Mac VoiceOver leren 2 - Dock, Menu, Snelmenu

Hans Segers en Marc Stovers, Koninklijke Visio

Ben je slechtziend of blind en wil je leren werken met Apple Mac?

De Mac computer is door de ingebouwde schermlezer VoiceOver goed toegankelijk voor mensen met een visuele beperking. Met VoiceOver kun je de Mac met het toetsenbord bedienen waarbij het programma alles uitspreekt wat je op het scherm tegenkomt.

In deze leermodule leer je de basisvaardigheden om met VoiceOver de Mac te bedienen. We gaan er van uit dat je het toetsenbord voldoende beheerst. Deze module bestaat uit meerdere delen en is onderdeel van het pakket Apple Mac leren.

De hier beschreven werkwijze is geschreven voor MacOS Ventura maar zal grotendeels ook werken in voorgaande versies.

Kom je er niet uit, of wil je het liever onder deskundige begeleiding leren? Dat kan bij Koninklijke Visio. Aan het einde van dit artikel vind je onze contactgegevens.

1. Wat is het Dock?

Programma’s kunnen op diverse manieren geopend worden. In de Finder app kan dit via de Navigatiekolom naar Apps of via de Menubalk naar Ga en vervolgens Apps. Nadeel is dat je eerst de Finder moet activeren om vervolgens een programma te kunnen openen.

In dit hoofdstuk leer je hoe je snel via het Dock en met Spotlight programma’s kunt openen, en hoe je het Dock makkelijk naar je eigen wensen kunt aanpassen.

Opmerkingen vooraf

• Let erop dat vanaf macOS Catalina de map Programma’s vervangen is door de map Apps. Apple spreekt vanaf nu alleen nog over apps.

• Wanneer je Snelnavigatie aan hebt staan kun je in plaats van ENTER ook bevestigen met het gelijktijdig indrukken van PIJL OMHOOG+PIJL OMLAAG.

2. Hoe kan ik een app via het Dock openen?

Om een app via het Dock te kunnen openen moet de app in het Dock staan. Dit kan vanuit elke geopende app.

1. Druk CONTROL+OPTION+D om het Dock te activeren.

2. Navigeer met PIJL RECHTS naar de app die je wil openen of typ enkele letters van de naam.

3. Bevestig met ENTER om de app te starten.

4. Om de app weer te sluiten druk je COMMAND+Q. Merk op dat dat geen VoiceOver commando is, maar een algemeen Mac commando.

3. Hoe zet ik een app permanent in het Dock?

Wanneer een app die je veel gebruikt niet permanent in het Dock staat kun je hem alsnog aan het Dock toevoegen.

1. Start de app die je in het Dock wilt plaatsen. Het pictogram van een geopende app wordt automatisch tijdelijk in het Dock geplaatst.

2. Druk CONTROL+OPTION+D om het Dock te activeren.

3. Navigeer met PIJL RECHTS naar de app. De app is nu geselecteerd.

4. Druk SHIFT+CONTROL+OPTION+M om het Snelmenu te openen.

5. Navigeer met PIJL OMLAAG naar Opties.

6. Navigeer met PIJL RECHTS naar Permanent in Dock.

7. Bevestig met ENTER. De app is nu permanent aan het Dock toegevoegd.

Opmerking

Er is ook een snellere manier om een app permanent in het Dock te plaatsen.

1. Activeer de Finder met COMMAND+TAB.

2. Navigeer in de Navigatiekolom naar Apps.

3. Navigeer naar de app die je permanent in het Dock wil plaatsen.

4. Druk SHIFT+CONTROL+COMMAND+T. De app is nu permanent aan het Dock toegevoegd.

4. Hoe kan ik een app uit het Dock verwijderen?

Hiermee verdwijnt de app niet van de Mac, maar blijft het beschikbaar in de map Apps in het Dock en Finder.

