Gerard van Rijswijk, Koninklijke Visio
Ben je slechtziend of blind en wil je leren werken met de Android telefoon of
tablet?
De leermodule Android
leren
is geschreven voor mensen met een visuele beperking die gebruik maken van de
schermlezer TalkBack. Hiermee is je apparaat geheel te bedienen zonder dat je
hoeft te kijken.
Behalve Talkback zijn Android smartphones en tablets voorzien van nog andere
toegankelijkheidsopties voor mensen met een visuele beperking, zoals vergroting
of kleuraanpassing. Wil je hier meer over weten kijk dan op het Visio
Kennisportaal.
Lees meer over Android instellen voor slechtziende en blinde
mensen
Deze serie richt zich verder op het blind kunnen bedienen van je toestel met
behulp van de schermlezer TalkBack. Gebruik je geen TalkBack? Dan zijn de
beschrijvingen in grote lijnen ook goed te volgen.
De module bevat meerdere delen. In dit deel leer je aan de hand van uitleg en
oefeningen de vingerbewegingen van TalkBack die je nodig hebt om je Android
telefoon te kunnen bedienen.
Kom je er niet uit, of wil je het liever onder deskundige begeleiding leren? Dat
kan bij Koninklijke Visio. Onze ICT adviseurs helpen je graag met een passend
advies of training. Aan het einde van dit artikel vind je onze contactgegevens.
Opmerkingen vooraf
Alle teksten in deze serie over TalkBack zijn beschreven op basis van een
Samsung S20. Het kan zijn dat op jouw Android telefoon de instellingen net
ergens anders staan of een andere benaming hebben. Android is namelijk een
besturingssysteem dat door de fabrikant van de telefoon aangepast mag
worden. Een fabrikant kan dan aan standaard Android (“stock Android”)
onderdelen toevoegen of verwijderen. Ook kan een fabrikant een eigen
“sausje” over de interface gieten. Daar waar alle iPhones op elkaar lijken,
kunnen telefoons en tablets van verschillende Android-fabrikanten er dus
duidelijk anders uitzien.
Gebruik je geen smartphone maar een tablet dan zijn de schermen anders
opgebouwd. De beschreven werkwijze is dan meestal in hoofdlijnen gelijk,
maar de plek waar bepaalde teksten of knoppen zich bevinden, en hoe je daar
kan komen, kan afwijken.
We gaan er van uit dat je Android telefoon of tablet is ingesteld en correct
werkt. Zie hiervoor het onderdeel Android
instellen.
Hoe selecteer je iets met TalkBack?
Wanneer je met je vinger een onderdeel op het scherm selecteert, wordt de
beschrijving van het betreffende onderdeel uitgesproken. Het onderdeel wordt nog
NIET geactiveerd.
TalkBack markeert het geselecteerde onderdeel met een blauwe rechthoek, waarna
hij de naam van het onderdeel uitspreekt of het onderdeel beschrijft. Deze
markeringsrechthoek wordt ook wel de ‘TalkBack cursor’ genoemd.
Selecteer je een besturingselement, zoals een knop of schakelaar, dan geeft
TalkBack een beschrijving van welke handeling met het onderdeel wordt
uitgevoerd, of instructies voor het gebruik ervan, bijvoorbeeld ‘Dubbeltik om te
activeren’.
Om te navigeren over het scherm maak je een korte veegbeweging naar rechts
(verder) of links (terug)
Opmerking: Wanneer je de spraak wilt pauzeren, tik je met twee vingers op
het scherm.
TalkBack gebaren
Via TalkBack-gebaren kun je navigeren en veelgebruikte acties uitvoeren op je
Android-apparaat. Er zijn gebaren met 1 vinger en met meerdere vingers.
Gebaren met 1 vinger zijn beschikbaar op alle apparaten.
Gebaren met 1 vinger en gebaren met meerdere vingers zijn beschikbaar op de
geüpdatete Android toestellen, Pixel 3 en de nieuwe Samsung Galaxy
toestellen.
Tik met 3 vingers om na te gaan of je apparaat gebaren met meerdere vingers
ondersteunt.
Als het TalkBack-menu wordt geopend: Je apparaat ondersteunt zowel
gebaren met 1 als meerdere vingers.
Als het TalkBack-menu niet wordt geopend: Je apparaat ondersteunt alleen
gebaren met 1 vinger. Als je het TalkBack-menu wilt openen, swipe je omlaag
en naar rechts of omhoog en naar rechts.
Hoe navigeer ik met Talkback op het scherm?
Om te navigeren kun je de volgende bewegingen gebruiken. Als je navigeert
verplaats je dus feitelijk de TalkBack-cursor. Je kunt op twee manieren
navigeren:
Manier 1: Navigeren door te vegen
Met één vinger naar rechts vegen: Naar het volgende item op het scherm
gaan.
Met één vinger naar links vegen: Naar het vorige item op het scherm
gaan.
Eén keer Tikken: Onderdeel selecteren en beschrijving of instructie
laten uitspreken.
Manier 2: Navigeren via aanraken
Bij deze manier zet je je vinger op het scherm en schuif je je vinger over het
scherm. Elk item dat je passeert zal worden voorgelezen.
Scrollen kun je met de volgende vingerbewegingen.
Hoe activeer ik iets, zoals het starten van een app?
- Het geselecteerde onderdeel activeren: Dubbel tikken.
Hoe kan ik typen met Talkback?
Wanneer je iets moet typen verschijnt het schermtoetsenbord met daarop alle
letters. Door met de eerder genoemde bewegingen naar de juiste letter te
navigeren en te activeren voer je een letter in.
Hoe verander ik de snelheid van Talkback? Hoe kan ik meer of minder laten voorlezen?
Met Leesinstellingen kun je instellingen beheren, zoals hoe snel TalkBack
spreekt en of er wordt gelezen per teken, regel of alinea.
Omhoog, dan omlaag of met 3 vingers omlaag swipen: Naar de volgende
leesinstelling gaan.
Omlaag, dan omhoog of met 3 vingers omhoog swipen: Naar de vorige
leesinstelling gaan.
Omhoog of omlaag: De waarde wijzigen voor een item dat is geselecteerd in
leesinstellingen.
Vanaf volgende lezen: 3 keer tikken met 2 vingers.
Wat zijn Android-systeemgebaren?
Met systeemgebaren kun je speciale handelingen uitvoeren:
Met twee vingers naar boven swipen vanaf Start scherm: Naar App Scherm.
Met twee vingers omlaag swipen vanaf App Scherm: Naar Start Scherm.
Naar links vegen, dan omhoog: Naar recente Apps gaan. Vervolgens met 2
vingers omhoog vegen om deze te verwijderen uit de lijst recente Apps.
Met 2 vingers omlaag swipen vanaf de bovenkant: Meldingen tonen.
Welke handige TalkBack gebaren zijn er nog meer?
Hieronder vind je nog een paar gebaren die handig zijn, zeker als je begint.
Tikken met twee vingers: Spraak pauzeren of hervatten.
Met 2 vingers dubbeltikken: Media starten of stoppen.
Met 2 vingers dubbeltikken: Een gesprek beantwoorden of beëindigen.
Tikken met 3 vingers: Open het TalkBack menu.
Tikken met 4 vingers: Gebaren oefenen.
Met 4 vingers dubbeltikken: Help voor TalkBack.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org