Bart Simons, AnySurfer
Jeroen Baldewijns, Blindenzorg Licht en Liefde
Als je met Windows werkt, biedt de stereo-eigenschap van een hoofdtelefoon
nauwelijks een meerwaarde. Elke geluidsbron die je gebruikt (de
schermlezer-stem, het piepje dat een nieuwe mail aankondigt, de webradio of
Spotify-stream die je beluistert, de Zoom-vergadering die je bijwoont, …) heeft
immers een audiobalans van 50/50. Dat wil zeggen dat je de geluidsbronnen in je
beide oren even luid hoort.
Als blinde Windowsgebruiker ben je voor het bedienen van je pc aangewezen op de
gesproken boodschappen van je schermlezer. En wanneer die overstemd wordt door
ander geluid, kan het wel eens lastig worden.
Je kunt je toevlucht nemen tot ‘audio-ducking’, een techniek waarbij andere
geluidsbronnen zachter weergegeven worden wanneer de schermlezer spreekt. Maar
dat biedt weinig flexibiliteit en werkt lang niet even goed bij alle
schermlezers. De firma Babbage had het idee om, als alternatief voor de
bestaande audio-ducking technologieën, het stereospectrum te benutten en maakte
de ‘Audiomixer’, een soort van softwarematig mengpaneel, waarmee je orde kunt
scheppen in de weergave van diverse audiobronnen.
Wat is het?
Audiomixer is een eenvoudig Windows programma waarmee je voor elke
geluid-producerende toepassing het geluidsvolume en de stereobalans kunt
instellen en zelfs sommige geluidsbronnen eventueel volledig kunt dempen. Dat
klinkt eenvoudig … en dat is het ook.
De Audiomixer installeren
Een gedetailleerde uitleg van het programma vind je op de website van
Babbage.
Een audiofragment illustreert de werking, maar de pagina bevat geen downloadlink
voor het programma. Met veel moeite vonden we die uiteindelijk onder de rubriek
‘Support’ en vervolgens ‘Software & Updates’. Helemaal onderaan de pagina kun je
de Audiomixer versie 1.2 downloaden.
De installatie verloopt volgens de gebruikelijke standaardprocedure. Wanneer het
programma opstart, wordt je gevraagd om de licentie te activeren. Er is wel
nergens informatie te vinden hoe je aan die licentie komt en wat ze kost. Je zou
een link verwachten naar de pagina waar je een licentie kunt aanschaffen.
Als je dan toch kiest voor ‘Licentie activeren’, vraagt het programma om een
licentiesleutel in te voeren. In de mail met de orderbevestiging vonden we een
‘Product Order API Key’. Dat klinkt niet helemaal hetzelfde, maar als we die
invulden in het veld voor de licentiesleutel, dan kwam het gelukkig wel in orde.
De Audiomixer gebruiken
Na het openen van Audiomixer zien we een menubalk met de opties ‘Bestand’ en
‘Info’. Onder die laatste staat een hulpfunctie. Daarmee open je een korte
handleiding: een tekstbestandje dat zich in Kladblok opent. Meer moet dat niet
zijn.
In het programmavenster van Audiomixer worden alle geluidsbronnen netjes naast
elkaar getoond.
De eerste geluidsbron is het ‘Hoofdvolume’, dat alle audiobronnen van je pc
bundelt. Vervolgens zie je de ‘Systeemgeluiden’. Dat zijn de geluiden die
Windows zelf genereert. Verder zie je alle extra geluidsbronnen. In het
voorbeeld hierboven zijn dat de NVDA-schermlezer en de Windows Media Player.
Voor elk van die geluidskanalen krijg je:
• de schuifregelaar ‘Balans’, waarmee je de geluidsbron volledig of deels naar
de linker of rechter luidspreker stuurt,
• de schuifregelaar ‘Volume’, waarmee je het geluidsvolume van de
geluidsbron instelt,
• het aankruisvakje ‘Dempen’, waarmee je de betrokken geluidsbron helemaal
kunt uitschakelen.
Als Jaws-gebruiker ben ik een totale leek op audiogebied en leerde uit de
handleiding dat je de balans op 0% moet zetten om het geluid volledig naar het
linkeroor van de hoofdtelefoon te sturen of op 100% om alles in het rechteroor
te krijgen. Zodra je dat weet, dan wijst het programma zichzelf uit.
Met de Audiomixer kun je dus bijvoorbeeld al de feedback van je schermlezer naar
je linkeroor sturen en een volume geven dat iets harder of zachter is dan je
telefoonvergadering, die je naar je rechteroor stuurt. Dat is zeker aangenaam en
helpt om je even te concentreren op een binnenkomende mail en toch je
vergadering te blijven volgen. Ook voor mensen die heel veel via de computer
telefoneren, kan de Audiomixer een ideaal hulpmiddel zijn om het samenspel met
de spraakweergave van de schermlezer beter in balans te brengen. Je benut de
Audiomixer optimaal met een hoofdtelefoon of een setje oortjes. Maar wij
probeerden het ook met twee luidsprekers. Als je de beide speakers ver genoeg
links en rechts van je opstelt, werkt dat ook prima. Onderaan in het
programmavenster vind je ook nog knoppen om alle geluidsvolumes tegelijk op
maximum te zetten (sneltoets Alt + V) en een knop om alle balansschuifjes weer
te centreren (sneltoets Alt + B). Wanneer je de Audiomixer opstart, krijg je
alle actieve geluidsbronnen te zien. Als je vervolgens een extra
geluid-producerend programma opstart, zie je dat niet in de Audiomixer
verschijnen. Als je vervolgens de Audiomixer even afsluit en weer opstart, krijg
je de nieuwe audiobron wel in beeld.
