en de menu’s zijn
opgefrist Ook is het meldingenscherm aangepast.
Net als met andere besturingssystemen zoals iOS of Android heb je nu ook de
mogelijkheid om Widgets te gebruiken op het bureaublad van Windows. Widgets
zijn kleine programma’s, die je op een compacte manier informatie weergeven.
Denk hierbij aan het weerbericht, je agenda en de hoofdpunten van het
nieuws.
Je kunt nu ook Snelle instellingen maken in het actiecentrum. Hier kun je
bijvoorbeeld je Wifi- en bluetooth-instellingen beheren.
Een groot aantal systeemprogramma’s hebben een compacter menu en daardoor
een wat opgeruimder en overzichtelijker uiterlijk. Denk bijvoorbeeld aan
Verkenner waar je bestandsbeheer mee doet.
Het programma Microsoft Teams is inmiddels in Windows 11 ingebouwd. Teams en
de opslagdienst Onedrive worden op deze manier steeds verder binnen Windows
geïntegreerd.
Met de nieuwe functie Desktops kun je, als je dat wilt, bureaubladen apart
van elkaar gebruiken.
Microsoft heeft aangekondigd dat het in de toekomst mogelijk wordt om binnen
Windows 11 ook Android apps te gebruiken. Of en wanneer dit precies komt is
op moment van schrijven nog niet duidelijk.
Heeft Windows 11 nieuwe opties voor slechtziende en blinde mensen?
Ten opzichte van Windows 10 zijn er geen echt grote veranderingen. Microsoft
legt de nadruk op basismogelijkheden en eenvoud, zodat de
toegankelijkheidsmogelijkheden voor iedereen goed in te stellen zijn.
De mogelijkheden voor toegankelijkheid zijn in Windows 11 wat logischer
ingedeeld. Ze zijn nu in duidelijke categorieën ingedeeld en zijn daardoor
eenvoudiger te vinden.
Heeft Windows 11 nieuwe opties voor vergroting, kleur en markeringen?
Je kunt in Windows 11 het beeld aanpassen. Een aantal mogelijkheden:
De tekstcursorindicator, de cursordikte, en de kleur en grootte van de
muisaanwijzer zijn, net als in Windows 10, goed aan te passen. Deze opties
zijn beter gerangschikt en er zijn een beperkt aantal mogelijkheden
bijgekomen.
Er zijn een aantal nieuwe contrastthema’s en de bestaande thema’s zijn
uitgebreid.
De nieuwe aanraakindicator geeft aan wat je selecteert op aanraakschermen.
Heeft Windows 11 nieuwe opties voor spraak?
Windows is standaard voorzien van de schermlezer Verteller. Met elke update
wordt ook Verteller weer wat uitgebreid. Inmiddels heeft Verteller genoeg
mogelijkheden om voor de gemiddelde thuisgebruiker een bruikbare schermlezer te
kunnen zijn.
Verteller werkt vooral goed samen met Microsoft programmatuur. Denk hierbij aan
Officeprogramma’s of internetbrowser Edge en natuurlijk ook Windows zelf.
Een aantal uitbreidingen van Verteller in Windows 11:
Standaard staat nu ook de stem Bart in de lijst. Bart is een Vlaamse stem,
als alternatief voor de Nederlandse Frank. Net als in Windows 10 zijn andere
talen eenvoudig toe te voegen in de vorm van stempakketten.
Microsoft geeft aan dat Verteller nu beter samenwerkt met online
Microsoft-programma’s.
Nieuw is de functie Stemtypen. Binnen Windows kun je nu ook - in het
Nederlands – dicteren. Dit werkt in elk tekstvak waar je normaal met een
toetsenbord iets in kunt voeren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een
invoerveld op een website of aan een tekstverwerkingsprogramma.
Windows Vergrootglas kan nu ook voorlezen. Je zou dit kunnen zien als een
‘light’ versie van Windows Verteller.
Er zijn verschillende functies om een auditief overzicht van een website te
krijgen, zoals melden van het aantal koppen of extra informatie over de
hyperlinks op een pagina.
Hoofdletters kunnen nu op een andere toonhoogte worden voorgelezen.
Er zijn nieuwe Verteller-geluiden geïntroduceerd. Deze geluiden kun je laten
afspelen in plaats van de gesproken beschrijving van bijvoorbeeld een knop
of een tekstveld.
Binnen e-mailprogramma’s zoals Outlook en Windows Mail is het mogelijk om
sneller en gemakkelijker naar je mailberichten te luisteren.
Microsoft heeft aangekondigd dat er een aantal nieuwe functies aankomen,
zoals het eenvoudig kunnen wisselen van de Verteller-taal. Ook wil Microsoft
betere, natuurlijker klinkende stemmen gaan introduceren.
Tip: Wil je zelf met Verteller aan de slag?
Heeft Windows 11 nieuwe opties voor braille?
Vanaf Windows 10 is ondersteuning voor braille en een groot aantal
brailleleesregels aanwezig binnen Windows Verteller. Er zijn een aantal
basisfuncties in te stellen, die met de komst van Windows 11 niet veranderd
lijken te zijn.
Hoe krijg ik de update van Windows 11?
Nieuwe pc’s worden vaak direct voorzien van Windows 11. Je kunt deze niet
(of niet eenvoudig) terugzetten naar Windows 10.
Niet alle pc’s zijn geschikt voor Windows 11. Als blijkt dat je computer
niet geschikt is, krijg je de update op dat apparaat niet aangeboden, en kun
je blijven werken met Windows 10. Op de Microsoft site kun je ook nakijken
of je pc geschikt is voor Windows
11.
Windows 11 zal automatisch aangeboden worden voor geschikte pc's via Windows
Update. Zodra deze voor je klaarstaat krijg je daarvan automatisch een
melding. Deze melding is eerst eenvoudig en compact, maar als je hem een
aanatl keer negeert krijg je ook tijdens het opstarten van je pc een scherm
in beeld. Ook dan kun je de update nog weigeren, maar Microsoft zal je wel
blijven lastigvallen. Zodra je wel toestemming geeft zal Windows 11
geïnstalleerd worden.
Let op:
- Microsoft biedt de update niet tegelijk aan voor álle gebruikers. Het kan
enkele uren tot dagen duren voordat de update voor jouw computer beschikbaar
is. Dit wordt door jouw computer zelf in de gaten gehouden. Je krijgt een
melding als de update voor je klaar staat.
Hoe update ik mijn computer naar Windows 11?
Behalve via een automatische melding kun je de update ook handmatig starten.
Voorwaarde is dat Microsoft Windows 11 voor je heeft klaargezet.
Het wordt sterk aangeraden om van tevoren een back-up van je computer te maken.
Start het programma Windows Update.
Zodra Windows 11 beschikbaar is, geeft Windows Update dit aan.
De installatie van Windows 11 wordt door de verschillende schermleesprogramma’s
ondersteund. Tijdens de installatie zal je hulpmiddel je met spraak ondersteunen
zoals je dat gewend bent. Wel is het belangrijk om je schermleesprogramma eerst
geschikt te maken voor Windows 11 voordat je de update start. Je doet dit door
je hulpmiddel te updaten naar de meest recente geschikte versie.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org