Anneloes Keesmaat en Marieke Haverkamp, Koninklijke Visio
Het opruimen en schoonmaken van je huis kan een hele uitdaging zijn als je
slechtziend of blind bent. Waar kun je het beste mee beginnen qua opruimen?
Hoe weet je of iets goed schoon is?
In dit artikel vind je tips voor het opruimen en schoonmaken in huis.
Vind je het lastig om je huis op te ruimen en bepaalde ruimtes schoon te maken?
Wil je dit liever onder deskundige begeleiding leren? Dat kan bij Koninklijke
Visio. Aan het einde van het artikel vind je meer informatie.
Een tip vooraf
Vaak vragen mensen hoe ze het beste iets kunnen opruimen nadat ze het per ongeluk hebben laten vallen.
Vieze scherven zoals bijvoorbeeld een kapotte jampot kunnen opgeruimd worden met
dik maandverband of een wegwerpluier. Hierdoor worden je handen beschermd. Een
bijkomend voordeel is dat het eventuele vocht direct wordt opgenomen. Als het
vocht weg is, heel goed stofzuigen en daarna dweilen.
Opruimen
Als iets geen vaste plek heeft, blijft het vaak rondslingeren. Vaste
opbergplekken maken het opruimen eenvoudiger en het kan rust geven. Wanneer
je een vaste opbergplek voor je spullen hebt, kun je ze na gebruik
makkelijker terugleggen. Berg de spullen op in de ruimte waar je ze
gebruikt, en zorg dat je ze makkelijk kunt pakken.
Let erop dat anderen de spullen niet op een andere plaats terugleggen. Om
dit te voorkomen kun je bijvoorbeeld de planken met een zwartschrift label
markeren zodat iedereen kan lezen waar de spullen moeten staan. Een ander
idee is om foto’s te maken van de ingerichte kast, en deze foto’s aan de
binnenzijde van de kast te hangen. Tevens kun je met braille labels werken.
Als je hulp nodig hebt met het systematisch inrichten van je woning, kun je
ook overwegen om een professional organiser in te schakelen. Dit is iemand
die je kan helpen bij het goed organiseren van het huishouden. Ook zijn er
thuiszorgorganisaties die cursussen op dit gebied verzorgen. Informatie
hierover kun je vinden op: www.NBPO.nl
Wil je hier meer over lezen? Een handig naslagwerk over de thema’s opbergen
en merken en toepassing in de praktijk, worden beschreven in:
Opbergen…en terugvinden. Opberg- en merksystemen voor mensen met een visuele
beperking. Gerda Swellengrebel, Bartiméus.
Door elke dag ongeveer 15 minuten te reserveren voor opruimen zou je je
huishouden goed moeten kunnen bijhouden. Dat kan bijvoorbeeld ’s ochtends na
het ontbijt of ’s avonds na het avondeten. Ruim bijvoorbeeld de keuken op,
berg het kinderspeelgoed weer op in de kast of vouw de schone was op.
Door het opruimen over alle dagen van de week te verspreiden blijft het
behapbaar en houd je de basis van je huis netjes.
Daarnaast is het handig om een goed systeem voor afval te hanteren. Zorg
voor een vaste plek waar je het oud papier bewaart, je glaswerk, plastic,
lege batterijen et cetera. Wanneer je deze plekken goed inricht en makkelijk
te bereiken maakt (dus ook regelmatig leegt) wordt het een stuk eenvoudiger
om je afval weg te doen en te recyclen.
Schoonmaken
Schoonmaakproducten
Berg schoonmaakproducten niet samen op met andere levensmiddelen. Op deze
manier voorkom je dat je verpakkingen door elkaar haalt.
Als een fles met schoonmaakmiddel is voorzien van een gevarendriehoek in
reliëf, dan bevat deze een bijtend of brandgevaarlijk middel. Niet alle
verpakkingen hebben echter zo’n voelbaar teken. De schoonmaakmiddelen kunnen
kun je zelf van een merkteken voorzien. Dit doe je bijvoorbeeld door er
voelbare merktekentjes zoals bumpons of een zelfgemaakt braille label op te
plakken. Ook kun je verschillende schoonmaakmiddelen in verschillende
verpakkingsvormen aanschaffen, zodat je ze beter kunt onderscheiden.
Doseer het schoonmaakmiddel door het af te meten in het dopje van de fles,
of knijp met steeds dezelfde kracht en tijdsduur in een flacon.
Systematiek bij het schoonmaken
Ruim spullen die omgestoten kunnen worden op. Maak de schoon te maken
oppervlakte zoveel mogelijk leeg.
Werk systematisch: altijd in een ruimte van boven naar beneden en van links
naar rechts (of andersom).
Verdeel een groot oppervlak in kleinere vlakken, die een voor een afgewerkt
worden.
