Stefan Laureijssen en Marc Stovers, Koninklijke Visio
Waar sla je je bestanden op? Behalve op je harde schijf of op een netwerk kun je
tegenwoordig ook je bestanden op een plekje op Internet bewaren. Die opslag in
'de Cloud' wint steeds meer aan populariteit en er zijn verschillende aanbieders
op de markt die dat mogelijk maken.
Kenmerkend voor die opslagvorm is dat je bestanden niet meer op een specifiek
apparaat zijn opgeslagen. Ben je online dan kun je in principe altijd je
bestanden benaderen met een app, programma of internetbrowser. Het maakt dan
niet meer uit op welk apparaat je dat doet. Zo kun je thuis op je computer een
tekst aanmaken die je later op je iPhone verder afmaakt. Of je bewaart je foto’s
en video’s online die je op elk gewenst moment op een van je apparaten kunt
bekijken. Ook kun je je bestanden delen met anderen en zelfs samen aan één
document werken.
Maar is dat ook allemaal toegankelijk? We namen de vier populairste
clouddiensten - iCloud van Apple, OneDrive van Microsoft, Google Drive en
Dropbox - onder de loep en gingen na in hoeverre ze geheel non-visueel te
gebruiken zijn. We testten ze op verschillende apparaten: een iPhone met iOS10
en VoiceOver, een Android Nexus-smartphone met Nougat 7 en Talkback, een Apple
Mac met MacOS Sierra en VoiceOver, en een Windows 10 pc met schermuitlezer Jaws
(en daarnaast ook NVDA met hetzelfde resultaat). We onderzochten met name apps
en programma’s maar als dat onvoldoende toegankelijk bleek, gingen we na of je
dan je bestanden met een internetbrowser (Internet Explorer of Safari) zou
kunnen benaderen. Veel combinaties om te testen dus!
Voor alle duidelijkheid: we testten dus apps en programma’s die toegang geven
tot je bestanden zodat je ze kunt kopiëren, verplaatsen, delen, in mappen
plaatsen etc., vergelijkbaar met Verkenner of Finder op de computer. Om de
bestanden na het openen goed te kunnen gebruiken, heb je in veel gevallen een
andere app nodig, bijvoorbeeld een tekstverwerker of een fotobeheer-app. Of dat
dan toegankelijk is, hangt af van de betreffende app of programma.
Werken in de Cloud, hoe werkt dat?
Om een clouddienst te kunnen gebruiken moet je je eerst registreren, zodat een
gebruikersnaam en een wachtwoord kunnen worden aangemaakt. Dat kan tijdens
installatie van een apparaat, hetzij via de internetbrowser of een app. Dat
geeft heel veel combinaties en omdat registreren een eenmalige actie is, hebben
we die niet allemaal uitputtend op toegankelijkheid onderzocht. Mocht de
registratie in de praktijk problemen opleveren (we denken aan captcha’s waarbij
informatie uit een afbeelding moeten worden overgetypt) dan kan natuurlijk hulp
van een ziende gevraagd worden. Eenmaal geregistreerd, krijg je gratis
opslagruimte toegewezen. Wil je meer, dan kun je een abonnement afnemen. Google
Drive is het meest vrijgevig met 15 Gigabyte gratis ruimte, Dropbox het minst
met 2 Gigabyte en bij de andere twee krijg je 5 Gigabyte. Bij iCloud geldt dan
wel de voorwaarde dat je daarbij een Apple-apparaat gebruikt. Doe je dat niet
dan mag je met 1 Gigabyte starten.
Eenmaal geregistreerd kun je aan de slag door de bij de dienst geschikte apps of
programma’s te installeren. Die maken meestal rechtstreeks contact met de
clouddienst zodat een internetbrowser normaliter niet nodig is. Werk je met een
computer dan wordt in de meeste gevallen een kopie van je bestanden lokaal op de
computer gezet zodat je ook offline kunt werken. Zodra er weer verbinding is,
wordt je werk gesynchroniseerd zodat het weer netjes online staat.
Apps op mobiele apparaten doen dat meestal niet omdat die werkwijze veel
opslagcapaciteit vergt. In dat geval bewerk je direct je bestanden online, wat
inhoudt dat je een permanente internetverbinding nodig hebt. Wil je toch
bepaalde bestanden in een offline-modus gebruiken, bijvoorbeeld omdat je ergens
een presentatie moet geven, dan kun je dat in de app aangeven.
iCloud
Het zal geen verbazing wekken dat Apple’s eigen clouddienst op iOS en de Mac
prima toegankelijk is. Op iOS kunnen bestanden benaderd worden met de app die
standaard aanwezig is. Op de Mac is geen app nodig maar is je iCloud-locatie als
map in Finder geïntegreerd. Openen, verplaatsen of kopiëren van bestanden gaat
dan op dezelfde wijze als je met lokale bestanden zou doen. En hoewel het dus
niet nodig is, konden we het niet laten om ook na te gaan of we met Safari bij
de bestanden konden komen, maar helaas bleek dat non-visueel niet mogelijk.
