Gerard van Rijswijk, Koninklijke Visio
Ben je slechtziend of blind en wil je leren werken met de Android telefoon of
tablet?
In dit deel uit de serie Android
leren
leer je aan de hand van uitleg en oefeningen gebruik te maken van internet met
behulp van de Chrome app.
Deze leermodule is geschreven voor mensen met een visuele beperking die gebruik
maken van de schermlezer Talkback. Hiermee is je apparaat geheel te bedienen
zonder dat je hoeft te kijken. Gebruik je geen Talkback dan zijn de
beschrijvingen in grote lijnen ook goed te volgen.
Kom je er niet uit, of wil je het liever onder deskundige begeleiding leren? Dat
kan bij Koninklijke Visio. Onze ict adviseurs helpen je graag met een passend
advies of training. Aan het einde van dit artikel vind je onze contactgegevens.
Opmerkingen vooraf
Alle documenten in deze serie over TalkBack zijn beschreven met behulp van
een Samsung S20. Het kan zijn dat op jouw Android telefoon de instellingen
net ergens anders staan, een andere benaming hebben, of dat de startschermen
anders zijn uitgevoerd door de fabrikant.
Gebruik je een tablet dan zijn de schermen anders opgebouwd. De beschreven
werkwijze is dan meestal in hoofdlijnen gelijk, maar de plek waar bepaalde
teksten of knoppen zich bevinden, en hoe je daar kan komen, kan afwijken.
We gaan er van uit dat je Android toestel goed is ingesteld en dat je de
basishandelingen van Talkback kent. Zie hiervoor de onderdelen Android
instellen,
Android leren
1
en Android leren
2.
Kan ik internetten als ik Talkback gebruik?
Met Chrome en TalkBack kun je over een internetpagina navigeren, gegevens
invullen, enzovoort. We gaan er van uit dat je globaal weet wat Internet is, wat
er op een Internetpagina kan staan, en wat er gebeurt als je op het Internet
surft.
In dit hoofdstuk oefen je met bestaande internetpagina’s. Deze internetpagina’s
kunnen echter wijzigen waardoor de oefening mogelijk niet meer helemaal klopt.
Als een oefening niet meer mogelijk is, probeer in dat geval een andere jou
bekende internetpagina.
Hoe kan ik een pagina op Internet openen en lezen met TalkBack?
Open vanaf het Beginscherm de app Chrome.
Je gaat nu het Adresveld activeren. Het Adresveld staat midden bovenin.
TalkBack meldt: Zoek of type een webadres. Activeer dit veld.
Typ: kennisportaal.visio.org.
Activeer rechts onderaan op het schermtoetsenbord de knop Ga. De
internetpagina wordt geladen.
De focus staat nu aan het begin van de pagina.
Nu kan je met de veegbeweging naar rechts langs alle items van de
internetpagina navigeren. Met een veegbeweging naar links navigeer je terug.
Hoe kan ik sneller op Internet navigeren met TalkBack?
Een internetpagina bevat naast tekst ook andere elementen zoals links, koppen,
invoervelden enzovoort. Als je alleen met de veegbeweging navigeert op een
internetpagina dan kan het lang duren voordat je uiteindelijk bij het gewenste
onderdeel bent. Via de leesopties van TalkBack kan je echter snel navigeren. De
leesopties open je door met 3 vingers naar rechts te vegen.
In onderstaande instructie gaan we met behulp van de leesopties oefenen om op
een nieuwspagina snel te kunnen navigeren. Nieuwspagina’s bevatten koppen zoals
je die wellicht kent van de krant. Hier gaan we handig gebruik van maken.
Open vanaf het Beginscherm de app Chrome.
Je gaat nu het Adresveld activeren. Het Adresveld staat midden bovenin.
TalkBack meldt: Zoek of type een webadres.
Activeer dit veld. De tekstcursor verschijnt.
Typ: nu.nl
Activeer rechts onderaan op het schermtoetsenbord de knop Ga. De
internetpagina wordt geladen.
Veeg nu met 3 vingers naar rechts om de leesopties te openen. Veeg daarna
verder met 3 vingers totdat je bij Koppen bent.
Veeg vervolgens met één vinger omlaag. Je navigeert nu naar de eerste Kop.
Bij deze nieuwssite is dat het eerste nieuwsartikel.
Veeg nu verder van links naar rechts om naar de andere nieuwsartikelen te
gaan.
Veeg je nu met één vinger weer omlaag dan navigeer je langs alle Koppen
zoals Economie, Sport, Tech, Media en Cultuur, Achterklap enz. Bij iedere
Kop kan je met de veegbeweging naar rechts langs alle informatie en tekst
navigeren die onder desbetreffende Kop staat.
Als je een nieuwsartikel wil lezen activeer deze dan door te dubbeltikken.
