Jeroen Baldewijns (Blindenzorg Licht en Liefde)
Als blinde gebruik je misschien ook zo'n handige app op je smartphone die de
foto van een document uitpluist en er de tekst uit voorleest? KNFB Reader,
Prizmo of TextGrabber zijn voorbeelden van zo'n apps. Maar hoe maak je een goede
foto, die scherp is, goed belicht is en het hele document in beeld heeft? Dat
lijkt op het eerste zicht niet zo evident als je blind bent.
Een goede herkenning van de tekst uit een foto vergt een kwalitatief goede foto.
De kwaliteit van de foto is van drie factoren afhankelijk. De foto moet
uiteraard de volledige tekst in beeld hebben. Als er een stuk van de tekst
niet op de foto staat, zal die uiteindelijk ook niet worden voorgelezen, dat
spreekt voor zich. Bovendien moet de foto zo scherp mogelijk zijn.
Dat vereist enerzijds een correcte scherpstelling door de camera en anderzijds
een vaste hand tijdens het nemen van de foto. Tot slot moet de foto ook goed
belicht zijn. Een over- of onderbelicht beeld, maar ook schaduwen of
reflecties in het beeld, kunnen de kwaliteit van de tekstherkenning sterk
onderuithalen. Het lijkt dus niet zo evident om blind een goede foto te maken.
Mits je een aantal technieken beheerst, is dat echter makkelijker dan het op het
eerste zicht lijkt.
Er zijn grosso modo twee manieren om een foto te nemen: uit de hand of met
behulp van een statiefje voor je tablet of smartphone.
Uit de hand fotograferen
Uit de hand fotograferen is het moeilijkste en lukt het best als je een paar
technieken onder de knie hebt.
Om te beginnen moet je er zeker van zijn dat je het volledige document in
beeld hebt met de camera. Sommige apps (zoals KNFB Reader en Prizmo) helpen je
daarbij en dat is erg handig. Dat werkt zo: leg het te lezen document voor je en
leg je smartphone met de cameralens op het midden van het document. Neem de
smartphone stevig vast met twee handen (let op: hou je vingers weg van de lens!)
en beweeg hem vervolgens langzaam loodrecht naar omhoog. Stop met bewegen zodra
de app zegt dat het document volledig in beeld is. Er zal automatisch een foto
genomen worden.
Als jouw app niet assisteert bij het maken van de foto, doe dan exact hetzelfde,
maar beweeg naar omhoog tot je met je beide ellebogen aan weerszijden van het
document op de tafel steunt. Dat is meestal de hoogte die je nodig hebt om een
A4-document helemaal in beeld te krijgen (een beetje afhankelijk van de lengte
van jouw onderarmen en de lens van je smartphone). Nu kun je de foto nemen.
Het beeld moet perfect scherp zijn voor een foutloze tekstherkenning. Als je
beweegt wanneer de foto genomen wordt, dan kan het beeld wazig worden, wat
'bewegingsonscherpte' heet. Om zeker te zijn van een perfecte beeldscherpte, hou
je de camera dus roerloos stil op het ogenblik dat de camera de foto neemt. Als
je niet zo'n 'vaste hand' hebt, kan het helpen om, zoals hierboven beschreven,
stevig met je ellebogen op een werkvlak te steunen. Als je app de foto niet
automatisch neemt, dan is het raadzaam om de foto te nemen met een fysieke knop
(bij de iPhone is dat de volume-luider-knop) en niet door een tik op het scherm.
Tikken op het scherm resulteert immers sneller in een onscherp beeld.
Bovendien moet je beeld goed belicht zijn. Daar heb je als blinde niet
zoveel controle over, maar ook hier kunnen we een paar nuttige tips geven.
Zet om te beginnen de automatische flitsfunctie van de app aan. De app zal dan
oordelen of het document extra belicht moet worden en de flitser van de camera
gebruiken als het document extra belichting vereist.
