Gerard van Rijswijk, Koninklijke Visio
Chatbots zoals ChatGPT zijn computerprogramma’s die een gesprek met een mens
kunnen simuleren. Je stelt je vraag en de chatbot geeft binnen enkele seconden
een antwoord. De chatbot maakt hierbij gebruik van artificiële intelligentie
(AI), oftewel kunstmatige intelligentie. De ontwikkelingen op dit gebied gaan
razendsnel en je kunt er zelf nu al mee aan de slag!
In dit artikel leggen we uit wat de huidige chatbots doen, in hoeverre ze
toegankelijk zijn en hoe je er zelf mee aan de slag kunt gaan. Laat je verassen
door de chatbot!
Waarvoor worden chatbots gebruikt?
Chatbots worden in toenemende mate in de praktijk ingezet. Denk bijvoorbeeld aan
bedrijven met een klantenservice: je vraag komt niet meer bij een medewerker
terecht, maar in eerste instantie bij een chatbot die voor jou op zoek gaat naar
het antwoord.
Ook om informatie op Internet op te zoeken worden chatbots steeds vaker
gebruikt. Maar je kunt een chatbot ook vragen om samenvattingen te maken van
lange documenten, of om een artikel voor je te schrijven over een bepaald
onderwerp. Een sinterklaasgedicht, een sollicitatiebrief… de mogelijkheden
lijken eindeloos!
Door de inzet van chatbots verandert ook de manier waarop we informatie zoeken
op Internet. Ook komen er mogelijkheden bij. Waar je in een zoekmachine aan de
hand van je zoekopdracht een lijst met suggesties naar verschillende websites
kreeg, zal de chatbot je nu direct een antwoord geven. Ook kun je, als je dat
wilt daarna over het onderwerp verder doorvragen. Is het antwoord te lang, dan
kun je om een samenvatting vragen.
Anders dan met de traditionele zoekmachine kun je dus met een chatbot nu “samen”
op zoek naar het antwoord op je vraag. Ook kan de chatbot een antwoord of andere
informatie geven in een vorm die jij wenst.
Wat is AI, ofwel kunstmatige intelligentie?
Bij kunstmatige intelligentie, ofwel AI, gaat om systemen waarbij een computer
min of meer zelfstandig data kan analyseren en tot conclusies kan komen op basis
van die data. Om het wat duidelijker te maken geven we enkele voorbeelden
waaruit blijkt dat kunstmatige intelligentie al volop gebruikt wordt:
Slimme digitale assistenten zoals Siri en Google Assistent gebruiken
kunstmatige intelligentie om je stem beter te herkennen en je steeds betere
resultaten te geven.
Spotify gebruikt kunstmatige intelligentie om erachter te komen naar welke
muziek jij graag luistert. Aan de hand van die muziek krijg jij
aanbevelingen voor andere en nieuwe muziek.
Kunstmatige intelligentie wordt al volop gebruikt in de zorg om ziekten te
diagnosticeren en behandelingen te ontwikkelen. Zo kan AI al röntgenfoto’s
analyseren en daaruit afwijkingen opsporen.
Je bank geeft je een melding als je vanaf een nieuw apparaat een transactie
uitvoert.
Slimme thermostaten maken gebruik van kunstmatige intelligentie om de
temperatuur automatisch aan te passen.
…enzovoorts.
Met welke chatbots kun je aan de slag?
Op moment van schrijven zijn er drie bedrijven die volop inzetten op deze nieuwe
manier van informatie zoeken en verwerken. ChatGPT van OpenAI was de eerste die
openbaar te gebruiken was. Deze heeft inmiddels gezelschap gekregen Bing van
Microsoft en Bard van Google.
Alle drie kunnen ze je bedienen met kunstmatige intelligentie en alle drie zijn
ze al door iedereen gratis te gebruiken.
Wanneer je slechtziend of blind bent en dit wilt gaan gebruiken rijst natuurlijk
al snel de vraag: zijn ze toegankelijk en zo ja, welke van deze drie scoort voor
mij het beste?
Om dat uit te zoeken hebben wij deze drie chatbots getest met behulp van
schermleessoftware op zowel een computer als op een mobiel apparaat (tablet of
smartphone). Van elke chatbot kun je lezen hoe toegankelijk ze zijn en helpen we
je op weg om er zelf mee aan de slag te gaan.