Bij het afsluiten van de Audiomixer blijven alle geluidsinstellingen netjes
bewaard. Na het opnieuw opstarten van de Audiomixer staan de schuifjes nog
steeds zoals je ze het laatst ingesteld had. Ook na het uit- en opnieuw
aanzetten van de pc blijven die instellingen behouden.
Schermlezers
We hebben vier schermlezers uitgeprobeerd: Jaws, NVDA, Supernova en Windows
Verteller. En die blijken nogal verschillend te werken met de Audiomixer.
Met Jaws en NVDA werkte alles erg eenvoudig. Bij elke schuifknop van de
Audiomixer worden het label en de waarde netjes uitgelezen. Op die manier kun je
makkelijk de geluidsregelingen voor de schermlezer en de andere geluidsbronnen
instellen.
Bij Supernova is het verhaal wat complexer omdat de SAM-module van die
schermlezer meerdere geluidsbronnen (in ons geval drie) creëert, die allemaal te
zien zijn in de Audiomixer. Je zult dus door het uit te proberen moeten
achterhalen welke set schuifknopjes je precies moet gebruiken om je Supernova
stem in te stellen. Bovendien worden de labels van de schuifknoppen niet correct
uitgelezen. De volumeknoppen worden ‘Horizontaal volgen balk’ genoemd en bij de
balansknoppen hoor je ‘Verticaal volgen balk’. Dat is niet echt
gebruiksvriendelijk.
Bij onze Windows Verteller was de optie ‘het volume van andere apps verlagen
wanneer Verteller spreekt’ (dat is de audio-ducking functie) aangevinkt. Die
optie blijft ook actief als je Audiomixer gebruikt, wat je misschien niet wenst,
omdat je het geluid net via de Audiomixer wilt regelen. Je kunt die
verteller-optie dus beter uitzetten. De labels en waarden van de schuifknoppen
worden door de Verteller netjes benoemd, maar de geluidsbronnen waar de
schuifknopjes bij horen, worden niet gemeld, wat het gebruik moeilijker maakt.
Voor een vlot gebruik met Supernova of de Verteller is er dus nog wat
sleutelwerk aan de Audiomixer nodig.
Andere geluidsbronnen
Naast de schermlezers hebben we diverse internet browsers (Edge, Firefox en
Chrome) geprobeerd met diverse geluid-producerende websites (YouTube, webradio,
online televisie) en dat werkte allemaal prima. Voor elke browser kregen we een
setje schuifjes. Daarnaast hebben we iTunes, Spotify en Windows Media Player
getest en ook dat werkte prima. Babbage meldt op zijn website de programma’s
Softphone en Skype. Die hebben we zelf niet geprobeerd, maar we nemen aan dat
die ook prima werken.
Voor de volledigheid moeten we meegeven dat de Audiomixer ontwikkeld werd voor
de werkvloer, met het oog op telefoneren in een kantooromgeving, waarbij de
gebruiker de schermlezer en het telefoongesprek naar twee verschillende kanten
van de hoofdtelefoon kan sturen. De ontwikkelaar heeft het product
oorspronkelijk niet bedacht als hulpmiddel voor de thuis-computeraar. Dat
verklaart de minder goede werking voor de gebruikers van Supernova of van de
Windows Verteller. Het kan dus best gebeuren dat sommige geluidsbronnen minder
compatibel zijn. Mocht er veel interesse zijn vanuit thuisgebruikers, dan kan
Babbage zich wellicht aangesproken voelen om de Audiomixer verder te
optimaliseren in die richting. Laat in dat geval dus zeker van je horen.
Conclusies
Audiomixer is een eenvoudig programmaatje dat doet wat het belooft. Je zou
eigenlijk verwachten dat die audio-instellingen per toepassing gewoon in Windows
zouden zitten. Het programma is uiteraard enkel nuttig als je met een stereo
hoofdtelefoon (of twee oortjes) werkt of als je een setje doordacht opgestelde
externe stereo speakers gebruikt. Zelf heb ik meestal slechts een oortje in. Ook
op verplaatsing heeft het geen zin om de interne speaker van je laptop te
gebruiken. Het zou fijn zijn, mocht de Audiomixer nog geoptimaliseerd worden
voor gebruikers van Supernova of de Windows Verteller. Omwille van de oorsprong
van het product (het gebruik op de werkvloer) werd daar tot dusver nog geen
aandacht aan besteed. Het proces van download en licentiebeheer zit nog niet zo
goed in elkaar. De investering van 149 euro wil je waarschijnlijk enkel doen als
je heel veel via de computer telefoneert of naar andere audiobronnen luistert of
audiobewerking doet. Het scheiden van het schermlezer-geluid en het andere
geluid is in die situaties wel heel aangenaam.
De auteurs van dit artikel mailen?
bart@anysurfer.be
jeroen@anysurfer.be
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66.
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org