Tot slot kunnen ook lichtreflecties een goede foto in de weg staan. Ook dat
kun je niet visueel controleren. Maar het loont wel om eens te voelen aan het
document. Als dat erg glad aanvoelt, dan heb je te maken met (sterk) glanzend
papier dat hinderlijke lichtreflecties veroorzaakt. Het kan dan helpen om niet
onder een al te sterke lichtbron (zoals direct zonlicht aan het raam op een
mooie zomerdag) te fotograferen. Als je voelt dat een glanzend document niet
helemaal vlak ligt, maar een beetje hol of bol, dan kan het helpen als je het
onder een plexiplaat legt. Het document ligt dan volledig vlak, wat de kans op
reflecties iets vermindert (maar niet uitsluit).
Een statiefje gebruiken
Gebruik je de smartphone niet alleen onderweg, maar ook thuis om documenten te
lezen? Waarom zou je dan uit de hand fotograferen terwijl er handige statiefjes
bestaan die het fotograferen helemaal van je overnemen? Zo'n statiefje is
eigenlijk een soort 'kartonnen doos' waar je het document in en de camera op
legt. Document en camera zijn dan zodanig ten opzichte van mekaar gepositioneerd
dat een A4-tje net in beeld past. Bovendien heeft zo'n statiefje ledlampjes, die
het document correct belichten. Omdat de camera op het statiefje ligt, is ook
het risico op bewegingsonscherpte afwezig.
Ons advies is even simpel als duidelijk: gebruik je je tekstherkenningsapp zowel
onderweg als thuis frequent, schaf dan zeker ook zo'n handig statiefje aan. Het
maakt van je smartphone een volwaardig voorleestoestel.
Tip: Op het Visio kennisportaal vind je een test van low budget
standaards.
Vind je een statiefje te duur en ben je een 'handige Harry'? Maak er dan gewoon
zelf eentje. Je vindt verschillende bouwplannen op:
www.blinddmobiel.be/nl/hulpmiddelen/doe-het-zelf
en op www.visio.org/DIY. Er zit beslist een
project tussen dat compatibel is met jouw knutselvaardigheden.
Kwaliteit van de camera
Uiteraard speelt ook de kwaliteit van de camera in je smartphone een belangrijke
rol voor de fotokwaliteit. Drie camerakenmerken zijn mede bepalend voor de
fotokwaliteit die je nodig hebt als input voor een tekstherkenningsapp: de
resolutie van de sensor, de lichtsterkte van de lens en de aanwezigheid van een
stabilisatiesysteem.
De resolutie van de sensor, uitgedrukt in megapixels, bepaalt het aantal
beeldpuntjes waaruit de foto wordt opgebouwd. Hoe meer megapixels, hoe meer
informatie het beeld bevat, wat dan weer een gunstige invloed heeft op het
resultaat van de tekstherkenning. Een camera met 8 megapixels volstaat
ruimschoots. Goedkope smartphones met een twee- of viermegapixelcamera zijn te
mijden als je veel tekstherkenning wilt gaan doen.
De lichtsterkte van de lens bepaalt hoeveel licht de lens binnenlaat in jouw
camera. Hoe hoger de lichtsterkte, hoe beter de herkenningsresultaten zullen
zijn als je bij duistere omstandigheden fotografeert. De lichtsterkte wordt
uitgedrukt in het zogenaamde 'diafragmagetal' of 'f-getal', bijvoorbeeld f2.8 of
f1.9. Daarbij geldt: hoe kleiner dat getal, hoe lichtgevoeliger de lens, en dus:
hoe beter de fotokwaliteit bij weinig licht.
Fotografeer je altijd met een statiefje met geïntegreerde verlichting, dan
speelt de lichtsterkte van de lens geen rol van betekenis.
De betere smartphones hebben een camera met beeldstabilisatie. Dat is een
systeem dat camerabewegingen tijdens het nemen van de foto compenseert door te
bewegen in de tegengestelde richting. Op die manier wordt de kans op onscherpe
foto's aanzienlijk verkleind. Gebruik je de tekstherkenningsapps enkel in
combinatie met manueel fotograferen, dan kan zo'n smartphone met
beeldstabilisatie in de camera een zinvolle overweging zijn.
Met al die tips op zak ben je niet alleen een stuk beter gewapend om de best
mogelijke foto's te nemen, maar ook om de juiste smartphone te kiezen in functie
van jouw gebruikssituaties.
De auteur van dit artikel mailen?
baldewijns.jeroen@lichtenliefde.be
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66.
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org