In dit deel van de zelfstudie Windows 11
leren
voor mensen die slechtziend of blind zijn leer je hoe je de prullenbak en USB
stick kunt gebruiken.
De beschrijvingen gaan uit van een Windows 11 computer, eventueel in combinatie
met spraakhulpmiddel Jaws, Supernova of NVDA. Je werkt met het toetsenbord en je
leert aan de hand van korte uitleg en opdrachten.
Ook in dit deel krijg je bij elk hoofdstuk een korte uitleg, sneltoetsen, een
opdracht en de uitwerking. Probeer eerst de opdracht te doen. Daarna neem je de
uitwerking door.
1. Hoe kan ik een bestand op de pc zoeken?
Als je niet goed weet in welke map een bestand staat kun je met Windows 10 je
computer doorzoeken. Je moet dan wel weten hoe het bestand heet. Hoe preciezer
je de naam weet, hoe preciezer je kunt zoeken.
Zorg voordat je verder gaat dat er twee documenten in de map Documenten staan
met de namen: “Oefenen” en “Windows oefenen”. Als ze er nog niet staan, maak ze
dan eerst zelf in Word. Je mag zelf weten welke tekst je in het document typt.
Sneltoetsen
Bestand zoeken : WINDOWSTOETS, typ de naam
Bestand in Documenten zoeken: F3
Opdracht
We doen nu alsof we echt niet weten waar het bestand Oefenen staat. Zoek het
bestand Oefenen en open dit.
Zo doe je dat! Zoeken manier 1
Deze manier doorzoekt de hele computer, maar het kan zijn dat het niet goed
werkt met je schermlezer.
Druk de WINDOWSTOETS. De S staat voor Search, wat Zoeken betekent.
Typ: Oefenen
Een lijst met resultaten staat nu in beeld. Maar wij bevinden ons nog in het
zoekvak.
Druk een keer PIJL OMLAAG en daarna PIJL OMHOOG.
Je staat nu op het beste resultaat. Mogelijk zegt je schermlezer nu niets.
Als dat zo is, verlaat dan deze oefening en ga verder met manier 2.
Loop met PIJL OMLAAG door de andere resultaten.
Heb je Oefenen gevonden? Druk dan ENTER om het bestand te openen.
Het zoekveld sluit vanzelf zodra WORD wordt gestart.
Sluit Oefenen daarna weer.
Zo doe je dat! Zoeken manier 2
Start Verkenner met WINDOWSTOETS + E.
Druk SHIFT + TAB om naar het linker schermdeel te gaan.
Loop met PIJL OMHOOG door de plekken waar je in kunt zoeken.
Als je Documenten kiest, zoek je alleen in Documenten.
Als je je eigen naam kiest, zoek je in OneDrive.
Als je Thuis kiest, zoekt je in alle plekken op de computer die bedoeld
zijn voor jouw bestanden, inclusief OneDrive.
We gaan nu voor Thuis kiezen. Ga met PIJL OMHOOG naar Thuis en druk ENTER.
De mappen van Thuis worden geopend. Als je er eens doorheen wilt bladeren,
dan kan dat. Druk op TAB om naar het rechter schermdeel te gaan en kijk naar
de hoofdmappen van Thuis. Welke ken je al?
Nu gaan we zoeken. Druk F3. Je gaat nu naar een ander deel van het
verkennerscherm, namelijk het invoerveld.
Typ: Oefenen
Druk nu tweemaal Tab om via het linkerdeel weer naar het rechterschermdeel
te gaan. Daar staan nu de zoekresultaten in een lijst.
Loop met PIJL OMLAAG e PIJL OMHOOG door de resultaten. Waar staat Oefenen in
deze lijst?
Selecteer Oefenen en open dit met ENTER.
Sluit Oefenen weer. Je keert terug in de Verkenner.
Sluit de Verkenner.
Help, ik weet de naam niet meer precies!
Als je een deel van de naam weet maak je ook een goede kans dat je hem vindt.
Belangrijk is dat wat je typt precies overeenkomt met een deel van de naam.
Opdracht: Zoeken met een deel van de naam
Zoek nu eens op met alleen de zoekterm: oefe.
Je mag zelf bepalen of je manier 1 of manier 2 gebruikt. Kun je nu Oefenen
vinden?
Opdracht: De map achterhalen
Als je een bestand hebt gevonden kun je daarna via het snelmenu de map openen
waar het bestand in staat. Zoek nu eens het bestand Oefenen en open daarna de
map waar Oefenen in staat.
Zo doe je dat!
Zoek het document Oefenen en zorg dat je dit hebt geselecteerd, maar open
het niet.
