Ben je slechtziend of blind en wil je de Windows computer leren gebruiken?
Deze leermodule Windows 10
leren
is geschreven voor mensen die slechtziend of blind zijn en werken op een Windows
10 pc, eventueel aangevuld met spraakhulpmiddel Jaws, Supernova of NVDA. Gebruik
je geen hulpmiddel dan kun je toch de meeste onderdelen uitvoeren en leren om
minder te hoeven kijken, zodat je sneller werkt en meer energie overhoudt.
In deze training leer je aan de hand van uitleg en oefeningen met Windows te
werken zonder dat je de muis nodig hebt.
Alle instructies zijn geschreven voor gebruik met het toetsenbord.
De module bestaat uit meerdere delen.
Veel succes!
1. Hoe kan ik een bestand zoeken en vinden?
Als je niet goed weet in welke map een bestand staat kun je met Windows 10 je
computer doorzoeken. Je moet dan wel weten hoe het bestand heet. Hoe preciezer
je de naam weet, hoe preciezer je kunt zoeken.
Zorg voordat je verder gaat dat er twee documenten in de map Documenten staan
met de namen: “Oefenen” en “Windows oefenen”. Als ze er nog niet staan, maak ze
dan eerst zelf in Word. Je mag zelf weten welke tekst je in het document typt.
Sneltoetsen
Bestand zoeken : WINDOWSTOETS, typ de naam
Opdracht
We doen nu alsof we echt niet weten waar het bestand Oefenen staat. Zoek het
bestand Oefenen en open dit.
Zo doe je dat!
Druk de WINDOWSTOETS
Typ: Oefenen
Een lijst met resultaten staat nu in beeld en als het goed is sta je op het
juiste document.
Open Oefenen, en sluit het daarna weer.
Help, ik weet de naam niet goed meer!
Als je een deel van de naam weet maak je ook een goede kans dat je hem vindt.
Belangrijk is dat wat je typt precies overeenkomt met een deel van de naam. Hier
een voorbeeld als je de naam van “Windows oefenen” niet meer precies zou weten:
Druk de WINDOWSTOETS
Typ: Oef
Een lijst met resultaten staat nu in beeld.
Loop met PIJL OMLAAG door de resultaten. Na een tijdje kom je bij de
documenten. Met een beetje geluk vind je daar Windows Oefenen. Je hoeft het
niet te openen.
Druk ESCAPE en zoek opnieuw, maar nu alleen op het woord Windows. Kun je het
document dan vinden?
Als je Oeffenen intypt, dus met een dubbele f, denk je dat je het document
kunt vinden? Waarom wel / niet?
Opdracht: Locatie achterhalen
Je kunt ook achterhalen waar een bestand staat. Zoek het bestand Oefenen en open
de map.
Zo doe je dat!
Zoek met de WINDOWSTOETS het document Oefenen, maar open het niet.
Druk SNELMENU.
Ga met PIJL OMLAAG naar Bestandslocatie openen.
Druk ENTER. Nu start Verkenner in de juiste map.
Kan ik ook andere dingen zoeken?
Behalve bestanden kan je ook programma’s of instellingen zoeken.
Zoek maar eens naar het woord Muis. Je krijgt dan een hele lijst resultaten uit
de computerinstellingen. Of zoek maar eens naar het programma Kladblok. Moet je
dan het hele woord typen, of zijn een paar letters genoeg, denk je?
2. Een verwijderd bestand terughalen uit de prullenbak
Bestanden en mappen die je hebt verwijderd komen in de prullenbak. De prullenbak
vind je op het bureaublad. Als je per ongeluk iets verwijderd hebt kun je in de
prullenbak kijken en de bestanden weer terugzetten.
Zorg voordat je verder gaat dat er een document in de map Documenten staat met
de naam: Oefenen.
Sneltoetsen
In prullenbak kijken : Vanaf bureaublad letter P, ENTER
Bestand verwijderen : DELETE of SNELMENU
Opdracht
Verwijder het bestand Oefenen in de map Documenten.
