Gerard van Rijswijk, Koninklijke Visio
Ben je slechtziend of blind en wil je leren werken met de Android telefoon of
tablet?
In dit deel uit de serie Android
leren
leer je aan de hand van uitleg en oefeningen om e-mailberichten te lezen en te
versturen met de gmail app.
Deze leermodule is geschreven voor mensen met een visuele beperking die gebruik
maken van de schermlezer Talkback. Hiermee is je apparaat geheel te bedienen
zonder dat je hoeft te kijken. Gebruik je geen Talkback dan zijn de
beschrijvingen in grote lijnen ook goed te volgen.
Kom je er niet uit, of wil je het liever onder deskundige begeleiding leren? Dat
kan bij Koninklijke Visio. Onze ICT adviseurs helpen je graag met een passend
advies of training. Aan het einde van dit artikel vind je onze contactgegevens.
Opmerkingen vooraf
Alle documenten in deze serie over TalkBack zijn beschreven met behulp van
een Samsung S20. Het kan zijn dat op jouw Android telefoon de instellingen
net ergens anders staan, een andere benaming hebben, of dat de startschermen
anders zijn uitgevoerd door de fabrikant.
Gebruik je een tablet dan zijn de schermen anders opgebouwd. De beschreven
werkwijze is dan meestal in hoofdlijnen gelijk, maar de plek waar bepaalde
teksten of knoppen zich bevinden, en hoe je daar kan komen, kan afwijken.
We gaan er van uit dat je Android toestel goed is ingesteld en dat je de
basishandelingen van Talkback kent. Zie hiervoor de onderdelen Android
instellen,
Android leren
1
en Android leren
2.
We gaan in er van uit dat de gmail app is ingesteld en klaar voor gebruik.
Hoe lees ik een inkomend mail bericht met TalkBack?
Een ontvangen e-mail kun je laten voorlezen met TalkBack.
Activeer de app Gmail. Het kan zijn dat deze app in de Google Map staat.
Open dan eerst deze map om vervolgens de app Gmail te activeren.
De lijst met ontvangen mails verschijnt. Boven deze lijst staat een zoekveld
met de naam: Zoeken in e-mails. Navigeer vanuit deze lijst verder door naar
rechts te vegen totdat je bij het eerste e-mailbericht bent.
Let op: Mogelijk moet je eerst nog een postbus kiezen. Activeer in dat
geval eerst de postbus: Primair.
Selecteer en activeer een e-mail bericht.
Vaak staat TalkBack al meteen netjes aan het begin van het bericht. Zo niet,
selecteer door van boven naar beneden te voelen, het begin van het bericht.
Navigeer verder door naar rechts te vegen. De tekst wordt nu per onderdeel
of alinea voorgelezen.
Je kunt er ook voor kiezen om de gehele tekst automatisch te laten voorlezen,
als volgt:
Open het TalkBack menu door met 3 vingers te tikken op het scherm
(beschikbaar vanaf TalkBack versie 9.1). Een tweede manier is door met één
vinger naar beneden en vervolgens in een vloeiende beweging naar rechts
vegen.
Navigeer naar de optie ‘Lezen vanaf volgend item’ en activeer deze. De
eerste keer zal Talkback uitleg over deze functie geven.
Navigeer naar het selectievakje ‘Dit bericht altijd zien’ en activeer dit om
deze optie uit te zetten.
De tekst van het e-mail bericht wordt nu in zijn geheel voorgelezen.
Om het automatisch voorlezen te stoppen dubbeltik je op een willekeurige
plek op het scherm.
Activeer links bovenin het scherm de knop Omhoog Navigeren. Je keert weer
terug naar de lijst met ontvangen mails.
Hoe stuur ik een mail bericht met TalkBack?
Je kunt e-mailberichten sturen naar iedereen die een e-mailadres heeft.
Activeer de app Gmail.
Navigeer naar de knop Opstellen en activeer deze. Of activeer rechtsonder in
het scherm de knop Opstellen.
Het tekstveld ‘Aan’ verschijnt bovenin het scherm. Hier kun je op drie
manieren de gewenste persoon invoeren. Je gaat nu oefenen met de meest
gebruikte manier.
