Gerard van Rijswijk, Koninklijke Visio
Ben je slechtziend of blind en wil je leren werken met de Android telefoon of
tablet?
Deze leermodule Android
leren
is geschreven voor mensen met een visuele beperking die gebruik maken van de
schermlezer TalkBack. Hiermee is je apparaat geheel te bedienen zonder dat je
hoeft te kijken.
Behalve Talkback zijn Android smartphones en tablets voorzien van nog andere
toegankelijkheidsopties voor mensen met een visuele beperking, zoals vergroting
of kleuraanpassing. Wil je hier meer over weten kijk dan op het Visio
Kennisportaal.
Lees meer over Android instellen voor slechtziende en blinde
mensen
Deze serie richt zich verder op het blind kunnen bedienen van je toestel met
behulp van de schermlezer TalkBack. Gebruik je geen TalkBack? Dan zijn de
beschrijvingen in grote lijnen ook goed te volgen.
De module bevat meerdere delen. In dit deel leer je wat TalkBack is en hoe je
deze kunt instellen. Daarnaast kan een andere stem prettig zijn om toe te voegen
aan TalkBack, ook dat leer je in dit deel.
Kom je er niet uit, of wil je het liever onder deskundige begeleiding leren? Dat
kan bij Koninklijke Visio. Onze ICT adviseurs helpen je graag met een passend
advies of training. Aan het einde van dit artikel vind je onze contactgegevens.
Opmerkingen vooraf
Alle documenten in deze serie over TalkBack zijn beschreven met behulp van
een Samsung S20 en Android versie 11. Het kan zijn dat op jouw Android
telefoon de versie anders is en de instellingen net ergens anders staan of
een andere benaming hebben. Android is namelijk een besturingssysteem dat
door de fabrikant van de telefoon aangepast mag worden. Een fabrikant kan
dan aan standaard Android (“stock Android”) onderdelen toevoegen of
verwijderen. Ook kan een fabrikant een eigen “sausje” over de interface
gieten. Daar waar alle Apple iPhones op elkaar lijken, kunnen telefoons en
tablets van verschillende Android-fabrikanten er dus duidelijk anders
uitzien.
Gebruik je een tablet dan zijn de schermen anders opgebouwd. De beschreven
werkwijze is dan meestal in hoofdlijnen gelijk, maar de plek waar bepaalde
teksten of knoppen zich bevinden, en hoe je daar kan komen, kan afwijken.
We gaan er van uit dat je Android telefoon of tablet is ingesteld en correct
werkt. Zie hiervoor het onderdeel Android
instellen.
Wat is TalkBack?
Talkback is een schermlezer die bedoeld is voor slechtziende en blinde mensen en
voor situaties waarin je het scherm moeilijk kunt zien. Je krijgt gesproken
feedback zodat je het apparaat kunt gebruiken zonder naar het scherm te kijken.
Vanaf voorjaar 2021 heeft TalkBack een update gekregen naar versie 9.1 en heeft
daarbij extra mogelijkheden gekregen om te navigeren.
Nieuwere Android-apparaten, die zijn bijgewerkt met de Android-versies boven
8.0, hebben de Android-toegankelijkheidssuite met Talkback 9.1 al geïnstalleerd.
Twijfel je en wil je controleren of de nieuwe versie van TalkBack voor jouw
toestel beschikbaar is? Tik dan met 3 vingers op het scherm als TalkBack
aanstaat. Komt het TalkBack menu in beeld dan heb je de beschikking over de
nieuwste versie van TalkBack (versie 9.1). Weet je nog niet hoe je Talkback aan
moet zetten, lees dan eerst verder of laat dit door een goedziende instellen.
Op veel oudere Samsung modellen staat in plaats van TalkBack de schermuitlezer
Voice Assistant. Om in dat geval toch Talkback te kunnen gebruiken kan je
Android Toegankelijkheidstools uit de Play Store downloaden.
Hoe activeer ik TalkBack?
Talkback is te activeren via Instellingen > Toegankelijkheid > TalkBack. Zet
de Schakelaar van TalkBack aan.
TalkBack is ook in- en uit te schakelen door de volumetoetsen omhoog en omlaag
enkele seconden ingedrukt te houden. Je moet dan wel de TalkBack sneltoets
inschakelen. Deze sneltoets staat op dezelfde pagina waar je TalkBack de eerste
keer inschakelt.
Standaard is een Nederlandse Google stem aanwezig. Mocht deze niet geactiveerd
staan dan kun je deze op de volgende manier instellen:
Ga naar: Instellingen > Algemeen beheer > Tekst naar spraak >
Voorkeursengine
Kies de Google Tekst-naar-spraak engine.
TalkBack gebruikt de taal die in de ‘landinstellingen’ tijdens de eerste
installatie is ingesteld.
Hoe voeg ik een stem toe aan TalkBack?
Standaard staat na het activeren van TalkBack de Google tekst naar spraak engine
geactiveerd. Deze stem wordt door veel gebruikers als niet prettig ervaren.
Het is mogelijk een andere Nederlandse stem toe te voegen aan TalkBack. Maar ook
stemmen in een andere taal zijn beschikbaar. Om een andere stem toe te voegen
heb je wel saldo nodig in je Play Store account aangezien deze stemmen niet
gratis zijn. Je kunt hiervoor een Google Play kaart kopen of een betaling via
iDEAL toevoegen.
Vervolgens download je één van de twee apps uit de Play Store:
Vocalizer Voices of Acapela TTS Voices.
Vocalizer Voices biedt de Nederlandse stemmen Claire en Xander en de Vlaamse
stem Ellen aan voor € 4,09 per stem.
Acapela TTS Voices biedt de Nederlandse stemmen Daan, Max, Jasmijn, Femke,
aan voor € 3,99 per stem en Thijs en Merel voor € 11,99 per stem. Voor de
Vlaamse stemmen zijn beschikbaar Jeroenhappy, Zoë, Jeroen, Sofie en
JeroenSad voor € 3,99 per stem.
Zowel bij de Vocalizer Voices en Acapela TTS Voices kan je eerst een demo
beluisteren van de stem voordat je hem aanschaft.
Hoe stel ik een voorkeurstem in Talkback in?
Nadat je een stem hebt aangeschaft dien je hem nog in te stellen als
voorkeurstem. Ga hiervoor naar de optie Tekst naar spraak. Bij een Samsung S20
staat deze optie bij Instellingen, Algemeen Beheer en Tekst naar spraak. Kies
vervolgens je voorkeursengine.
Of je nu voor een stem van Vocalizer Voices of van Acapela TTS Voices kiest, het
zal zeker beter klinken als de standaard Google tekst naar spraak stem.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org