Zoek daarna het bestand in de prullenbak en zet het bestand weer terug.
Zo doe je dat!
Open de map Documenten en selecteer Oefenen.
Verwijder Oefenen met DELETE of met het SNELMENU.
Ga naar het bureaublad met WINDOWSTOETS+D.
Druk de letter p tot je bij de Prullenbak bent.
Druk ENTER. De prullenbak opent in een verkennervenster.
Druk de letter o tot je Oefenen gevonden hebt.
Druk SNELMENU.
Ga met PIJL OMLAAG naar Terugzetten en druk ENTER.
Sluit de Prullenbak met ALT + F4.
Controleer of het bestand weer in Documenten staat.
Bestanden in de prullenbak onder elkaar weergeven
De prullenbak is een speciale map op je computer maar lijkt veel op de gewone
mappen. Je kunt dus in de prullenbak de bestanden onder elkaar zetten om ze
makkelijk te bekijken.
Opdracht
Zet de bestanden in de Prullenbak in Details weergave, zodat ze onder elkaar
komen te staan.
Zo doe je dat!
Open de Prullenbak.
Je gaat nu een lint opdracht geven. Druk achter elkaar de ALT, v, L.
Je moet nu even zoeken met de vier PIJL toetsen naar de optie Details.
Als je met PIJL RECHTS de optie niet kunt vinden druk je één keer PIJL
OMLAAG en probeer je daarna opnieuw met PIJL RECHTS de optie Details te
vinden.
Druk ENTER. Je keert terug in de bestandenlijst. Controleer of de bestanden
netjes onder elkaar staan.
Net als op de harde schijf kunnen op externe opslagmedia bestanden worden
opgeslagen. Het voordeel van externe opslagmedia is dat deze eenvoudig uit de
computer te verwijderen of los te koppelen zijn. Voorbeelden van externe
opslagmedia zijn een cd, een dvd, een geheugenkaartje, een USB-memorystick en
een externe harde schijf.
De cd en dvd
Een cd-rom of dvd is een ronde schijf waarop allerlei soorten bestanden kunnen
worden opgeslagen: tekstbestanden, muziek, film, foto's enzovoort. Het
belangrijkste verschil tussen cd's en dvd's is de opslagcapaciteit. Op een dvd
past ongeveer acht keer zoveel data als op een cd. Op een CD vind je vaak muziek
en op een dvd films. Om cd's en dvd's te kunnen lezen moet je computer voorzien
te zijn van een cd of dvd-speler. Om zelf bestanden te kunnen opslaan heb je een
cd of dvd "brander" nodig.
Het geheugenkaartje
Geheugenkaartjes kom je bijvoorbeeld tegen in digitale fotocamera’s. Er zijn
verschillende soorten kaartjes in omloop zoals SD-kaart, xD-kaart, Memorystick
en CompactFlash. Ze hebben verschillend formaat maar doen allemaal hetzelfde. Je
computer kan voorzien zijn van een geheugenkaartlezer.
De USB-memorystick
USB is een standaard voor de aansluiting van randapparatuur op een computer.
De USB memorystick sluit u aan op een USB-aansluiting op uw computer. De meeste
computers hebben aan de voor- en achterzijde een aantal USB-aansluitingen. Een
USB-memorystick heeft meestal het formaat van een sleutelhanger. Deze stick
wordt ook wel USB pen, USB key, USB sleutel, datastick of flash drive genoemd.
De externe harde schijf
De externe harde schijf is vergelijkbaar met de harde schijf die in in je
computer is ingebouwd. Hij zit in een apart, makkelijk meeneembaar doosje dat je
aansluit via een USB-aansluiting aan op de computer. Op een externe schijf kan
je veel meer opslaan dan een USB stick.
Opslagmedia krijgen na het aansluiten in Verkenner een eigen schijfletter met
daarachter een dubbele punt, bijvoorbeeld "E:". De schijfletter "E:" kan een
USB-memorystick voorstellen. De harde schijf van je computer wordt standaard
aangeduid met "C:". Als je computer een CD-rom of DVD-rom station heeft, dan
wordt deze vaak aangeduid met de "D:".
