Marc Stovers, Koninklijke Visio
Update van de redactie, augustus 2022: Deze app toont inmiddels in de gratis
versie veel reclame popups waarbij niet alle schermen meer goed met VoiceOver te
sluiten zijn. Wil je de app uitsluitend gratis gaan gebruiken en ben je geheel
afhankelijk van VoiceOver, dan is deze praktisch gezien niet meer
toegankelijk.
Speel je gitaar en zoek je een app waarmee je songteksten met akkoorden kunt
zoeken en oefenen, dan is Ultimate Guitar voor iOS misschien iets voor jou.
Ultimate Guitar geeft toegang tot gitaar tabs van honderdduizenden muziekstukken
die je weer kunt geven als songtekst regels met de bijbehorende akkoorden. Ook
kan de app van de gekozen nummers een gelinkte video afspelen.
Wat opviel aan deze app is dat deze behalve veelzijdig ook behoorlijk goed
toegankelijk is. Reden voor een test! Deze app is zowel geschikt voor iPhone als
iPad maar de schermen waardoor je navigeert verschillen, afgezien van de
grootte, niet heel veel van elkaar. We testen daarom de iPad variant zodat we
ook de visuele mogelijkheden beter kunnen meenemen.
Hieronder vind je puntsgewijs wat je met de app kan en hoe je deze kunt
gebruiken als je slechtziend of blind bent.
Wat kost de app?
De app kun je gratis downloaden en daarin vind je de basisfuncties zoals zoeken
en tonen van tekst met akkoorden, waarmee je aan de slag kunt. Wil je meer dan
kun je met een in-app-aankoop de mogelijkheden op abonnementsbasis nog
uitbreiden. Er zijn verschillende abonnementen en aanbiedingen mogelijk maar
reken in ieder geval op 4 euro per maand. Je bent dan ook verlost van eventuele
reclame en pop-ups die je aanmoedigen om een abonnement te nemen.
De app starten
Als je geen abonnement wilt, let dan even goed op als je de app voor het eerst
start. Nadat je je instrument, niveau en voorkeur hebt opgegeven verschijnt
meteen het scherm voor een gratis proefabonnement van 7 dagen. Nadat je continu
hebt gedrukt kom je in het scherm met abonnementskeuze. Wil je geen abonnement,
activeer dan de sluitknop rechtsboven. Die is mogelijk niet gelabeled, hulp van
een goedziende kan je dan eventueel helpen om erachter te komen waar hij precies
te vinden is. Tijdens het gebruik kun je vaker op abonnementsaanbiedingen
stuiten met de sluitknop rechtsboven.
Na het al of niet instellen van een abonnement kom je in het hoofdscherm. De
Tabs knop onderin brengt je naar het scherm waar je songteksten kunt gaan zoeken
met het zoekveld bovenin, en bewaren in de lijst.
Interface en toegankelijkheid
De interface is duidelijk, overzichtelijk en kent voornamelijk zwart-witte
tinten met goed contrast. De app kent veel mogelijkheden om het beeld van
songtekst en akkoorden aan te passen in kleur, lettergrootte, lettertype, en
geeft ook de mogelijkheid om onderdelen te verbergen.
De toegankelijkheid met VoiceOver is goed. Alle knoppen zijn te benaderen maar
een aantal knoppen moeten wel gelabeld worden.
Nummers zoeken en opslaan
Je kunt makkelijk nummers zoeken via het zoekveld dat je in het hoofdscherm
vindt. De keuze is daarbij reuze! Als je een nummer zoekt, kun je daar meerdere
hits bij krijgen. Dat zijn versies van collega-gitaristen en die keuze maakt het
mogelijk de voor jou makkelijkste variant te kiezen. De eerste keus in de
resultatenlijst is veelal de officiële versie, waarvoor je een abonnement nodig
hebt. Heb je dat niet, dan verschijnt weer het scherm om een abonnement te nemen
met mogelijk niet-gelabelde sluitknop rechtsboven.
De andere versies zijn wel vrij toegankelijk. Let op, sommige versies hebben een
tabulatuurnotatie, andere hebben tekst met akkoorden. Die met akkoorden vind je
in de lijst onder het kopje Chords.
Wil je het stuk bewaren, dan kun je een favorietenlijst aanmaken. Je hebt
daarvoor een account nodig. Je kunt je bestaande Facebook- of Google-account
gebruiken, of een nieuw account aanmaken.
Songteksten en akkoorden lezen
Heb je eenmaal dat geweldige nummer gevonden, dan verschijnt dat in beeld als
titel, met daaronder de akkoorddiagrammen met vingerzettingen. Weer daaronder
toont de app de songtekst met akkoorden. De akkoorden worden in letternotatie
weergegeven, bijvoorbeeld Dm voor D Mineur. Om de teksten groter te maken, kun
je eenvoudig pinchen of het lettertype vergroten in het instellingenmenu. Je
kunt hierbij behoorlijk ver gaan. Ook de kleur van de akkoordletters kun je
aanpassen om ze te onderscheiden van de songtekst. Wil je liever de tekst wit op
zwart, dan kun je de 'dark mode' aanzetten. Het standaard lettertype is Roboto
Mono, een goed leesbaar schreefloos lettertype.