Afstoffen en nat afnemen
Ruim, voordat je begint, de spullen die omgestoten kunnen worden op. Werk
tijdens het afstoffen in een vaste volgorde. Voel met je hand voor de
stofdoek uit, om te voorkomen dat er voorwerpen op de grond vallen. Je kunt
hiermee tevens controleren of er mogelijk vuil ligt.
Wanneer je ronddraaiende bewegingen maakt kan het zijn dat je alleen het
stof verplaatst. Let er daarom bij het afstoffen op dat de voorkant van de
stofdoek ook aan de voorkant blijft.
Voor moeilijk bereikbare plaatsen (bijvoorbeeld plafonds of achter de
koelkast) is een plumeau of ragebol geschikt.
Je kunt de ruimte ook met een doekje en sop stoffen. Zo pak je het stof
meteen op en verplaats je het niet. Je kunt hiermee meteen ook vastzittend
vuil verwijderen.
Denk bij het soppen van een ruimte ook aan deuren, deurklinken,
lichtschakelaars en stopcontacten om af te soppen. Deze plekken worden
namelijk vaak aangeraakt.
Stofzuigen
Het is raadzaam om de ruimte waar je wilt gaan stofzuigen van tevoren af te
stoffen. Dit omdat er bij het afstoffen stof en rommel op de grond terecht
komt.
Zet objecten zoals stoelen, bloempotten en de prullenbak die in de weg staan
bij het stofzuigen zoveel mogelijk van de vloer, of zet ze in een andere
ruimte.
Controleer voordat je begint of de stofzuigerzak niet vol is. Dit kun je
doen door de stofzuiger aan te zetten en met je hand aan het mondstuk van de
stofzuiger te voelen of deze nog voldoende zuigkracht heeft. Tevens kun je
de stofzuiger openen en zachtjes op de zak drukken om te voelen hoe vol hij
zit. Gemiddeld moet een stofzuigerzak drie à vier keer per jaar vernieuwd
worden.
Bedenk een vaste volgorde waarin je de ruimte gaat stofzuigen. Hierbij kun
je kiezen voor stofzuigen in vlakken of in banen. Op deze manier weet je
zeker dat je overal bent geweest.
Houd tijdens het stofzuigen de stofzuiger en snoer zoveel mogelijk achter
je. Het is handig om bij het stopcontact te beginnen, zodat je niet over het
snoer stofzuigt.
Om in een goede houding te kunnen stofzuigen is het aan te raden om binnen
je eigen werkvlak te werken, en niet te ver naar voren te reiken.
Tegenwoordig bestaan er ook robotstofzuigers die zelfstandig door het huis
gaan om de vloer te stofzuigen.
Dweilen
Dweilen zijn er in verschillende uitvoeringen. De klassieke dweil is een
vierkante of rechthoekige, dikke doek van katoen of synthetische vezels van
ongeveer 50/ 50 cm. Je kunt deze dweil aan een dweilstok vastmaken zodat je
staand kan werken.
Daarnaast zijn er kant en klare dweilen inclusief stok die aan elkaar geklikt
kunnen worden te koop, zoals bijvoorbeeld de Swiffer.
In plaats van een dweil aan het uiteinde kun je ook een mop gebruiken:
Een dweil wordt in een emmer met water en
zeepsop gespoeld, daarna licht
uitgewrongen, om er vervolgens een vloer
mee schoon te maken.
Dit kan met behulp van een
(vloer)trekker,
ook wel
vloerwisser
genoemd.
Voordat je gaat dweilen moet de ruimte eerst gestofzuigd zijn. Stof is
namelijk moeilijk op te dweilen.
Zet obstakels die in de weg staan, zoals stoelen of bloempotten zoveel
mogelijk van de vloer, of zet ze in een andere ruimte.
Bedenk voordat je aan de slag gaat een vaste volgorde van de oppervlakten
die je gaat dweilen.
Kies een dweil uit die eenvoudig in gebruik is en makkelijk schoon te maken
is, bijvoorbeeld in de wasmachine.
Wanneer je een mop met een emmer gebruikt hoef je niet te bukken.
Dweilen met een doek doe je door heen en weer bewegingen te maken, van je af
en naar je toe. Dweil je met een mop dan beweeg je deze van links naar
rechts en naar je toe. Zorg dat je tijdens het dweilen niet door het juist
gedweilde gedeelte loopt. Dit kun je doen door achteruit te lopen tijdens
het dweilen.
Dweil naar de deur toe zodat je jezelf niet klem zet.
Een alternatief voor het dweilen is een stoomreiniger. Deze doodt bacteriën
met stoom. Je hebt dan geen schoonmaakmiddelen nodig.
Naast robotstofzuigers bestaan er ook robotdweilen die op vergelijkbare
manier werken.