Druk SNELMENU.
Ga met PIJL OMHOOG of OMLAAG naar Bestandslocatie openen.
Druk ENTER. Nu start Verkenner in de juiste map. Hoe zou je dit kunnen
controleren?
Loop eens met PIJL OMHOOG en PIJL OMLAAG door de map. Kom je bekenden tegen?
Als je echt de naam van de map wilt horen, druk dan eens ALT + D. Hiermee
kom je in het adresvak van Verkenner. Wat hoor je?
Druk viermaal SHIFT + TAB om van de adresbalk weer in je bestandenlijst te
komen.
Kan ik ook andere dingen zoeken?
Behalve bestanden kan je ook programma’s of instellingen zoeken.
Maar dat kan alleen met manier 1.
Zoek maar eens naar het woord Muis. Je krijgt dan een hele lijst resultaten uit
de computerinstellingen. Of zoek maar eens naar het programma Kladblok. Moet je
dan het hele woord typen, of zijn een paar letters genoeg, denk je?
2. Een verwijderd bestand terughalen uit de prullenbak
Bestanden en mappen die je hebt verwijderd komen in de prullenbak. De prullenbak
vind je op het bureaublad. Als je per ongeluk iets verwijderd hebt kun je in de
prullenbak kijken en de bestanden weer terugzetten.
Zorg voordat je verder gaat dat er een document in de map Documenten staat met
de naam: Oefenen.
Sneltoetsen
In prullenbak kijken : Vanaf bureaublad letter P, ENTER
Bestand verwijderen : DELETE of SNELMENU
Opdracht
Verwijder het bestand Oefenen in de map Documenten.
Zoek daarna het bestand in de prullenbak en zet het bestand weer terug.
Zo doe je dat!
Open de map Documenten en selecteer Oefenen.
Verwijder Oefenen met DELETE of met het SNELMENU.
Ga naar het bureaublad met WINDOWSTOETS+D.
Druk de letter p tot je bij de Prullenbak bent.
Druk ENTER. De prullenbak opent in een verkennervenster.
Druk de letter o tot je Oefenen gevonden hebt.
Druk SNELMENU.
Ga met PIJL OMLAAG naar Terugzetten en druk ENTER.
Sluit de Prullenbak met ALT + F4.
Controleer of het bestand weer in Documenten staat.
Bestanden in de prullenbak onder elkaar weergeven
De prullenbak is een speciale map op je computer maar lijkt veel op de gewone
mappen. Je kunt dus in de prullenbak de bestanden onder elkaar zetten om ze
makkelijk te bekijken.
Opdracht
Zet de bestanden in de Prullenbak in Details weergave, zodat ze onder elkaar
komen te staan.
Zo doe je dat!
Open de Prullenbak.
Druk WINDOWSTOETS + PIJL OMHOOG, zodat het prullenbak venster beeldvullend
wordt en de hele menubalk in beeld staat.
Druk ALT om in het menu te komen.
Ga met PIJL RECHTS naar de optie Weergeven.
Druk ENTER. Er klapt een submenu uit.
Ga met PIJL OMLAAG naar de optie Details.
Druk ENTER.
Druk ESCAPE om in de bestandenlijst terug te keren. Controleer met de
pijltoetsen omhoog en omlaag of de bestanden nu netjes onder elkaar staan.
Net als op de harde schijf kunnen op externe opslagmedia bestanden worden
opgeslagen. Het voordeel van externe opslagmedia is dat deze eenvoudig uit de
computer te verwijderen of los te koppelen zijn. Voorbeelden van externe
opslagmedia zijn een cd, een dvd, een geheugenkaartje, een USB-memorystick en
een externe harde schijf.
De cd en dvd
Deze worden bijna niet meer gebruikt, maar het is goed om te weten wat het is.
Een cd-rom of dvd is een ronde schijf waarop allerlei soorten bestanden kunnen
worden opgeslagen: tekstbestanden, muziek, film, foto's enzovoort. Op een dvd
past ongeveer acht keer zoveel data als op een cd. Op een cd vind je daarom vaak
muziek en op een dvd films. Om cd's en dvd's te kunnen lezen moet je computer
voorzien te zijn van een cd of dvd-speler. Om er zelf bestanden te kunnen
opslaan heb je een cd of dvd "brander" nodig. Tegenwoordig zit dit niet meer
standaard in de pc maar kun je ze nog wel als los apparaat kopen en aansluiten.
