Update van de Kennisportaal redactie, februari 2023: De OKO app is helaas op
dit moment niet verkrijgbaar. Het is niet bekend of, en wanneer, de app weer te
verkrijgen is.
Jeroen Baldewijns, Licht en Liefde
Een rateltikker bij een verkeerslicht aan een oversteekplaats voor voetgangers
is een erg handig hulpmiddel als je de verkeerslichten niet kunt zien. Maar je
komt ze helaas slechts sporadisch tegen. In een wereld waar universal design
steeds meer ingeburgerd raakt, is dat best wel een ontgoocheling. En daar wou
Ayes, een Belgische startup, wat aan doen door een app te ontwikkelen die de
rateltikkerfunctie in je smartphone stopt.
De app heet OKO. Je vindt hem in de App Store en de app is voorlopig nog gratis
te gebruiken. Intussen bekijken de ontwikkelaars hoe ze de app gefinancierd
kunnen krijgen.
Om de app te gebruiken heb je een iPhone nodig met ten minste iOS 14 (of
recenter).
Artificiële Intelligentie
Zoals veel andere apps voor blinde smartphonegebruikers, gebruikt ook OKO het
camerabeeld, waarop artificiële intelligentie wordt losgelaten om het beeld te
analyseren en er objecten in te herkennen. De objecten waar OKO naar op zoek
gaat zijn de verkeerslichten voor voetgangers, die de app feilloos herkent.
Bij een groen licht geeft de app een snel tikkend geluid en genereert je
smartphone een snel pulserend trilsignaal. Bij een rood licht geeft de app een
traag tikkend geluid en genereert je smartphone een traag pulserend trilsignaal.
Die signalen zijn dus heel herkenbaar voor wie vertrouwd is met een klassieke
rateltikker.
Aan de slag met de app
Wanneer je de app, na de installatie, voor het eerst opstart, zul je gevraagd
worden om een gebruikersaccount te maken. Zodra je dat tot een goed einde
brengt, kun je aan de slag. Omdat de app met geluidssignalen werkt, is het
belangrijk dat het geluid van je iPhone voldoende luid staat. Is dat niet het
geval, dan geeft de app je daarvan een melding, wat we wel gebruiksvriendelijk
vinden.
Als de app actief is, vind je onderaan het scherm twee knoppen: ‘Start’ en
‘Menu’. De eerste spreekt voor zich. Met de tweede bereik je een menu dat je
best even overloopt alvorens met de app de straat op te gaan. Dit zijn de
belangrijkste onderdelen uit het menu:
Tutorial
Met vier duidelijke uitlegschermen word je doorheen de mogelijkheden van de app
gegidst. Als nieuwe gebruiker kunnen we je aanbevelen om die schermen toch eerst
even te doorlopen.
Feedback
Die optie opent een mailbericht waarmee je de makers van de app kunt bereiken;
zo kun je jouw bevindingen en suggesties kenbaar maken of vragen stellen over de
app en zijn mogelijkheden.
Deel met vrienden en Schrijf een review
Met die opties kun je respectievelijk het bestaan van de app met je vrienden
delen en de app beoordelen.
Instellingen
In het belangrijkste gedeelte van het menu kun je de instellingen wijzigen,
zodat de app werkt zoals jij wilt dat hij werkt. Je kunt die parameters
aanpassen:
Audiofeedback: daarmee zet je de auditief hoorbare rateltikker (die
actief wordt van zodra er een voetgangersverkeerslicht in beeld komt) aan of
uit.
Volumeknop: dient uiteraard om het geluidsvolume van de rateltikker te
regelen.
Airplay: daarmee kun je het geluid naar je draadloze oortjes sturen.
Haptische feedback: daarmee zet je de trilsignalen aan of uit die je
iPhone genereert wanneer een verkeerslicht in beeld komt.
Verbeter OKO: knop waarmee je bepaalt of OKO info mag doorsturen naar de
makers van de app, die die info gebruiken om de app te verbeteren. Uit de
privacyverklaring leiden we af dat de ontwikkelaars enkel info verzamelen
over concrete gebruikssituaties en geen persoonlijke gegevens verzamelen of
doorgeven aan derden. Daarom kunnen we aanbevelen om die knop aan te zetten.