Typ de eerste paar letters van iemands naam in de contactpersonenlijst. Na
de eerste letters verschijnen onder het invoerveld de suggesties uit de
contactpersonenlijst.
Activeer de gewenste persoon. De persoon is nu ingevoerd in het ‘Aan’ veld.
Je kunt nu desgewenst op dezelfde manier een tweede persoon invoeren. Dit
gaan we nu niet doen.
Veeg naar rechts totdat je ‘CC BCC’ toevoegen hoort. In deze velden kun je
desgewenst op dezelfde wijze een CC of BCC invoeren. Dit gaan we nu niet
doen.
Veeg naar rechts en activeer het tekstveld ‘Onderwerp’.
Typ: Hallo.
Controleer de invoer door het invoerveld van zojuist te selecteren.
Veeg met één vinger naar rechts en activeer tekstveld met de naam ‘E-mail
opstellen’ waar je het bericht kunt typen.
Typ: Hoe gaat het?
Tenslotte activeer je de knop ‘Verzenden’ rechtsboven op het scherm. Je
email bericht wordt verstuurd.
Opmerking:
In plaats van de contactpersoon te typen zijn er nog twee manieren waarop je
in het tekstveld ‘Aan’ de geadresseerde kunt invoeren:
Manier 1: Typ het volledige e-mailadres en activeer de Volg knop
rechtsonder in het scherm.
Manier 2: Vanuit het tekstveld ‘Aan’ veeg je terug naar de knop Meer
Opties. Activeer deze knop en ga vervolgens naar de optie Toevoegen Uit
Contacten. Activeer deze knop en de lijst contactpersonen verschijnt.
Activeer de gewenste contactpersoon om deze in te voeren.
Tip: Omdat het aantal velden dat je gebruikt niet groot is, kun je
gemakkelijk een eindcontrole doen door al links of rechts vegend de velden te
doorlopen.
Opmerking:
Als er bijlagen aan het oorspronkelijke bericht waren gekoppeld, worden deze
niet opnieuw verzonden als je een mail beantwoordt.
Als er behalve jou meerdere geadresseerden waren, kun je in plaats van
‘Antwoord’ de knop ‘Antwoord Allen’ activeren om jouw antwoord naar alle
geadresseerden te sturen.
Hoe kan ik een mail terugsturen met TalkBack?
Activeer de app Gmail.
Open een ontvangen mail.
Activeer de knop Beantwoorden door vanaf het tekstveld terug te navigeren.
Het tekstveld om de mail te beantwoorden verschijnt. Activeer dit.
Typ je antwoord en activeer tenslotte rechtsboven in het scherm de knop
Verzenden.
Het bericht wordt verstuurd.
Hoe kan ik een mail doorsturen met TalkBack?
Behalve beantwoorden kun je ook een mail naar iemand anders doorsturen.
Activeer de app Gmail.
Open een ontvangen mail.
Activeer de knop Meer Opties. Let op: deze knop komt twee keer voor en voor
deze handeling moeten we de tweede knop gebruiken.
Er verschijnt een keuzemenu. Activeer de knop Doorsturen.
Het invoerveld om een e-mailadres in te voeren verschijnt. Vul het
e-mailadres in.
Activeer het tekstveld E-mail opstellen en typ een kort berichtje,
bijvoorbeeld waarom je de mail doorstuurt.
Activeer tenslotte rechtsboven in het scherm de knop Verzenden.
Het bericht wordt verstuurd.
Hoe kan ik een mail bericht verwijderen met TalkBack?
Manier 1: vanuit het bericht.
Activeer vanaf het ‘beginscherm’ de app Gmail.
Open een ontvangen mail.
Veeg naar links naar de ‘Verwijderen’ knop.
Activeer de ‘Verwijderen’ knop om de mail te verwijderen. Mogelijk moet je
dit nog een keer bevestigen.
Manier 2: via het TalkBack menu.
Activeer vanaf het beginscherm de app Gmail.
Selecteer een mailbericht die je wilt verwijderen, maar open deze niet.
Open het TalkBack menu door met 3 vingers te tikken op het scherm
(beschikbaar vanaf TalkBack versie 9.1). Je kunt ook met één vinger naar
beneden en vervolgens in een vloeiende beweging naar rechts vegen.
Kies en activeer de optie Acties.