Het geheugenkaartje
Geheugenkaartjes kom je bijvoorbeeld tegen in digitale fotocamera’s. Er zijn
verschillende soorten kaartjes in omloop zoals SD-kaart, xD-kaart, Memorystick
en CompactFlash. Ze hebben een verschillend formaat maar doen allemaal
hetzelfde. Je computer kan voorzien zijn van een geheugenkaartlezer, maar dit
komt steeds minder voor. Je kunt dan een losse geheugenkaartlezer kopen die je
aansluit op de pc.
De USB-memorystick
USB is een standaard voor de aansluiting van randapparatuur op een computer.
De USB memorystick sluit je aan op een USB-aansluiting op uw computer. De meeste
computers hebben aan de voor- en achterzijde een aantal USB-aansluitingen. Een
USB-memorystick heeft meestal het formaat van een sleutelhanger. Deze stick
wordt ook wel USB pen, USB key, USB sleutel, datastick of flash drive genoemd.
Ze zijn er met verschillende typen aansluiting: USB-A is een oudere en grotere
aansluiting dan USB-C die tegenwoordig de standaard is.
De externe harde schijf
De externe harde schijf is vergelijkbaar met de harde schijf die in de computer
is ingebouwd. Hij zit in een apart, makkelijk mee te nemen doosje dat je
aansluit via een USB-aansluiting aan op de computer. Op een externe schijf kan
je veel meer opslaan dan op USB stick.
Hoe lees je ze uit?
Opslagmedia krijgen na het aansluiten in Verkenner een eigen schijfletter met
daarachter een dubbele punt, bijvoorbeeld "E:". De schijfletter "E:" kan een
USB-memorystick voorstellen. De harde schijf van je computer wordt standaard
aangeduid met "C:". Als je computer een cd-rom of dvd-rom station heeft, dan
wordt deze vaak aangeduid met de letter "D:"
4. Hoe kan ik een USB stick bekijken?
Als je de USB-stick in de computer stopt is het handig als de inhoud meteen in
Verkenner in beeld komt. Dit moet je wel instellen. Je hoeft dit maar één keer
te doen.
Opdracht: automatisch afspelen instellen
Stel de computer zo in dat de inhoud van een USB-stick automatisch getoond
wordt.
Zo doe je dat!
Druk WINDOWSTOETS en typ exact: automatisch afspelen
Druk ENTER. Het instellingenvenster voor Automatisch afspelen verschijnt. Je
bevindt je op de schakelknop.
Als het goed meldt je hulpmiddel dat de schakelknop aan staat. Zo niet, zet
deze dan aan door SPATIE te drukken.
Druk TAB om naar de keuzelijst Verwisselbaar station te gaan.
Druk ALT + PIJL OMLAAG om de keuzelijst te openen.
Kies met PIJL OMHOOG of OMLAAG de optie: Map en bestanden weergeven
(Verkenner).
De instelling is nu al veranderd. Sluit het venster met ALT + F4.
Opdracht: USB stick bekijken
Nu kun je de inhoud van de USB-stick gaan bekijken. Wat staat er allemaal op?
Zo doe je dat!
Steek de USB-stick in een USB-poort, bijvoorbeeld aan de voorzijde van de
computer of de zijkant van je laptop.
Wacht even. Na een tijdje start Verkenner en die de inhoud van de USB stick
toont.
Nu kun je met PIJL OMLAAG door de lijst met bestanden bladeren. Zie je ook
mappen en kun je daar ook in kijken?
Als je klaar bent, is het niet verstandig om de USB-stick er zo maar uit te
trekken.
Neem nu eerst het volgende onderdeel “USB stick uitwerpen” door. Als je dit nu
niet wilt, zet dan de computer eerst helemaal uit voordat je de USB stick eruit
haalt.
5. Hoe kan ik een USB stick veilig uitwerpen?
Als je de USB-stick zomaar uit de computer trekt loop je het risico dat je
bestanden beschadigt. Het is veilig om eerst de computer uit te zetten, maar dat
is niet handig als je daarna verder wilt werken. Je kunt daarom ook de USB-stick
uitwerpen en daarna verder werken.
Sneltoetsen
USB stick uitwerpen : BACKSPACE, SNELMENU, Uitwerpen
Opdracht
Verwijder de USB stick op een veilige manier door hem eerst uit te werpen.
Zo doe je dat!
Zet de inhoud van je USB-stick in beeld.
Druk BACKSPACE. Je ziet nu niet meer de bestanden op de stick, maar de naam
en de letter van de stick zelf. Soms ontbreekt de naam. Je hebt nu dus de
hele stick geselecteerd.
Druk SNELMENU.
Ga met PIJL OMHOOG naar Uitwerpen. Werk voorzichtig, want vlak na Uitwerpen
vind je Formatteren waarmee je de stick per ongeluk zou kunnen wissen!