Een nieuewe internetpagina verschijnt en TalkBack zal dan (meestal) weer
bovenaan de pagina.
Activeer weer de leesopties door met 3 vingers naar rechts te vegen.
Activeer daarna weer de optie Koppen.
Veeg met 1 vinger naar beneden en je springt naar de eerste kop die ook
meteen het begin van het nieuwsartikel is.
Wil je weer één pagina terug navigeren, dus in dit geval naar de
beginpagina, maak dan een veegbeweging naar beneden en vervolgens direct
naar links zonder je vinger van het scherm te houden.
Op bovenstaande manier kan je ook navigeren van link naar link.
Veeg op een willekeurige Internetpagina met 3 vingers naar rechts om de
leesopties te openen en veeg verder met 3 vingers totdat je bij Links bent.
Veeg met één vinger omlaag om langs alle Links te navigeren.
Behalve Koppen en Links zijn er nog meer leesopties:
Tekens: één teken tegelijk lezen.
Woorden: één woord tegelijk lezen.
Regels: één regel tegelijk lezen.
Alinea’s: één alinea tegelijk lezen.
Bedieningselementen: springen tussen items die bedoeld zijn voor interactie
zoals knoppen, selectievakjes en tekstvelden.
Spreeksnelheid: wijzigen hoe snel TalkBack spreekt.
Gesproken taal: worden alleen getoond als je meerdere talen voor tekst naar
spraak hebt geïnstalleerd.
In het instellingenmenu van TalkBack kan je bij de optie ‘Menu’s aanpassen’
kiezen voor ‘Leesopties aanpassen’. Hier kan je onderdelen van de leesopties die
je niet gebruikt uitzetten of onderdelen toevoegen.
Een handige optie kan zijn: Scherm verbergen. Anderen kunnen dan je scherm niet
bekijken als je navigeert op internet.
Hoe kan ik in Google zoeken met TalkBack?
Als je de exacte naam van een internetpagina weet vul je dit in het Adresveld
in. Als je echter op zoek bent naar iets op internet maar niet de exacte naam
van de internetpagina kent, kan je Google gebruiken. Google is een zogenaamde
Zoekmachine die een lijst van internetpagina’s in beeld zet die de woorden
bevatten die jij als zoekopdracht hebt ingevoerd.
Google is zelf ook een Internetpagina waarin een invoerveld voor je zoektermen
staat. Toch hoeft je niet eerst naar google.nl te gaan om je zoekwoorden in te
typen. In Chrome kun je ook direct de zoekterm bovenin het Adresveld invullen.
Chrome zal begrijpen dat je geen internetadres typt maar een zoekterm voor
Google. Google wordt dan automatisch gestart en toont de resultaten aan de hand
van je zoekterm. Dit is in de instellingen van de Chrome app zo standaard
ingesteld. Mocht je een andere zoekmachine dan Google willen gebruiken, dan kan
dit gewijzigd worden.
Oefening
We gaan nu een recept voor appeltaart op Internet zoeken met Google.
Open vanaf het Beginscherm de app Chrome.
Activeer het Adresveld bovenaan het scherm en voer in: recept appeltaart
Activeer rechtsonder op het schermtoetsenbord de knop Ga. Je zoekopdracht
wordt nu uitgevoerd en de pagina met resultaten verschijnt in beeld.
Omdat resultatenlijst van Google resultaten koppen bevat, kunnen we hier
snel naartoe navigeren. Activeer de Leesopties, veeg met 3 vingers naar
Koppen en veeg omlaag door de resultaten.
Als je een interessante kop hebt gevonden kan je met een veeg naar rechts
eerst wat extra informatie te lezen over het zoekresultaat.
Vind je dit zoekresultaat interessant genoeg, veeg dan terug en activeer de
Kopregel (met link) om naar de bijbehorende internetpagina te gaan.
Omdat je nu niet weet hoe deze pagina opgebouwd is moet je uitproberen hoe
je snel bij de tekst van het recept kan komen. Vaak is het zinvol om via de
Leesopties naar Koppen te gaan en door de koppen te navigeren. Bij een
mogelijk interessante kop kun je dan daarna met kleine stapjes verder
navigeren door naar rechts te vegen.
Opmerking
De juiste zoektermen intypen is belangrijk voor het resultaat. Stel je dus eerst
voor welke woorden er op de pagina zouden staan en typ die dan als zoektermen
in. Hoe unieker de woorden zijn, hoe scherper je zoekt. Je krijgt dan minder
resultaten maar misschien wel meteen de goede.
Behalve naar pagina’s waar de tekst in staat kan je in de Google resultaten ook
afbeeldingen en video’s op internetpagina’s zoeken. Deze staan in het begin van
de pagina.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org