Navigeer naar de optie Verwijderen en activeer deze.
Hoe kan ik meerdere mail berichten verwijderen?
Je kunt meerdere berichten tegelijk verwijderen vanuit de berichtenlijst.
Activeer vanaf het beginscherm de app Gmail’. De lijst met ontvangen mails
verschijnt.
Navigeer naar de eerste mail die je wilt verwijderen.
Dubbeltik en houd na de tweede vinger je vinger op het scherm. Haal na het
geluidsignaal je vinger pas weer van het scherm.
Selecteer op dezelfde wijze met ‘dubbeltik en houd vast’ nog een tweede
bericht om te verwijderen.
Veeg naar links naar de Verwijderen knop.
Activeer de Verwijderen knop. De mail berichten worden verwijderd.
Kan ik iemand bellen vanuit een mail bericht?
Als je een e-mailbericht krijgt van iemand die met zijn telefoonnummer en
e-mailadres in jouw contactpersonenlijst staat kun je deze persoon bellen.
Activeer vanaf het beginscherm de app Gmail.
Open een ontvangen mail.
Navigeer terug naar de knop Contactgegevens Weergeven. Dit is de knop waar
de beginletter van de contactpersoon in staat.
Activeer deze knop en de contactpersoon gegevens verschijnen.
Activeer de knop Bel om de betreffende persoon te bellen.
Hoe kan ik Mail postbussen bekijken met Talkback?
Een postbus is een map waar mail berichten in bewaard worden. In Postbussen kun
je onder meer je verstuurde en verwijderde mail bekijken.
Activeer vanaf het beginscherm de app Gmail. De lijst met ontvangen mails
verschijnt.
Activeer helemaal linksboven de knop ‘Zij Menu Openen’. De lijst met
postbussen verschijnt.
Activeer in de lijst de postbus Verzonden. De lijst met verstuurde mail
berichten verschijnt.
Activeer de ‘Zij Menu Openen’ knop om weer naar de postbussenlijst te gaan.
Activeer in de lijst de postbus Prullenbak. De verwijderde berichten
verschijnen.
Activeer weer linksboven de ‘Zij Menu Openen’ knop.
Activeer tenslotte in de lijst weer de postbus Primair.
Opmerking
- Welke postbussen je in de lijst precies ziet, is afhankelijk van jouw
mailinstellingen en eerder gemaakte postbussen. Een postbus wordt ook wel
een map genoemd.
Vanuit de Gmail app is het mogelijk om de afzender aan je contactpersonenlijst
toe te voegen.
Activeer vanaf het beginscherm de app Gmail.
Open een ontvangen mail bericht.
Navigeer terug naar de knop Contactgegevens Weergeven. Dit is de knop waar
de beginletter van de contactpersoon in staat.
Activeer deze knop.
Veeg een keer naar rechts en kies voor de optie Toevoegen aan Contacten.
Navigeer verder en vul eventuele aanvullende gegevens toe,
Activeer de Opslaan knop.
Activeer tenslotte rechtsonder de Terug knop. Je keert weer terug naar het
e-mailbericht.
Hoe lees ik een mail bijlage met TalkBack?
Als een e-mail een bijlage bevat, meldt TalkBack dit bij het selecteren van de
mail door te melden dat er een document of audio toegevoegd is.
Activeer vanaf het beginscherm de app Gmail.
Open een mail met bijlage.
De bijlage bevindt zich helemaal onder in het mailbericht en is daarom
mogelijk buiten beeld. Een makkelijke manier om naar de bijlage te navigeren
is om met twee vingers naar boven te vegen.
Veeg met twee vingers naar boven en herhaal dit zodat je naar beneden
scrollt. Zodra je een geluidsignaal hoort ben je helemaal beneden aan het
einde van het bericht gekomen.
Tik ergens onder in het scherm om de focus van Talkback te verplaatsen en
navigeer (terug) naar de bijlage.
Activeer de bijlage. Mogelijk opent een nieuw venster met de naam Openen
Met. Kies in dat geval dan één van de programma’s waarmee je de bijlage kunt
openen.
Lees of beluister de bijlage. Als je klaar bent, activeer rechts onderaan de
Terug knop. De bijlage sluit en je keert terug in het mailbericht.