Aanrecht schoonmaken
Zorg, voordat je begint met schoonmaken, dat het aanrecht zoveel mogelijk
leeg is, zodat je overal makkelijker bij kan. Begin met het schoonmaken van
de kookbron (gasstel, kookplaat et cetera) omdat hier het meeste vuil en vet
vanaf kan komen. Denk er ook aan om de tegeltjes rondom de kookbron schoon
te maken. Hierbij kun een krachtige ontvetter in een sprayflacon gebruiken.
Maak het aanrecht schoon met een vochtige doek of schuursponsje. Veeg in een
vaste structuur en zorg hierbij dat je het water in de richting van de
gootsteen veegt. Maak de gootsteen en het putje daarna schoon.
Met het sponsje kan je het putje boenen om eventueel zeep en kalkresten te
verwijderen. Losse onderdelen van de wasbak, zoals de stop, kunnen in de
vaatwasser gewassen worden.
Tip: in de videoserie Koken met
Visio
vind je een video met meer tips voor het schoonmaken van de keuken. De video is
gedeeltelijk te volgen als je allen luistert.
Bekijk de video over de keuken schoonmaken.
Badkamer schoonmaken
Bij het schoonmaken van badkamertegels neem je steeds een of twee rij(en)
tegels af. Spoel je doekje om ongeveer drie à vier rijen tegels uit.
Glimmende oppervlakken, zoals kranen, kun je na boenen met een
microvezeldoekje.
Kalkaanslag in de wasbak, douchecabine of kranen kun je op de tast goed
voelen.
Een goed schoongemaakte wasbak is volledig glad.
Deurklinken en lichtschakelaars worden vaak vastgepakt, vergeet die dus
niet.
Maak het toilet als laatste schoon.
Toilet schoonmaken
Maak het toilet aan de binnenkant schoon met schuurmiddel in plaats van
chloor. Opspattend chloor kan namelijk vlekken in kleding geven.
De binnenkant van het toilet schrob je volgens een vaste structuur met een
wc-borstel. Trek na het schrobben het toilet door terwijl je de borstel in
het toilet houdt. Op deze manier spoel je meteen de borstel schoon.
Neem daarna het toilet af met een doekje en een sopje. Maak dan de knop voor
het doorspoelen van het toilet en het gebied rondom de toiletrolhouder
schoon.
De tegeltjes naast het toilet zijn tevens belangrijk om elke keer schoon te
maken.
Haal na elke toiletbezoek de wc-borstel door het toilet. Doe dit op een
systematische manier. Op deze manier weet je dat het toilet schoon is voor
de volgende bezoeker.
Ramen zemen
Maak voordat je begint een sopje in een emmer met warm water en een scheutje
afwasmiddel. Je kunt ook een scheutje spiritus gebruiken.
Wanneer je een trapje gebruikt, zorg er dan voor dat je met één hand kunt
steunen.
Maak het hele raam tweemaal schoon met een spons. Werk bijvoorbeeld in banen
van boven naar beneden of van links naar rechts zodat je overzicht houdt.
Het kozijn van het raam mag ook schoongemaakt worden.
Droog vervolgens met een doekje of zeem de kozijnen en de randen van het
raam.
Met een raamtrekker kun je het water van het raam afnemen zonder dat er
strepen ontstaan. Houd de trekker in je hand, plaats de trekker op het raam
en beweeg van boven naar beneden of van links naar rechts. Wanneer je de
trekker van links naar rechts beweegt kun je controleren waar je gebleven
bent. Zet nu je vinger aan de onderkant van de trekker. Wanneer je nu de
volgende baan gaat maken zet je het midden van de trekker bij je vinger en
verplaats je je vinger weer naar de onderkant van de trekker. Zo weet je
waar je gebleven bent en heb je telkens een halve baan overlap wat strepen
voorkomt.
Je kunt het raam nadrogen met een prop krantenpapier of een zeem. Dit
voorkomt strepen.
Er bestaan ook zogenaamde wonderdoekjes. Dit zijn microvezeldoekjes of
doeken van het merk Jemako. Hierbij heb je alleen water nodig.
Kom je er niet uit?
Dit artikel gaf je tips voor het opruimen en schoonmaken. Het gaat hierbij om
algemene tips die vaak als prettig worden ervaren maar er zijn uiteraard ook nog
andere tips die wellicht meer bij jou passen. Misschien heb je wel meer vragen
over opruimen en schoonmaken. Of heb je andere vragen over het dagelijks
handelen zoals huishouden, mobiliteit en vrijetijdsbesteding. De ergotherapeuten
van Koninklijke Visio helpen je op professionele wijze met tips en praktische
adviezen, met als doel om je zelfstandigheid te vergroten.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66.
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org