Leon Melissant-Jipping en Marc Stovers, Koninklijke Visio
De tablatuur notatie ofwel tabs is bij gitaristen populair en toont alle
vingerzettingen. Met de gratis app Lunar Tabs voor Android kun je digitale tabs
omzetten zodat Talkback de vingerzettingen netjes uitspreekt. We leggen uit hoe
het werkt en hoe je de app kunt gebruiken.
Bij gitaarmuziek wordt vaak de tablatuur notatie gebruikt, in de volksmond ook
wel tabs genoemd. Hierbij worden snaar- en fretnummers van akkoorden en noten in
de muziek precies beschreven. Helaas is deze notatie vaak niet toegankelijk voor
wie van spraak of braille afhankelijk is. Er zijn wel digitale
tablatuurbestanden, in de volksmond ook wel .gp3 bestanden genaamd naar de
populaire standaard, en er zijn apps die deze kunnen afspelen. Je mist dan
echter de vingerzetting die tabs zo populair maken onder gitaristen.
Er is echter een gratis Android-app genaamd Lunar Tabs die gitaarmuziek
bestanden in het populaire .gp formaat zodanig kan omzetten dat ze te gebruiken
zijn door voor mensen die blind zijn. De app is toegankelijk met de Android
schermlezer Talkback waardoor de informatie die de app toont kan worden
uitgesproken en daarnaast ook op een braille leesregel kan worden getoond.
Deze app is er alleen voor Android. Het gebruik van een extern toetsenbord kan
het navigeren op tabbladen aanzienlijk eenvoudiger maken.
Download Lunar Tabs
Lunar Tabs is gratis.
Download Lunar Tabs in de Play
Store.
Zo gebruik je Lunar Tabs
Ga als volgt te werk om Lunar Tabs te gebruiken:
Zoek een .GP-bestand online (bijvoorbeeld .gp3) en download het naar je
Android-apparaat of naar Google Drive. Meestal wordt een gedownload bestand
daarbij standaard in de Downloads map van je toestel gezet. Je kunt deze
bestanden bijvoorbeeld op de De Guitar Pro-website vinden, of je typt in
google de naam van het nummer met “gp3” erachter.
Start de Lunar Tabs-app en zoek de knop "Load Tab File".
De app zet de tabinstructies van het stuk in afzonderlijke maten om in
tekst, die TalkBack kan uitspreken en op een braille leesregel kan
weergeven.
Om te navigeren kun je de navigatieknoppen gebruiken. De knoppen Links en Rechts
verplaatsen de focus één noot of akkoord door de maat. Met de knoppen Omhoog en
Omlaag ga je naar de volgende en vorige maat. De instructies worden hierbij
uitgesproken, ongeacht of je TalkBack aan of uit hebt staan.
In de app kun je switchen tussen chord en string modus (akkoord- en snaarmodus).
In akkoordmodus toont de app bijvoorbeeld in een lied: “B major chord, eight
note”. Schakel je naar snaarmodus dan toont het scherm aan de hand van
tekenreeksen een beschrijving van welke snaren bij welke fretnummers moeten
worden vastgehouden.
Het valt op dat sommige relevante informatie niet altijd wordt weergegeven. Zo
is bij het testen van de app een tab geopend waarin een afwijkende
gitaarstemming wordt gebruikt. Dit gegeven werd helaas nergens vermeld, waardoor
het interpreteren van de tab natuurlijk wel erg lastig wordt.
Volgens de officiële app beschrijving kun je de app op ieder moment vragen om
een klankvoorbeeld te geven van een deel van de tab. Op beide toestellen waarop
deze app getest is, werkte deze functionaliteit helaas niet. Andere functies
zijn onder meer een handsfree modus, die de tabweergave vooruit scrollt telkens
wanneer deze een trilling detecteert, zoals je dit met een voetpedaal zou doen.
Je moet hiervoor het toestel op de grond leggen en met je voet naast het toestel
stompen. In de praktijk is het nut hiervan beperkt. Elke keer als het apparaat
een trilling detecteert, wordt netjes de volgende instructie voorgelezen.
Wanneer je bij de laatste instructie van de huidige maat bent aangekomen, wordt
echter niet automatisch de volgende maat ingeladen. Je moet dan dus alsnog
handmatig naar de volgende maat navigeren. Het is ook mogelijk om een
MIDI-apparaat tussen je gitaar en je Android-apparaat aan te sluiten en aan de
hand van je spel automatisch door de partij te laten scrollen terwijl de app
naar je spel luistert. Deze laatste functionaliteit is niet getest.
Wanneer je overweegt om deze app te gaan gebruiken, is het handig om weten dat
enige kennis van Engels nodig zal zijn. Alle knoppen en opties in de app worden
in het Engels weergegeven. Ook muziektermen worden in het Engels getoond. Zo kun
je termen als F-sharp en dotted eight note tegenkomen.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66.
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org