Opmerking: Niet alle bestandsformaten kunnen even goed gelezen worden.
Hoe stuur ik een mail met bijlage met Talkback?
Een bijlage verstuur je doorgaans niet vanuit de Gmail app zelf. Vaak is in een
andere app een optie aanwezig om een bijlage als email te versturen.
Een voorbeeld: je maakt een foto met de Camera app. Deze foto vind je vervolgens
terug in je foto’s app. In deze app vind je dan de knop Delen waarmee je een
email kunt versturen. In veel gevallen krijg je dan een aantal opties om de foto
te delen waaronder Gmail.
Hoe maak ik een E-mail handtekening met Talkback?
Elke e-mail die je opstelt kun je aan het einde van het bericht automatisch
laten voorzien van een persoonlijke handtekening. Standaard gebruikt de gmail
app de tekst: Verstuurd vanaf mijn Android. Je kunt deze tekst als volgt
wijzigen:
Open de app Gmail.
Activeer links bovenaan de knop ‘Zij Menu Openen’.
Navigeer en activeer de optie Instellingen. Deze bevindt zich bijna helemaal
onderaan in de lijst.
Navigeer naar je e-mailadres, en activeer deze.
Kies: Handtekening voor mobiel.
Dubbeltik bij Handtekening en voer je handtekening in.
Activeer de OK knop.
Activeer tenslotte linksboven twee keer achter elkaar de knop Omhoog
Navigeren’.
De handtekening is nu gewijzigd. Probeer dit uit door een nieuw bericht te
sturen.
Hoe maak ik een concept van een mail bericht?
Je kunt een mail tussendoor bewaren, bijvoorbeeld om er later verder aan te
werken.
Open de app Gmail.
Activeer de knop Opstellen.
Schrijf een gedeeltelijke e-mail, maar verzend hem NIET.
Navigeer terug naar de knop Omhoog Navigeren. Activeer deze knop. Het
bericht wordt nu in de postbus Concepten opgeslagen.
Later kun je aan deze concept mail weer verder werken:
Open de app Gmail.
Vanuit de inkomende mails activeer je linksboven de knop ‘Zij Menu Openen’.
Activeer Concepten.
De lijst met concept berichten verschijnt. Activeer het mailbericht dat je
af wilt maken. Het bekende invoerscherm met het bericht verschijnt zoals je
het eerder achterliet.
Maak het bericht verder af en verstuur hem. Het conceptbericht verdwijnt nu
automatisch uit de postbus Concepten.
Hoe kan ik de Mail voorvertoning beperken?
In de lijst met binnengekomen mails wordt van elk mailbericht een of meerdere
regels van de berichttekst weergegeven. TalkBack spreekt deze zogenaamde
Voorvertoning ook uit. Je kunt deze voorvertoning beperken zodat alleen het
onderwerp weergegeven wordt en TalkBack dus ook alleen het onderwerp uitspreekt.
Open de app Gmail.
Activeer links bovenaan de knop ‘Zij Menu Openen’.
Navigeer en activeer de optie Instellingen. Deze bevindt zich bijna helemaal
onderaan in de lijst.
Activeer de optie Algemene Instellingen.
Activeer de optie Dichtheid gesprekslijst.
Activeer de optie Compact om deze aan te aan te zetten.
Kies OK.
Ga twee keer terug via de Omhoog Navigeren knop, linksboven in het scherm.
TalkBack zal nu alleen het onderwerp voorlezen.
Hoe zet ik e-mail meldingen uit met Talkback?
Wanneer je een nieuwe mail ontvangt wordt de afzender en het onderwerp van de
mail door TalkBack afgespeeld. Dat is niet altijd wenselijk. Gelukkig kan je dit
ook uitzetten.
Open de app Gmail.
Activeer links bovenaan de knop ‘Zij Menu Openen’.
Navigeer en activeer de optie Instellingen. Deze bevindt zich bijna helemaal
onderaan in de lijst.
Navigeer naar je e-mailadres en activeer deze.
Navigeer naar de tweede optie Meldingen. Deze staat standaard op Alles.
Activeer deze optie en verander deze in Alleen hoge prioriteit of Geen.
Ga twee keer terug via de Omhoog Navigeren knop, linksboven in het scherm.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org