1. Druk CONTROL+OPTION+D om het Dock te activeren.

2. Navigeer met PIJL RECHTS naar de app die je wil openen of typ enkele letters van de naam.

3. Druk SHIFT+CONTROL+OPTION+M om het Snelmenu te openen.

4. Navigeer met PIJL OMLAAG naar Opties.

5. Navigeer met PIJL RECHTS naar Verwijder Uit Dock.

6. Bevestig met ENTER. De app is nu permanent uit het Dock verwijderd.

5. De map Apps in het Dock plaatsen

Omdat het Dock maar een beperkt aantal apps kan bevatten is het mogelijk om de map Apps in het Dock te plaatsen. Via de map Apps in het Dock kan dan een app geopend worden.

1. Open de Finder.

2. Activeer de Navigatiekolom.

3. Navigeer naar Apps.

4. Druk SHIFT+CONTROL+OPTION+M om het Snelmenu te openen.

5. Navigeer naar Voeg Toe Aan Dock en druk ENTER. De map Apps is nu aan het Dock toegevoegd maar staat ook nog in de Navigatiekolom.

6. Een app via de map Apps in het Dock openen

1. Druk CONTROL+OPTION+D om het Dock te activeren.

2. Navigeer met PIJL RECHTS naar Apps of typ de letters a, p, p, s.

3. Bevestig met ENTER. Een venster met daarin alle apps als pictogram wordt getoond. Vergelijkbaar met het Beginscherm van de iPhone of iPad.

4. Navigeer met PIJL RECHTS naar de gewenste app, of typ de eerste letters van de app.

5. Druk ENTER om de app te starten.

6. Om de app weer te sluiten druk je COMMAND+Q. Merk op dat dat geen VoiceOver commando is, maar een algemeen Mac commando.

7. Hoe wijzig ik de volgorde van programma’s in het Dock?

1. Druk CONTROL+OPTION+D om het Dock te activeren.

2. Navigeer met PIJL RECHTS naar de app of typ de letters van de app die je wil verplaatsen.

3. Druk OPTION+COMMAND+PIJL RECHTS. De app verplaatst zich nu één positie verder naar rechts. Herhaal dit tot de app op de juiste positie staat.

Opmerking

• Met OPTION+COMMAND+PIJL LINKS kun je op dezelfde manier een app telkens één positie naar links verplaatsen.

8. Hoe kan een app via Spotlight openen?

Een alternatieve manier om een app snel te kunnen starten is via Spotlight.

Spotlight is de zoekmachine binnen je Mac. Spotlight is geen app maar open je met een sneltoets. Er wordt een zoekvenster getoond waarin je een zoekopdracht typt. Het starten van Spotlight kan vanuit elke geopende app.

1. Druk COMMAND+SPATIE om Spotlight te activeren. Een zoekvenster wordt getoond.

2. Typ enkele letters van de naam van de app die je wil starten.

3. Zodra VoiceOver de juiste naam noemt, druk ENTER om de app te starten.

9. Wat is de Menubalk?

De Menubalk op de Mac is de grijze of zwarte balk bovenaan het beeldscherm. De Menubalk is verdeeld in een programmadeel en een systeemdeel. Links staat het programmadeel en rechts het systeemdeel.

Elk programma heeft een eigen menubalk. Helemaal links in het programmadeel bevindt zich altijd het Apple Logo met algemene opties, rechts daarvan vind je de programmanaam en vervolgens de opties die specifiek zijn voor het programma waar je mee werkt.

Met een VoiceOver commando kun je de Menubalk benaderen en onderdelen activeren.

10. Hoe kan ik met VoiceOver navigeren door de menubalk?

In dit voorbeeld navigeren we door de Menubalk en geven we een opdracht.

1. Druk de toetscombinatie CONTROL+OPTION+M. Je activeert nu het programma deel van de Menubalk. De focus staat helemaal links in de Menubalk op het Apple-logo.

