Daarheen gaan waar je normaal niet komt...
Herken je dit? Soms wil het maar niet lukken om met je met Jaws
schermleessoftware op de juiste plek op je beeldscherm te komen. Je hebt alles
geprobeerd: Tab, Ctrl + Tab, Pijltjestoetsen, Alt+ Pijltjestoetsen, F6, etc.
maar toch kom je niet op de plaats van bestemming. Op dat moment heb je nog
altijd de mogelijkheid om met Numerieke Minus de Jaws-cursor te activeren.
Als de Jaws-cursor is geactiveerd dan wordt als het ware je muiscursor aan je
pijltjestoetsen gekoppeld.
Met de pijltjestoetsen kun je nu over je monitor navigeren. Overal waar je
muiscursor tekst of andere attributen passeert zal de betreffende informatie
worden voorgelezen (en/of op de brailleleesregel worden gepresenteerd). De
Jaws-cursor zet je weer uit met Numerieke Plus (je zet de pc-cursor aan).
Het is mogelijk om de Jaws cursor naar de plek te brengen waar de pc-cursor
staat. Dit doe je met de sneltoets Insert + numeriek Minus. Andersom kun je
de pc-cursor naar de plek brengen waar de Jaws cursor staat als dat mogelijk is.
De sneltoets hiervoor is Insert + Numeriek Plus.
Het kan zijn dat je cursor niet uit een scherm of ander kader kan treden.
Waarschijnlijk is de Jaws-cursor dan begrenst. Je kunt de begrenzing van Jaws
aanpassen met de sneltoets: Insert + R.
Jaws-cursor begrenzing
De JAWS-cursor heeft verschillende niveaus van begrenzing. Telkens als je op
Insert + R drukt wanneer de JAWS-cursor actief is, wordt het volgende
begrenzingsniveau geactiveerd en gemeld. Hieronder volgt een beschrijving van
deze begrenzingen.
Real Window begrenzing
Technisch gezien is een Real Window elk venster met een naam. Hoewel dit niet
altijd het geval is, hebben de meeste Real Windows een naam. Voorbeelden van
Real Windows zijn dialoogvensters en hoofdvensters van applicaties. De Real
Window begrenzing beperkt de JAWS of Onzichtbare cursor tot deze vensters.
Toepassingsvenster begrenzing
De Jaws cursor kan nu buiten bijvoorbeeld een geopend dialoogvenster van Word
navigeren, door de andere onderdelen van Word. Als de JAWS-cursor zich binnen de
grenzen van het actieve toepassingsvenster bevindt, kan de cursor niet buiten
het toepassingsvenster verplaatst worden met de standaard navigatietoetsen zoals
PgUp, PgDn, Home, End, of de pijltoetsen.
Huidig venster begrenzing
Als dit begrenzingsniveau actief is, is de verplaatsing van de JAWS-cursor
begrensd tot het huidige venster of besturingselement. Dit is handig om een
besturingselement zoals een keuzelijst te verkennen zonder per ongeluk buiten de
keuzelijst terecht te komen. De cursor kan niet buiten het toepassingsvenster
verplaatst worden met de standaard navigatietoetsen zoals PgUp, PgDn, Home, End,
of de pijltoetsen.
Focusvenster begrenzing
Een focusvenster is een venster dat op dat moment de systeemfocus heeft. Normaal
betekent dit het venster met de invoegcursor, de caret of een selectiebalk.
Focusvenster begrenzing beperkt de JAWS of onzichtbare cursor tot het venster
dat op dat moment de systeemfocus heeft. Bijvoorbeeld een invoervenster waar je
een antwoord op een e-mail intypt wordt gezien als een focusvenster omdat daar
de invoegcursor staat of de systeemfocus.
Kaderbegrenzing
Als dit begrenzingsniveau actief is, is de verplaatsing van de JAWS-cursor
begrensd tot het kader waarbinnen hij zich bevindt. Hiermee kunt je een
voorgedefinieerd gebied van een toepassing verkennen. De cursor kan niet buiten
het kader verplaatst worden met de standaard navigatietoetsen zoals PgUp, PgDn,
Home, End, of de pijltoetsen.
Niet begrensd
Als de JAWS-cursor niet begrensd is kun je, wanneer de JAWS-cursor actief is,
het hele scherm rondzwerven ongeacht hoeveel venster er open staan of hoe ze op
het scherm geordend zijn. Op deze manier kun je het scherm regel voor regel
verkennen om een indruk te krijgen van de indeling van het scherm.
Speciale Jaws-cursor begrenzing
In bepaalde situaties kom je andere begrenzingvormen tegen. Een voorbeeld van
zo’n situatie is als de Jaws cursor in het lint van b.v. Outlook terechtkomt.
Een ander voorbeeld is het deelvenster voor spellingcontrole in Word.
Met Insert + R hoor je dan de volgende begrenzingen:
Containerbeperking
De verplaatsing van de Jaws cursor is nu beperkt tot het gebied dat Jaws als
container ziet. Bij het deelvenster van de spellingcontrole in Word is dat het
deelvenster zelf. Bij het lint in Outlook is het gebied van de Jaws cursor
beperkt tot twee containers, namelijk het volledige lint en de statusbalk.
Elementbeperking
De verplaatsing van de Jaws cursor is nu beperkt tot een enkel element. Hiermee
kun je laten voorlezen en spellen wat er in het geselecteerde onderdeel staat.
Het is met deze beperking niet mogelijk om te navigeren naar een ander
onderdeel.
Toepassingsvensterbegrenzing
Deze begrenzing is gelijk aan de eerder genoemde gelijknamige
standaardbegrenzing.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org