4. Hoe kan ik een USB stick bekijken?
Als je de USB-stick in de computer stopt is het handig als de inhoud meteen in
Verkenner in beeld komt. Dit moet je wel instellen. Je hoeft dit maar één keer
te doen.
Opdracht: automatisch afspelen instellen
Stel de computer zo in dat de inhoud van een USB-stick automatisch getoond
wordt.
Zo doe je dat!
Druk WINDOWSTOETS en typ: automatisch
Zoek met PIJL OMLAAG naar de optie Automatisch afspelen in- of uitschakelen.
Druk ENTER. Je gaat nu naar de instellingen.
Als het goed is kom je op de knop Automatisch afspelen voor alle media en
apparaten. Deze staat standaard AAN. Als dat niet het geval is, zet deze dan
aan met SPATIE.
Ga met TAB naar Verwisselbaar station.
Druk ALT + PIJL OMLAAG om de keuzelijst te openen.
Kies met PIJL OMHOOG of OMLAAG de optie Map en bestanden weergeven
(Verkenner).
Druk ENTER. Sluit tenslotte het venster met ALT + F4.
Opdracht: USB stick bekijken
Nu kun je de inhoud van de USB-stick gaan bekijken. Wat staat er op?
Zo doe je dat!
Steek de USB-stick in een USB-poort, bijvoorbeeld aan de voorzijde van de
computer of de zijkant van je laptop.
Wacht even. Na een tijdje verschijnt de inhoud van de USB stick.
Nu kun je door de bestanden bladeren. Zie je ook mappen en kun je daar ook
in kijken?
Neem nu eerst het onderdeel “USB stick uitwerpen” door, of zet de computer
helemaal uit voordat je de USB stick eruit haalt.
5. Hoe kan ik een USB stick veilig uitwerpen?
Als je de USB-stick zomaar uit de computer trekt loop je het risico dat je
bestanden beschadigt. Het is veilig om eerst de computer uit te zetten, maar dat
is niet handig als je daarna verder wilt werken. Je kunt daarom ook de USB-stick
uitwerpen en daarna verder werken.
Sneltoetsen
USB stick uitwerpen : BACKSPACE, SNELMENU, Uitwerpen
Opdracht
Verwijder de USB stick op een veilige manier door hem eerst uit te werpen.
Zo doe je dat!
Zet de inhoud van je USB-stick in beeld.
Druk BACKSPACE. Je ziet nu niet meer de bestanden op de stick, maar de naam
en de letter van de stick zelf. Soms ontbreekt de naam. Je hebt nu dus de
hele stick geselecteerd.
Druk SNELMENU.
Ga met PIJL OMHOOG naar Uitwerpen. Werk voorzichtig, want vlak na Uitwerpen
vind je Formatteren waarmee je de stick per ongeluk zou kunnen wissen!
Druk ENTER. Je hoort een kort geluidje.
Nu kun je de USB-stick veilig uit de computer halen.
6. De naam en schijfletter van je USB stick bekijken
Als je iets op je USB-stick wilt gaan opslaan is het handig als je weet welke
schijfletter hij gekregen heeft, en wat de naam van de stick is.
Voorbeeld: de naam is MUZIEK en de schijfletter is (D:).
Sneltoetsen
Naam en schijfletter tonen : BACKSPACE
Opdracht
Ga na wat de naam en de schijfletter van je USB stick is. Ga daarna weer terug
naar de bestandenlijst.
Zo doe je dat!
Stop de USB-stick in de computer en zorg dat de bestanden in beeld komen.
Druk BACKSPACE. Dit is het commando om een map te verlaten en naar een hoger
liggende map te gaan. Maar er is geen hoger liggende map meer op de stick!
Daarom kijk je nu naar de stick zelf. Je staat als het ware bij de voordeur
van de stick.
Wat is de naam en de schijfletter van de usb-stick?
Druk ENTER zodat je weer naar de inhoud van de stick gaat.
Werp de USB-stick uit of zet de computer uit.