De songeksten uitlezen met VoiceOver gaat goed. Als je door middel van vegen
door de tekst navigeert, spreekt VoiceOver na elke veeg één tekstregel met de
akkoorden uit. Je hoort bijvoorbeeld: Am C D F There is a house in New Orleans.
Als je het scherm niet visueel kunt aflezen, moet je dus nog wel zelf nagaan
welk akkoord je op welke plek in de zin moet spelen. Als je het lied kent, is
daar vaak wel uit te komen.
Heb je een brailleleesregel aangesloten, dan kun je op dezelfde manier
(bijvoorbeeld met de duimtoetsen) door het lied navigeren, waarbij eerst de
akkoordregel (met veel spaties) en daarna de tekst wordt getoond.
Een heel handige optie is de mogelijkheid om onderdelen te verbergen die je niet
wilt gebruiken, zodat het scherm overzichtelijker wordt. Hebben bijvoorbeeld de
akkoorddiagrammen voor jou geen meerwaarde, dan kun je die via het
instellingenmenu wegtoveren zodat je minder hoeft te scrollen om naar -of door-
de songtekst te navigeren. Ook kun je een stuk bewerken en naar smaak zaken
toevoegen of weghalen. Nog een handigheidje: als je op een akkoord tikt, dan
verschijnt de vingerzetting als pop-up in beeld. Je kunt dat niet met pinchen
vergroten, maar wel met de zoomfunctie. Je kunt het akkoord zelfs laten
afspelen!
Veel stukken die je oproept, kun je beluisteren door een gelinkte video (of
audio) af te spelen van Youtube, Spotify of Apple Music. De video verschijnt als
minischerm onderin. De regelaars zijn grotendeels toegankelijk zoals je van
bijvoorbeeld YouTube gewend bent, je kunt dus bijvoorbeeld 15 minuten terug of
vooruit spoelen.
Om je handen vrij te houden tijdens het spelen, kun je de songtekst laten
scrollen in een zelf te bepalen snelheid. Er is daarbij overigens geen koppeling
met een eventuele video die je afspeelt. De mogelijkheid die deze app in het
verleden had om een Bluetooth voetpedaal aan te sluiten lijkt niet meer
aanwezig.
Sommige versies van nummers kennen een uitgebreider “pro” format. Door na het
openen van het stuk bovenin op “Pro” te tikken worden ze in volledige tabulatuur
notatie getoond. Je ziet dan in detail welke vinger je wanneer op welke snaar en
fret moet zetten. De “Pro” versies zijn vaak de “Official Tab” versies en die
kunnen ook afgespeeld worden. Dit gaat dan niet via een video maar via de
ingebouwde synthesizer van de iPad en dat geeft veel flexibiliteit. Je kunt
bijvoorbeeld het tempo wijzigen of een bepaald gedeelte van het stuk steeds
laten herhalen. Ook kun je kiezen van welk instrument je de tabulatuur wilt zien
(bijvoorbeeld basgitaar, gitaar of de elektrische gitaar), het volume per
instrument regelen, of één instrument luisteren. Dit regelen doe je via een
klein soort van mengpaneeltje. De songtekst of de tabulatuur loopt dan tijdens
het afspelen netjes mee. Voor dit alles dien je wel voldoende te kunnen zien,
mocht je twijfelen probeer het dan gerust eens uit.
 |
 |
Zoals gezegd: deze app kent veel mogelijkheden en het is te veel om alles op te
noemen. Een paar extra’s, te vinden in het Tabs hoofdmenu, willen we je niet
onthouden.
Zo heeft de app een ingebouwde metronoom waar je het tempo van kan instellen
door op een knop de maat te tikken. Met VoiceOver zet je dan 1 vinger op de
“Tap” knop terwijl je met een tweede vinger de maat tikt. De “klassieke”
schuifregelaar om het tempo in te stellen is helaas niet te benaderen met
VoiceOver.
Ook kun je een stemapparaat oproepen. Deze heeft een klassieke wijzernaald en is
daarom alleen visueel te gebruiken.
De app heeft een bibliotheek waar je vingerzettingen van akkoorden kunt
opzoeken.
Tenslotte kun je een gevonden songtekst ook via de optie Share / Open With
exporteren als “platte tekst” naar bijvoorbeeld de mail app. Speel je dus geen
gitaar maar zing je bijvoorbeeld in een koor en ben je op zoek naar songteksten
dan kun je aan deze app ook nog wat hebben.
Conclusie
Het weergeven van muziek in welke notatie dan ook, is complexer dan het lezen
van gewone tekst. Dat maakt ook een toegankelijke weergave een stuk lastiger.
Maar vergeleken met traditioneel notenschrift zijn akkoordschema’s relatief
eenvoudig. Wie met zijn gitaar uit de voeten kan met tekst, akkoorden en een
voorbeeldvideo, kan zeker wat aan deze app hebben. Ultimate Guitar Chords & Tabs
maakt het oefenen en spelen van muziek mogelijk op moderne en toegankelijke
wijze binnen de grenzen die de notatiewijze biedt.
Wel is het zo dat als je de app geheel blind moet bedienen, het door de vele
opties en mogelijkheden die deze app biedt enig doorzettingsvermogen vereist om
je weg te vinden.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66.
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org