Het zal de app op termijn ten goede komen.
Account details
Daar vind je alle details over je gebruikersaccount en kun je desgewenst
uitloggen.
Over Ayes
Daar kun je doorlinken naar de website van Ayes en naar specifieke pagina’s met
de gebruiksvoorwaarden en het privacybeleid.
Gebruik van de app
Het eerste wat opvalt, is dat de herkenning van verkeerslichten voor voetgangers
feilloos werkt. De app herkent zowel de oudere verkeerslichten met gloeilampen
als de recentere exemplaren op basis van led-technologie. En die herkenning
werkt al vanaf zo’n 20 meter afstand. Daarbij voelt het erg vertrouwd aan dat de
signalen zowat dezelfde zijn als die van de echte rateltikkers. Zijn er in het
camerabeeld verkeerslichten voor auto’s of fietsers te zien, dan doet OKO daar
niets mee (wat uiteraard de bedoeling is).
Goed om weten is dat elke iPhone minstens een groothoekcamera aan boord heeft,
die door de OKO-app gebruikt wordt. Door die brede beeldhoek loop je minder
risico dat het verkeerslicht buiten het camerabeeld valt.
Een van de leukste aspecten van de OKO-app is dat hij bijzonder eenvoudig is in
het gebruik. Je hoeft eigenlijk alleen maar de app te openen en je camera te
richten. Veel gemakkelijker kun je het niet wensen.
Uiteraard verwacht je als lezer van dit blad dat we op zoek gaan naar de grenzen
van de app en dat deden we dus ook.
Om te beginnen vroegen we ons af wat er zou gebeuren als de app meerdere
voetgangerslichten in beeld krijgt, die niet allemaal op dezelfde kleur staan.
We hebben een paar van dergelijke situaties opgezocht en ondervonden dat de app
in dat geval de status van het dichtstbijzijnde voetgangerslicht aangeeft, wat
logisch is.
Verder wilden we ook weten wat er zou gebeuren als een verkeerslicht tijdelijk
onzichtbaar wordt door bijvoorbeeld een voorbijrijdende vrachtwagen. Bij een
bestelwagen die het verkeerslicht erg kortstondig uit het beeld onttrekt, merk
je geen hapering. Bij een grote vrachtwagen ontstaat in dat geval wel een korte
hapering maar echt storend is dat niet want zodra de vrachtwagen voorbij is,
herneemt de app netjes zijn signalerende functie. Wanneer er een bus van De Lijn
voorbijkwam, bleek OKO de verkeerslichten zelfs door de ramen van de bus te
herkennen en was er geen onderbreking. Wanneer een vrachtwagen voor het
verkeerslicht bleef staan omwille van een druk bezet kruispunt, kan er uiteraard
een langere onderbreking ontstaan, waardoor je wat in het ongewisse bent wanner
het licht intussen op groen zou springen. Maar je kunt dat ook als een voordeel
zien, want een klassieke rateltikker zou dan gewoon groen licht aangeven,
waarbij je tegen de vrachtwagen aanbotst bij het oversteken. Bij OKO is dat
risico kleiner omdat je door de onderbreking van het signaal weet dat er iets
mis is op het oversteektraject.
Tot slot wilden we ook weten wat er gebeurt als een deel van het rode of groene
oversteekmannetje afgedekt is door een onverwacht obstakel. We vonden een
stelling voor een gebouw waarvan een buis het verkeerslicht voor een deel aan
het zicht onttrok. Daarbij merkten we dat het verkeerslicht nog herkend wordt
wanneer slechts een klein stukje afgedekt is. Wanneer er een te groot stuk van
het oversteekmannetje wegvalt, bijt OKO in het zand, maar dat kunnen we de app
niet echt kwalijk nemen.
Gebruikers van de app geven aan dat de batterij van je iPhone snel leegloopt bij
intensief gebruik van de app. Ook wordt je iPhone behoorlijk warm wanneer je op
een warme zomerdag op pad bent.
Nog enkele aandachtspunten
Een niet onbelangrijk aspect is jouw veiligheidsgevoel als gebruiker van een
app, die het beeld van jouw camera nodig heeft om te kunnen functioneren.