Het kan nog sneller!
Als je de bestandenlijst in beeld hebt vind je de naam en schijfletter ook in de
titel van het verkennervenster. Deze kun je met sneltoetsen van je hulpmiddel
laten uitspreken. Je hoeft dan de bestandenlijst niet te verlaten Probeer maar
uit!
Sneltoetsen Supernova
Titelbalk opvragen : NUMERIEK 7 of NUMERIEK 9
Titelbalk opvragen (laptop) : CAPSLOCK + PAGE UP of CAPSLOCK + B
Sneltoetsen Jaws
Titelbalk opvragen : Insert + T
Sneltoetsen NVDA
Titelbalk opvragen : Insert + T
7. Een USB-stick bekijken - manier 2
Wanneer je een USB stick in de computer steekt krijgt deze een eigen
schijfletter gevolgd door een dubbele punt en een backslash, bijvoorbeeld D:\
Welke letter dit precies is hangt af van hoeveel andere externe apparaten er al
zijn aangesloten. De letters A:\ en de B:\ worden niet meer gebruikt en de
C:\ is al bezet is door de harde schijf. Als de D:\ niet bezet is door een
ander apparaat zoals een dvd speler, krijgt de stick de letter D:\. Maar als de
D:\ al bezet is gaat de computer kijken of de E:\ vrij is, enzovoort.
Sneltoetsen
USB stick openen : WINDOWSTOETS, typ schijfletter en daarna :\
Opdracht
Voor deze opdracht heb je een USB stick nodig. Ga na wat er op deze USB stick
staat door de schijfletter in te typen.
Steek de USB-stick in een USB-poort, bijvoorbeeld aan de voorzijde van de
computer of de zijkant van je laptop.
Druk de WINDOWSTOETS.
Typ de letter D gevolgd door een dubbele punt en een backslash. Je typt dus:
D:\
Druk ENTER. Als er niets gebeurt, of als je een foutmelding krijgt is de
letter D al bezet. Druk dan ESCAPE en probeer opnieuw de stick te benaderen
door de WINDOWSTOETS te drukken en daarna E:\ te typen.
Herhaal de procedure totdat er een verkennervenster opent en je door de
bestanden kunt bladeren met de PIJL toetsen.
Kijk je nu op je USB-stick of op een ander apparaat, denk je? Let op, als je
een leesregel gebruikt ziet de computer dit soms ook als een extern
opslagapparaat!
8. Hoe kan ik de naam van een USB stick veranderen?
Je kunt de naam van je USB-stick met een trucje wijzigen.
Sneltoetsen
Naam USB stick wijzigen F2 of SNELMENU
Opdracht
Verander de naam van je USB-stick in je eigen naam.
Zo doe je dat!
Zet de inhoud van je USB-stick in beeld.
Druk BACKSPACE. Dit is het commando om een map te verlaten en naar een hoger
liggende map te gaan. Maar er is geen hoger liggende map meer op de stick!
Daarom kijk je nu naar de stick zelf. Je staat nu als het ware bij de
voordeur van de stick.
Controleer of nu inderdaad de USB stick geselecteerd staat. zodat we de naam
kunnen gaan wijzigen.
Druk SNELMENU en ga met PIJL OMHOOG naar Naam wijzigen.
Druk ENTER. Nu kun je de naam gaan wijzigen.
Typ je eigen naam en druk ENTER.
9. Bestanden naar een USB stick kopiëren
Met het snelmenu kun je makkelijk een bestand naar je USB-stick kopiëren.
Zorg, voordat je verder gaat, dat er een bestand met de naam Oefenen in de map
Documenten staat.
Sneltoetsen
Naar USB-stick kopiëren : SNELMENU, Kopiëren Naar
Opdracht
Kopieer het bestand Oefenen naar je USB-stick.
Zo doe je dat!
Stop je USB-stick in de computer.
Ga naar het bureaublad en open de map Documenten.
Selecteer het bestand Oefen en druk SNELMENU.
Ga met PIJL OMLAAG naar de opdracht Kopieren Naar.