Weet je nog niet wat je aan de chatbots moet vragen? Probeer dan eens de
volgende suggesties:
Wat is het Visio Kennisportaal?
Schrijf een Sinterklaasgedicht voor mijn zus met daarin het woord….
Hoe kan ik tv ondertitels vergroten?
Let op: De chatbots halen hun informatie van Internet en kunnen daarbij dus
ook foutieve informatie vinden. Het antwoord dat je krijgt is vaak accuraat maar
kan zeker ook nog fouten bevatten!
1. ChatGPT
Van ChatGPT zijn er twee versies, GPT 3-5 en GPT4. De versie GPT 3-5 is de
gratis versie. GPT4 geeft nog betere resultaten en werkt ook sneller. Deze
laatste versie kost echter 20 dollar per maand. Wij kozen daarom voor de gratis
variant.
1a. Chat GPT via een computer
Via de website chat.openai.com kan je een account
aanmaken. Je kunt daarvoor een eigen bestaand e-mailadres gebruiken of inloggen
met je Google, Microsoft of Apple account. De website van ChatGPT is
Engelstalig.
Zodra je een account hebt kan je inloggen via dezelfde site
chat.openai.com . Je krijgt dan eerst een venster met
wat algemene tips over Chat GPT. Dit venster sluit je door op Enter te drukken.
Eenmaal ingelogd kan je direct bij het invoerveld je vraag gaan typen. Je zou
denken dat ChatGPT volledig in het Engels werkt aangezien de menu’s ook in het
Engels zijn. Gelukkig is dit niet het geval. Het makkelijkste is om bij je
eerste vraag “reageer in het Nederlands” te vermelden. Vervolgens onthoudt
ChatGPT dit en kun je voortaan gewoon alles in Nederlands vragen en dus ook in
het Nederlands een antwoord krijgen.
1b. ChatGPT met een schermlezer voor Windows
Als je een schermlezer gebruikt zoals Jaws, NVDA of Supernova zal je merken dat
de tekst van het zoekresultaat niet automatisch voorgelezen wordt. Ook zal door
middel van spraak niet doorgegeven worden dat de tekst klaar staat. Daarnaast
zijn veel knoppen niet gelabeld zodat je niet direct weet wat een knop inhoudt.
Je kunt na het invoeren van je zoekopdracht wel met de pijltoets naar boven gaan
maar het resultaat wordt dan vanaf de onderkant gelezen. Er is dan geen
eenvoudige en snelle manier om naar het begin van de tekst te gaan.
Samengevat: Technisch gezien kunt je ChatGPT met een schermlezer op een pc
gebruiken, maar het is niet erg toegankelijk. Een heel handige gebruiker zal er
wellicht zelf wel uitkomen, maar je moet eigenlijk al vooraf weten hoe de
schermopbouw eruit ziet zonder dat je schermlezer je daar informatie over kan
geven.
1c. ChatGPT als app
De officiële ChatGPT App is er alleen voor iOS. Een Android versie is onlangs
uitgekomen in enkele landen maar nu nog niet in Nederland. Voor Android ben je
dus nog aangewezen op de webversie chat.openai.com
zoals we in de vorige paragraaf uitlegden in het deel over gebruik op de pc.
Via de App store kan je ChatGPT downloaden op je iPhone of iPad:
Download ChatGPT in de App
Store
Log daarna in met Apple, Google of maak een account aan met je e-mailadres.
Activeer het invoerveld en typ je zoekopdracht. Uiteraard kan je hiervoor ook de
dicteerfunctie van je iPhone of iPad gebruiken.
Activeer de knop naast het invoerveld en het resultaat komt in beeld. Als
VoiceOver ingeschakeld staat zal de tekst direct voorgelezen worden. Net als bij
ChatGPT via de computer is de app volledig Engelstalig maar zal het resultaat
van je zoekopdracht in het Nederlands vermeld of uitgesproken worden als je dat
aangeeft. Het makkelijkste is om bij je eerste vraag “reageer in het Nederlands”
te vermelden. ChatGPT zal dat dan verder onthouden.
Let op: De huidige versie van ChatGPT is alleen getraind op data tot en met
september 2021. Dit betekent dat hij geen antwoord kan geven over informatie die
daarna beschikbaar is gekomen.