Druk ENTER. Wacht op een kort geluidje, of wacht vijf seconden.
Nu kun je de USB-stick veilig uit de computer halen.
6. De naam en schijfletter van je USB stick bekijken
Als je iets op je USB-stick wilt gaan opslaan is het handig als je weet welke
schijfletter hij gekregen heeft, en wat de naam van de stick is.
Voorbeeld: de naam is MUZIEK en de schijfletter is (D:).
Sneltoetsen
Naam en schijfletter tonen : BACKSPACE
Opdracht
Ga na wat de naam en de schijfletter van je USB stick is. Ga daarna weer terug
naar de bestandenlijst.
Zo doe je dat!
Stop de USB-stick in de computer en zorg dat de bestanden in beeld komen.
Zo meteen ga je BACKSPACE drukken. Dit is het commando om een map te
verlaten en naar een hoger liggende map te gaan. Maar er is geen hoger
liggende map meer op de stick! Daarom kijk je nu naar de stick zelf. Je
staat als het ware bij de voordeur van de stick.
Druk BACKSPACE en luister welke naam en schijfletter je hulpmiddel aan je
vertelt. Wat is de naam en de schijfletter van de usb-stick?
Druk ENTER zodat je weer naar de inhoud van de stick gaat.
Werp de USB-stick uit of zet de computer uit.
Het kan nog sneller!
Als je de stick met bestandenlijst in beeld hebt vind je de naam en schijfletter
ook in de titel van het verkennervenster. Deze kun je met sneltoetsen van je
hulpmiddel laten uitspreken. Je hoeft dan de bestandenlijst niet te verlaten
Probeer maar uit!
Sneltoetsen Supernova
Titelbalk opvragen : NUMERIEK 7 of NUMERIEK 9
Titelbalk opvragen (laptop) : CAPSLOCK + PAGE UP of CAPSLOCK + B
Sneltoetsen Jaws
Titelbalk opvragen : Insert + T
Sneltoetsen NVDA
Titelbalk opvragen : Insert + T
7. Een USB-stick bekijken - manier 2
Wanneer je een USB stick in de computer steekt krijgt deze een eigen
schijfletter gevolgd door een dubbele punt en een backslash, bijvoorbeeld D:\
Welke letter dit precies is hangt af van hoeveel andere externe apparaten er al
zijn aangesloten. De letters A:\ en de B:\ worden niet meer gebruikt en de
C:\ is al bezet is door de harde schijf. Als de D:\ niet bezet is door een
ander apparaat zoals een dvd-speler, krijgt de stick de letter D:\. Maar als de
D:\ al bezet is gaat de computer kijken of de E:\ vrij is, enzovoort.
Sneltoetsen
USB stick openen : WINDOWSTOETS, typ de schijfletter en daarna :\
Opdracht
Voor deze opdracht heb je een USB stick nodig. Ga na wat er op deze USB stick
staat door de schijfletter in te typen.
Steek de USB-stick in een USB-poort, bijvoorbeeld aan de voorzijde van de
desktop of de zijkant van je laptop.
Druk de WINDOWSTOETS.
Typ de letter D gevolgd door een dubbele punt en een backslash. Je typt dus:
D:\
Druk ENTER. Als er niets gebeurt, of als je een foutmelding krijgt is de
letter D al bezet. Druk dan ESCAPE en probeer opnieuw de stick te benaderen
door de WINDOWSTOETS te drukken en daarna E:\ te typen.
Herhaal de procedure totdat er een verkennervenster opent en je door de
bestanden kunt bladeren met de PIJL toetsen.
Kijk je nu op je USB-stick of op een ander apparaat, denk je? Let op, als je
een braille leesregel gebruikt ziet de computer dit soms ook als een extern
opslagapparaat! In dat geval moet je dus voor de USB-stick verder gaan met
de volgende letter in het alfabet.
8. Hoe kan ik de naam van een USB stick veranderen?
Je kunt de naam van je USB-stick met een trucje wijzigen.
Sneltoetsen
Naam USB stick wijzigen F2 of SNELMENU
Opdracht
Verander de naam van je USB-stick in je eigen naam.
Zo doe je dat!
Zet de inhoud van je USB-stick in beeld.
Zo meteen ga je BACKSPACE drukken. Dit is het commando om een map te
verlaten en naar een hoger liggende map te gaan. Maar er is geen hoger
liggende map meer op de stick! Daarom kijk je nu naar de stick zelf. Je
staat nu als het ware bij de voordeur van de stick.
Druk BACKSPACE en luister of nu inderdaad de USB stick geselecteerd staat.