Apple ziet graag dat je ook Apple-apparatuur aanschaft. Op een Windows pc konden
we met de iCloud-app niet uit de voeten daar teveel onderdelen niet werden
uitgesproken. Ook uitwijken naar www.icloud.com met Internet Explorer leverde
niets op: verder navigeren dan over de hoofdmappen van iCloud bleek niet
mogelijk.
Wie met Android werkt is nog slechter af: we vonden slechts één app die de
iCloud-agenda, mail en contacten synchroniseert maar geen enkele waarmee we ook
bestanden konden benaderen.
Google Drive
De verwachting dat de Google Drive-app op het eigen platform Android prima
toegankelijk zou zijn, bleek ook uit te komen. Maar ook op de andere drie
platformen zijn de bestanden goed te benaderen: na installatie konden we op
MacOS en Windows de bestanden netjes geïntegreerd als map in Finder en Verkenner
in het besturingssysteem benaderen. Op iOS kan dat prima met de Google
Drive-app.
Merk echter op dat in 2018 Google gaat stoppen met het aanbieden van de
Drive-app voor Windows. Daarvoor zullen twee andere apps in de plaats komen: een
app waarmee je direct in de Cloud werkt zonder fysiek de bestanden nog op de
computer te hebben staan en een aparte app waarmee die van je bestanden in de
Cloud een kopie maakt op de lokale schijf. Google zet daarmee de trend naar
volledige online opslag, ook voor computers. Laten we daarbij wel hopen dat
Google de positieve lijn voortzet en ook die apps goed toegankelijk maakt, want
met Internet Explorer konden we, behalve navigeren door de mappen, helaas niets
met de bestanden doen.
OneDrive
Ook Microsofts OneDrive scoort goed zowel op het eigen Windows-platform als op
de andere drie platformen. Op de mobiele apparaten (iOS en Android) bleken de
bestanden met de app makkelijk te benaderen. Op de computers (Windows en MacOS)
integreert Onedrive netjes in het besturingssysteem en zijn de bestanden als map
in Finder of Verkenner benaderbaar.
Wie desondanks de bestanden toch via een Internetbrowser wil doen, kan dat op
http://office.com/myaccount. Zowel met Internet Explorer als Safari is dat
non-visueel mogelijk maar het vergt naar ons idee wel behoorlijk wat vaardigheid
in het bedienen van de schermuitlezer. Wie de apps kent, is hierbij in het
voordeel: de namen van schermonderdelen komen overeen met de namen die in de app
gebruikt worden.
Dropbox
Dropbox is een van de eerste clouddiensten die wereldwijd populair is geworden.
Van de vier diensten is Dropbox de enige die niet zelf hardware of een
besturingssysteem levert en heeft daarom van oudsher een onafhankelijker
positie. Tegenwoordig werkt Dropbox nauw samen met Microsoft, wat bijvoorbeeld
inhoudt dat je vanuit de Dropbox-app direct je Wordbestanden in de Word-app van
Microsoft kunt bewerken.
Met de Dropbox app zelf konden we op iOS prima bestanden benaderen. Ook op
Windows en Mac volgde na installatie van het Dropbox-programma weer een naadloze
integratie met een eigen map in het bestandssysteem.
Alleen Android scoorde wat minder: we konden wel navigeren door de app maar er
bleken een aantal knoppen niet gelabeld, waardoor het lastig was om
verschillende handelingen, zoals delen of verwijderen, uit te voeren.
Ook met een browser bleek Dropbox zich op www.dropbox.com/nl goed te laten
benaderen. Dat geldt zowel voor Internet Explorer als voor Safari. Het
terugvinden en het up en downloaden van bestanden ging eenvoudig, zodra we
wisten waar we naar toe moesten navigeren. De namen van onderdelen op de website
kwamen overeen met die van de app, wat wel prettig is. Merk op dat je bij
'Instellingen' mogelijk de taal nog moet wijzigen om de website Nederlandstalig
te krijgen.
Je foto’s uploaden
Behalve het benaderen van bestanden is een andere populaire toepassing van cloud
apps op smartphones en tablets het automatisch uploaden van foto’s. Dat houdt in
dat alle foto’s of video’s die je met je smartphone of tablet maakt automatisch
in de Cloud worden opgeslagen.