Sommigen zullen het wellicht niet evident vinden om bijvoorbeeld in een
drukke stad met de smartphone voor zich uit te lopen, want dat is iets wat
gauwdieven graag zien. Een aanbeveling is om de iPhone zo dicht mogelijk
tegen de borst te houden, wat toch wel minder opvalt. Een andere optie is om
een hemd met een borstzakje te dragen, waarbij de camera net boven de rand
van het borstzakje uitsteekt. In dat geval zouden we het fijn vinden mocht
de intensiteit van de trilsignalen instelbaar zijn, zodat we die wat sterker
kunnen maken. In dat geval zou het zeer welkom zijn om de trilsignalen ook
op je Apple Watch te kunnen voelen.
Zoals we al vaak aangaven in dit blad, blijft een mobiliteits-app altijd
ondergeschikt aan de basis mobiliteitshulpmiddelen en -technieken, die
geenszins aan belang verliezen door het gebruik van een mobiliteits-app. In
de tutorial van de app wordt daar terecht de aandacht op gevestigd.
Essentiel bij het gebruik van een geluid-producerende-app voor mobiliteit
(dus ook voor de OKO-app) is dat je gehoor vrij blijft voor omgevingsgeluid.
In eerdere nummers hebben we al diverse oplossing voor dit probleem
aangekaart: de Aftershockz koptelefoon met beengeleiding, de Bose zonnebril
met ingebouwde
luidsprekers
en de nekluidspreker van Sony. Maar je kunt ook overwegen om (zeker in een
drukkere omgeving) enkel met de trilsignalen aan de slag te gaan en de
geluidsweergave uit te zetten.
Toegankelijkheid
Over de toegankelijkheid van de app kunnen we kort zijn. De app is voor de
doelgroep gemaakt en is dan ook vlot toegankelijk met VoiceOver. Alles is
betekenisvol gelabeld. Alle items zijn vlot bedienbaar en in het menu kun je op
kopregels navigeren.
OKO versus rateltikker
OKO is perfect in staat om de basisfunctie van de klassieke rateltikker over te
nemen. Al heeft de rateltikker nog altijd een voordeel omdat je het geluid uit
de paal van het verkeerslicht hoort komen, waarmee je een extra oriëntatiepunt
hebt dat OKO (nog) niet biedt. Vanuit die optiek blijven fysieke rateltikkers
toch wel interessant. Anderzijds stellen we vast dat er veel te weinig van die
rateltikkers in het straatbeeld te zien zijn. Van onze huidige moderne
samenleving zou je toch mogen verwachten dat een rateltikker een
standaardonderdeel is van elk geproduceerd voetgangersverkeerslicht. Maar bij
gebrek daaraan is OKO een erg welgekomen app.
Toekomst
Op de website van Ayes zie je duidelijk dat de technologie onder de motorkap van
die app nog heel wat toekomstperspectieven biedt. Zo wordt er momenteel al
getest op de herkenning van de lijnnummers van bussen en trams in het
straatbeeld. En er zijn ook al ideeën om nog meer functies in te bouwen. We
houden je daarvan op de hoogte in dit blad.
Conclusie
OKO is zonder twijfel een erg nuttige app die niet alleen een adequate oplossing
biedt voor voetgangerslichten zonder rateltikker, maar die ook poepsimpel in het
gebruik is. Zoals al gezegd zijn er plannen om in de toekomst nog meer objecten
in het camerabeeld te gaan herkennen via artificiële intelligentie. Dat kunnen
we alleen maar toejuichen. Het kan zeker handig zijn voor de doorwinterde
smartphonegebruiker die alle belangrijke mobiliteitstechnieken helemaal onder de
knie heeft. Het strekt wel tot aanbeveling om in dat geval de gebruiker de regie
te geven over welke objecten wel en welke niet gesignaleerd moeten worden, zodat
er geen overdaad aan informatie ontstaat.
Tot slot herhalen we onze oproep naar de overheid toe om het gebruik van die app
te financieren voor de gebruikers.
Meer weten? Bekijk of beluister de video
Koninklijke Visio testte de OKO app en deed verslag.
Bekijk of beluister de video over de OKO app.
De auteur van dit artikel mailen?
jeroen.baldewijns@lichtenliefde.be
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org