2. Bing
Bing is de zoekmachine van Microsoft. Sinds kort heeft deze ook de mogelijkheid
om via kunstmatige intelligentie antwoord op vragen te krijgen of om opdrachten
te geven. Om dit te doen kan je het beste de Microsoft Edge browser gebruiken en
je aanmelden met een Microsoft account.
2a. Bing via een computer
Start de Microsoft Edge browser en ga naar de website
bing.com/chat
Navigeer indien nodig naar het tekstveld “Vraag me alles wat u wilt”
onderaan in het scherm.
Voer je vraag in en druk op Enter. Het resultaat komt in beeld.
2b. Bing met een schermlezer voor Windows
Als je een schermlezer gebruikt zoals Jaws, NVDA of Supernova zal je merken dat
de tekst van het zoekresultaat automatisch voorgelezen wordt. Dit kan soms even
duren, afhankelijk van je zoekopdracht.
Wat verder opvalt is dat Bing in tegenstelling tot Chat GPT goed toegankelijk
is. De meeste, zo niet alle knoppen worden netjes in het Nederlands voorgelezen
zodat je weet waar je bent.
2c. Bing als app
De app van Bing is zowel voor Apple als Android gratis te downloaden:
Download Bing voor iPhone en iPad in de Apple App
Store
Download Bing voor Android in de Google Play
Store
Aanmelden met een Microsoft account is niet noodzakelijk maar als je een hebt
zou ik het zeker doen omdat de app dan meer functionaliteit biedt zoals het
kunnen voeren van langere gesprekken.
Zodra je de Bing App opent komt de standaard zoekfunctie in beeld. Op de
volgende manier activeer je de chatfunctie:
Om via AI te zoeken activeer je de Chatten knop onderaan. Een nieuw venster
met wat informatie over Bing AI komt in beeld.
Onderaan dit scherm vind je het invoerveld “vraag me alles wat u wilt”.
Activeer dit invoerveld en typ je vraag in.
Activeer de verzenden knop.
Bing AI gaat voor je aan de slag. Heb je VoiceOver of TalkBack aan staan dan zal
het antwoord automatisch voorgelezen worden.
Tip: Je kunt je vraag ook inspreken door de microfoon van Bing te gebruiken.
Deze knop bevindt zich rechts naast het invoerveld. Maak je echter gebruik van
VoiceOver of TalkBack dan is het beter om met de dicteerfunctie van de
schermlezer je vraag in te spreken. Als je namelijk de microfoon van Bing
gebruikt zal de tekst zowel door Bing als door VoiceOver of TalkBack door elkaar
voorgelezen worden.
3. Bard
De populaire ChatGPT van OpenAI en Microsofts Bing hebben er in Nederland een
langverwachte en geduchte concurrent bij. Bard van Google is nu ook in Nederland
beschikbaar.
3a. Bard via een computer
Je kunt Bard met elke internetbrowser benaderen. Het is dus niet noodzakelijk om
Google Chrome te gebruiken.
Ga naar de website bard.google.com en log in met je
Google account. Als je geen Google account hebt dan kun je die eenvoudig
aanmaken via de website van Google.
Zodra je bent ingelogd en je mogelijk nog een paar toestemmingen moet geven kun
je onderaan in het scherm in het tekstveld direct je vraag invoeren. Je kunt je
vraag ook inspreken. Activeer daarvoor de microfoon die zich direct na het
invoerveld bevindt en spreek je opdracht in.
3b. Bard met een Windows schermlezer
Als je een schermlezer gebruikt zoals Jaws, NVDA of Supernova zal je merken dat
de tekst van het zoekresultaat niet automatisch voorgelezen wordt. Wel geeft
Bard netjes aan dat de tekst klaar staat. Je kunt na het invoeren van je
zoekopdracht met de pijltoets naar boven gaan maar het resultaat wordt dan vanaf
de onderkant gelezen.
Je kunt echter ook Bard deze tekst laten voorlezen. Ga hiervoor met Shift+Tab
naar de Luisteren knop en activeer deze. Bard zal dan de tekst voorlezen.
Wat verder opvalt is dat Bard zeer goed toegankelijk is. Alle knoppen worden
netjes in het Nederlands voorgelezen zodat je weet waar je bent.