Let op, dit is dus niet de opdracht Kopiëren die ook in het snelmenu staat!
Druk ENTER. Het submenu verschijnt met daarin allerlei plekken waar je
naartoe kunt kopiëren. Ga met PIJL OMHOOG of PIJL OMLAAG naar de naam van je
USB stick.
Druk ENTER. Het bestand wordt gekopieerd.
Controleer of het bestand op je USB stick staat.
Wat gebeurt er als het document al op de stick staat?
Je krijgt in dat geval een dialoogvenster met de vraag of je het document dat al
op de USB-stick stond wilt overschrijven. Je kunt dit bevestigen met SPATIE, of
Escape drukken als je niet wilt kopiëren.
10. Bestanden van USB stick naar Documenten kopiëren
Met de opdrachten kopiëren en plakken kun je bestanden en mappen van de stick
naar Documenten kopiëren.
Opdracht
Open de USB-stick en kopieer één bestand naar de map Documenten. Je mag zelf
kiezen welk bestand je hiervoor wilt gebruiken, als het maar niet al te groot
is. Een bestand kleiner dan 1Mb (dus kleiner dan 1000Kb) is prima.
Zo doe je dat!
Zet de inhoud van je USB stick in beeld.
Zoek een geschikt bestand. Let erop dat je geen map maar een bestand kiest.
Druk SNELMENU en ga met PIJL OMLAAG naar Kopiëren.
Druk ENTER.
Open de map Documenten, bijvoorbeeld vanaf het bureaublad.
Druk SNELMENU en ga met PIJL OMLAAG naar Plakken.
Druk ENTER. Het bestand wordt gekopieerd. Controleer of het gelukt is.
Sluit alle vensters.
Ja dat kan. Maar let op: in het submenu van Kopieren Naar kun je twee keer de
map Documenten tegenkomen: de map Documenten op je computer, en de map
Documenten op Internet. Ze hebben allebei dezelfde naam en je moet dus uitzoeken
welke van de twee de juiste is!
Opdracht: kopiëren naar een map
Je kunt ook naar een map in Documenten kopiëren. Welke extra handeling zou je
dan moeten uitvoeren, denk je?
Antwoord
Je kopieert het bestand weer eerst op de USB-stick met SNELMENU - Kopiëren.
Daarna open je de map Documenten.
Dan open je de map waar het document in moet komen en kies je met SNELMENU –
Plakken.
11. Hoe kan ik bestandsextensies weergeven?
Je kunt Verkenner zo instellen dat van de bestanden behalve de naam ook de
extensie getoond wordt. Een Word bestand wordt dan bijvoorbeeld getoond als
examen.docx. Wanneer denk je dat dit handig kan zijn?
Sneltoetsen
Naar mapopties : ALT, V, J, A.
Bestandsextensie weergeven
ALT, tabblad Beeld, kies Opties.
In tabblad Weergave de optie Extensies voor bekende bestandstypen verbergen
UITzetten.
Opdracht
Zet de bestanden van de map Documenten met extensies in beeld.
Zet de map Documenten in beeld.
Je gaat nu een lintopdacht geven. Druk ALT en ga met PIJL RECHTS naar
tabblad Beeld .
Ga met SHIFT + TAB naar Opties en druk tweemaal ENTER.
Het dialoogvenster Mapopties verschijnt.
Ga met CTRL + TAB naar Weergave.
Ga met TAB naar Geavanceerde instellingen.
Ga met PIJL OMLAAG naar de optie Extensies voor bekende bestandstypen
verbergen. Zet deze optie UIT met SPATIE.
Ga met TAB naar OK en druk ENTER.
Ga nu na hoe in de map Documenten je bestanden worden weergegeven. Wat zijn
de voordelen, denk je?
Geldt deze weergave nu alleen voor de map Documenten?
Je hebt een algemene instelling gewijzigd, dus alle bestanden in al je mappen
worden nu op de nieuwe manier weergegeven. Probeer maar uit!
Opdracht
Zet de weergave van de bestandsextensie weer uit door het vinkje weer uit te
zetten.