Alle vier de onderzochte apps bieden die mogelijkheid en het aanzetten ervan is
een kwestie van een knop aanzetten. Houd er wel rekening mee dat veel foto’s en
zeker video’s relatief veel opslagruimte innemen.
En wat kost dat nu allemaal?
Wanneer je een keus wilt maken, hoort daar ook het kostenplaatje bij. Zoals
eerder gezegd krijg je bij de vier diensten gratis opslag. Maar verwacht je meer
nodig te hebben, dan variëren de prijzen en wat je ervoor krijgt.
Dropbox geeft het minste keus met één optie en dat is één Terabyte (1000
Gigabyte) voor 9,99 euro per maand. Google Drive is identiek geprijsd en iCloud
biedt voor dat bedrag het dubbele: twee Terabyte. OneDrive is met 7 euro per
maand voor 1 Terabyte iets goedkoper en geeft het recht om ook Office op één
apparaat te installeren. Is een Terabyte veel te veel voor je, dan kun je ook 50
Gigabyte afnemen bij iCloud voor 99 cent per maand of 2 euro bij OneDrive.
Google Drive levert voor die 2 euro dan weer 100 Gigabyte. Veel keuzes dus en
heb je echt heel, heel veel nodig, dan levert Google tot maar liefst 30 Terabyte
maar je mag dan flink in de buidel tasten en 300 euro per maand ophoesten.
iOS11: One App fits all?
Tijdens het schrijven van dit artikel kwam iOS 11 uit met als interessante
wijziging dat iCloud Drive is vervangen door de veel uitgebreidere Bestanden
app. Behalve lokale en iCloud bestanden kan de Bestanden app ook de drie andere
clouddiensten benaderen, die netjes onder elkaar in een mappenstructuur komen te
staan. Hierdoor zou je binnen één en dezelfde app bestanden van de ene naar de
andere dienst kunnen kopiëren. We kregen dit met VoiceOver vooralsnog echter
niet overal even goed voor elkaar: soms was kopiëren wel, maar verplaatsen niet
mogelijk, en met name bij OneDrive konden we weinig acties op de bestanden
uitvoeren. Mocht dit alles in de toekomst verbeteren dan wordt hiermee de
Bestanden app een zeer welkome aanvulling, al was het maar omdat het een
alternatief biedt mocht één van de andere apps qua toegankelijkheid in de
toekomst toch onverhoopt steken laten vallen.
Conclusie
We waren aangenaam verrast dat fabrikanten ook de apps en programma’s voor de
platformen van de concurrentie vaak toegankelijk hebben ontwikkeld. Alleen Apple
loopt daarin achter: wil je non-visueel op meerdere apparaten van verschillende
makelij in de Cloud gaan werken, dan is dat met iCloud niet goed mogelijk.
Eerlijk gezegd hadden we dat ook wel een beetje van Apple verwacht. Ook wie met
een Android toestel werkt, ziet zijn mogelijkheden beperkt: iCloud kun je niet
gebruiken en Dropbox is af te raden. Dat maakt dat Google Drive en OneDrive het
best scoren door op alle platformen een toegankelijke app of programma te
leveren.
Bij het maken van een keuze voor een clouddienst willen we tenslotte de volgende
kanttekening plaatsen. We hebben hier apps besproken waarmee je bestandsbeheer
kunt uitvoeren. De apps waarmee je daadwerkelijk met de bestanden werkt, zoals
bijvoorbeeld een notitie-app of memorecorder, zijn in veel gevallen zelf
voorzien van de mogelijkheid om direct bestanden te openen of op te slaan bij
een of meerdere clouddiensten. Vaak maakt zo’n app dan een eigen map in de Cloud
aan en heb je er geen omkijken meer naar. Het is dan alleen nodig om een account
te hebben. Afhankelijk van wat je wilt doen in de Cloud, kan een app voor
bestandsbeheer wellicht dus minder belangrijk en misschien zelfs niet nodig zijn
om toch in de Cloud te werken. Het loont dus de moeite om na te gaan wat je wilt
doen in de Cloud, welke apps je gebruikt en welke Clouddiensten door die apps
benaderd kunnen worden. Tel daar dan bij op hoeveel opslag je nodig hebt, en
beantwoord de vraag of je je bestanden met een app volledig wilt kunnen beheren.
Mocht je daarna nog twijfelen over je keuze, dan kun je je altijd nog voor
meerdere clouddiensten registreren.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org , of bel 088
585 56 66.
Meer artikelen vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio is een expertiseorganisatie voor blinde en slechtziende
mensen. www.visio.org