Ook visueel kun je Bard nog aanpassen door deze in te stellen met een donkere
thema.
3c. Bard als app
Er is (nog) geen officiële App voor Bard. Je bent dus op je smartphone of tablet
aangewezen op de website bard.google.com. Net
als op de computer is Bard op het web goed toegankelijk, ook met VoiceOver of
TalkBack. Ook gebruik je Bard dan op dezelfde wijze als op de computer. Zie
hiervoor de beschrijving bij het eerdere kopje “Bard via een computer”. Alleen
om terug te gaan naar de Luisteren knop te gaan gebruik je geen Shift + Tab maar
veeg je met VoiceOver of TalkBack naar links met 1 vinger.
Bard op je startscherm zetten
Wat je zelf nog kan doen om Bard makkelijker te starten is de webpagina
toevoegen aan je beginscherm. Dit is niet verplicht maar wel makkelijk als je
Bard vaker wilt gebruiken.
Bard op het beginscherm van je iPhone of iPad zetten
Open Safari.
Ga naar bard.google.com en log in met je
Google account.
Activeer onderin (bij de iPad bovenin) op de Deelknop. Dat is het pictogram
van een vierkant met het pijltje naar boven.
Activeer de optie Zet op beginscherm.
Activeer eventueel het invoerveld met de voorgestelde naam en typ een andere
naam.
Activeer de knop Voeg toe.
Nu staat de website als icoon op je beginscherm.
Bard op het startscherm van je Android-toestel zetten
Open de browser Chrome.
Ga naar bard.google.com en log in met je
Google account.
Activeer rechtsboven de menuknop van Chrome, te zien als drie stipjes. Voor
TalkBack gebruikers deze menuknop heet: Google Chrome aanpassen en beheren.
Activeer de knop: Toevoegen aan startscherm.
Geef de site een voor jou makkelijk te herkennen titel, of laat de
standaardbenaming Bard staan.
Activeer de knop Toevoegen en daarna nogmaals de knop Toevoegen.
Nu staat de website als icoon op je startscherm.
Conclusie: Welke chatbot kun jij gebruiken?
Als we de toegankelijkheid als uitgangspunt nemen dan scoren Bard en Bing beter
dan ChatGPT. Bij Bard en Bing zijn de knoppen goed bereikbaar met VoiceOver of
TalkBack. Ook kan bij Bard en Bing het resultaat voorgelezen worden. Bij ChatGPT
kan het wel maar is dit een stuk lastiger
Tenslotte zijn Bard en Bing beide Nederlandstalig, in tegenstelling weer tot
ChatGPT.
Verder is belangrijk om te weten dat Chat GPT alleen kennis heeft over alles dat
tot en met 2021 heeft plaatsgevonden. Wil je de hulp van een chatbot inroepen om
iets te schrijven over een actueel onderwerp dan kan je beter Bard of Bing
gebruiken. Deze chatbots is zijn ook op de hoogte van alles dat zich in 2022 en
2023 heeft afgespeeld.
Bard en Bing lijken dus als winnaar uit de test te komen. Maar uiteraard kun je
ook alle drie de chatbots uitproberen en zelf beoordelen welke voor jou het
prettigst werkt.
Nieuwe ontwikkelingen
Het gebruik van chatbots en kunstmatige intelligentie zal de komende jaren sterk
toenemen. Zo heeft Microsoft voor zakelijke klanten Copilot in Microsoft 365
geïntroduceerd. Microsoft 365 Copilot is een digitale assistent op basis van
kunstmatige intelligentie die is ontworpen om te helpen met een reeks taken en
activiteiten. Het kan samenvattingen maken van je inkomende e-mails,
PowerPoint-presentatie maken op basis van een Word document, gegevens uit Excel
opvragen en vele andere nuttige dingen.
Ook Apple heeft zich in inmiddels de strijd gemengd en is druk bezig met het
ontwikkelen van zijn eigen chatbot.
En Bard zal worden geïntegreerd in Google
Assistent,
te beginnen bij de nieuwe Pixel telefoons.
Houd dus het Kennisportaal van Visio in de gaten om op de hoogte te blijven van
deze nieuwe ontwikkelingen! Of schrijf je in voor de gratis
nieuwsbrief.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org