Nu kunnen we de naam gaan wijzigen.
Druk SNELMENU en ga met PIJL OMHOOG naar Naam wijzigen.
Druk F2. Typ dan je eigen naam en druk op ENTER.
Typ je eigen naam en druk ENTER.
9. Bestanden naar een USB stick kopiëren
Met het snelmenu kun je makkelijk een bestand van je pc of laptop naar je
USB-stick kopiëren.
Zorg, voordat je verder gaat, dat er een bestand met de naam Oefenen in de map
Documenten staat.
Sneltoetsen
Naar USB-stick kopiëren : SNELMENU, Kopiëren Naar
Opdracht
Kopieer het bestand Oefenen naar je USB-stick.
Zo doe je dat!
Stop je USB-stick in de computer.
Ga naar het bureaublad en open de map Documenten.
Selecteer het bestand Oefen en druk SNELMENU.
Ga met PIJL OMHOOG naar de opdracht Meer Opties Weergeven.
Druk ENTER. Het submenu verschijnt.
Ga met PIJL OMLAAG naar de opdracht Kopiëren Naar.
Let op, dit is dus niet de opdracht Kopiëren die ook in het snelmenu staat!
Druk ENTER. Het submenu verschijnt met daarin allerlei plekken waar je
naartoe kunt kopiëren. Ga met PIJL OMHOOG of PIJL OMLAAG naar de naam van je
USB stick.
Druk ENTER. Het bestand wordt gekopieerd.
Controleer of het bestand op je USB stick staat.
Wat gebeurt er als het document al op de stick staat?
Je krijgt in dat geval een dialoogvenster met de vraag of je het document dat al
op de USB-stick stond wilt overschrijven. Je kunt dit bevestigen met SPATIE, of
Escape drukken als je niet wilt kopiëren.
10. Bestanden van USB stick naar Documenten kopiëren
Met de opdrachten kopiëren en plakken kun je bestanden en mappen van de stick
naar Documenten kopiëren.
Sneltoetsen
Kopiëren : CTRL + C
Plakken : CTRL + V
Opdracht
Open de USB-stick en kopieer één bestand naar de map Documenten. Je mag zelf
kiezen welk bestand je hiervoor wilt gebruiken, als het maar niet al te groot
is. Een bestand kleiner dan 1Mb (dus kleiner dan 1000Kb) is prima.
Zo doe je dat!
Zet de inhoud van je USB stick in beeld.
Zoek een geschikt bestand. Let erop dat je geen map maar een bestand kiest.
Druk CTRL + C.
Open de map Documenten, bijvoorbeeld vanaf het bureaublad.
Druk CTRL + V.
Het bestand is nu geplakt. Er is nu een kopie gemaakt. Controleer of het
gelukt is.
Sluit alle vensters.
Opdracht: kopiëren naar een map
Je kunt ook naar een map in Documenten kopiëren. Welke extra handeling zou je
dan moeten uitvoeren, denk je?
Antwoord
Je kopieert het bestand weer eerst op de USB-stick met CTRL + C.
Daarna open je de map Documenten.
Dan open je de map waar het document in moet komen. Dat is de extra
handeling!
Tenslotte plak je met CTRL + V.
11. Hoe kan ik bestandsextensies weergeven?
Je kunt Verkenner zo instellen dat van de bestanden behalve de naam ook de
extensie getoond wordt. Een Word bestand wordt dan bijvoorbeeld getoond als
examen.docx. Wanneer denk je dat dit handig kan zijn?
Sneltoetsen
Bestandsextensie weergeven : ALT, tweemaal optie Weergeven, Bestandsextensies
Opdracht: extensies weergeven
Zet de bestanden van de map Documenten met extensies in beeld.
Zet de map Documenten in beeld.
Druk ALT om in het menu te komen.
Ga met PIJL RECHTS naar de optie Weergeven.
Druk ENTER. Er klapt een submenu uit.
Ga met PIJL OMLAAG naar de optie Weergeven.
Druk ENTER. Weer klapt er een submenu uit.
Ga met PIJL OMLAAG naar de optie Bestandsextensies.
Druk ENTER.
Ga nu na hoe in de map Documenten hoe je bestanden nu worden weergegeven.
Klopt het met wat je had verwacht?
Geldt deze weergave nu alleen voor de map Documenten?
Je hebt een algemene instelling gewijzigd, dus alle bestanden in al je mappen
worden nu op de nieuwe manier weergegeven. Probeer maar uit!
Opdracht: extensies niet weergeven
Zet nu op dezelfde manier de bestandsextensie weer uit. Controleer of het gelukt
is.