2. Ga met PIJL RECHTS naar Archief.

3. Ga met PIJL OMLAAG, door het Rolmenu, naar Druk Af.

4. Druk op ENTER. Het afdrukscherm verschijnt.

5. Druk op ESCAPE om het afdrukscherm te annuleren.

Opmerking

• Met PIJL OMLAAG door een Rolmenu navigeren werkt bij Snelnavigatie in oudere macOS versies alleen als de Rotor op Navigatie staat ingesteld. Vanaf Big Sur wordt de Rotor van Snelnavigatie automatisch op Navigatie ingesteld als je de Menubalk activeert.

• Met het VoiceOver commando CONTROL+OPTION+M kom je meteen in de Menubalk terecht. Daarna navigeer je met de pijltoetsen door het menu.

11. Wat is de Menubalk Extra’s?

De Menubalk Extra’s is het systeemdeel van de Menubalk en vind je in het rechterdeel van de Menubalk. VoiceOver noemt dit het Status Menu.

Hier vind je hulpprogramma’s zoals de klok, batterij status, Wifi-signaalsterkte, Bedieningspaneel en de hulpprogramma’s die je er zelf aan toevoegt.

In dit voorbeeld navigeren we door de Menubalk Extra’s.

1. Druk op de toetscombinatie CONTROL+OPTION+M+M. Je activeert nu de Menubalk Extra’s. VoiceOver meldt; Status Menu.

2. Navigeer met CONTROL+OPTION+PIJL LINKS en CONTROL+OPTION+PIJL RECHTS door de opties.

3. Druk op ESCAPE om de Menubalk Extra’s weer te verlaten en terug te keren in het programma.

Opmerking

• Bij het navigeren door de Menubalk Extra’s moet je ook de CONTROL+OPTION toetsen gebruiken als Snelnavigatie Uit staat.

• Met het VoiceOver commando CONTROL+OPTION+M+M kom je meteen in de Menubalk Extra’s terecht.

12. Hoe werkt het Snelmenu met VoiceOver?

Het Snelmenu vind je normaliter onder de rechtermuisknop van de muis. Wanneer je geen muis gebruikt, kun je toch gebruikmaken van het Snelmenu. In het Snelmenu vind je opdrachten die horen bij een bestand, map, programma, of ander onderdeel op het beeldscherm dat je op dit moment hebt geselecteerd. Het Snelmenu wordt ook wel contextmenu genoemd.

De hier beschreven werkwijze is geschreven voor MacOS Ventura maar zal ook werken in voorgaande versies.

Een paar voorbeelden hoe je het Snelmenu kunt gebruiken.

Voorbeeld 1: Mail openen met het Snelmenu

1. Activeer het Dock met de toetscombinatie CONTROL+OPTION+D.

2. Navigeer met PIJL RECHTS naar Mail.

3. Druk de toetscombinatie SHIFT+CONTROL+OPTION+M. Het Snelmenu met opdrachten die horen bij het programma Mail wordt geopend.

4. Ga met PIJL OMLAAG naar Open.

5. Druk op ENTER. Het programma Mail wordt gestart.

6. Sluit het programma Mail met de toetscombinatie COMMAND+Q.

Voorbeeld 2: Prullenmand leegmaken met het Snelmenu

1. Activeer het Dock met de toetscombinatie CONTROL+OPTION+D.

2. Navigeer met PIJL RECHTS naar Prullenbak.

3. Druk de toetscombinatie SHIFT+CONTROL+OPTION+M. Het Snelmenu met opdrachten die horen bij Prullenbak wordt geopend.

4. Ga met PIJL OMLAAG naar Leeg Prullenmand.

5. Verlaat Prullenmand zonder de Prullenmand te legen met de ESCAPE toets.

Opmerking

• Met het VoiceOver commando SHIFT+CONTROL+OPTION+M open je het Snelmenu van bestanden, mappen, programma’s enz.

• COMMAND+Q is geen VoiceOver commando maar een algemene sneltoets om een programma te sluiten. Deze sneltoets werkt ook als je VoiceOver niet gebruikt.

Heb je nog vragen?

Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088 585 56 66.

Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op kennisportaal.visio.org

Koninklijke Visio

expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen

www.visio.org