Jesse Wienholts en Michiel Vissers, Koninklijke Vsio
CSUN is wereldwijd de grootste conferentie op het gebied van innovatie en
toegankelijkheid voor slechtziende en blinde mensen. Het Visio innovatieteam was
bij dit meerdaagse evenement aanwezig. Vanuit de USA deelden ze in een serie
podcasts dagelijks hun ervaringen. Ook schreven ze een uitgebreid verslag.
Beluister de podcast in het overzicht hieronder door op de link te klikken. De
verslagtekst vind je verderop na de podcasts.
Wil je reageren op de podcasts of het verslag? Stuur een mail naar
visiolab@visio.org.
Meer over deze conferentie vind je op de website van
CSUN.
Podcasts VisioLab op CSUN
Visiolab op CSUN deel 1: Wat is CSUN en wat kunnen we verwachten?
Beluister deel 1 op
Spotify
Beluister deel 1 op Apple
Podcasts
Visiolab op CSUN deel 2: de eerste dag
Met vandaag: ARA van www.strap.tech, AI, GPT4 beeldherkenning en Dotpad.
Beluister deel 2 op
Spotify
Beluister deel 2 op Apple
Podcasts
Visiolab op CSUN deel 3: indoor navigatie en een robot geleidekoffer
Vandaag: veel indoor navigatie, VR en mijn eerste meters lopen met de AI
Suitcase.
Beluister deel 3 op
Spotify
Beluister deel 3 op Apple
Podcasts
Visiolab op CSUN deel 4: VR, Arx Vision en heel veel braille
Beluister deel 4 op
Spotify
Beluister deel 4 op Apple
Podcasts
Visiolab op CSUN deel 5: Monarch, DotPad, GoodMaps en terugblikken
Vandaag: aan de slag met braille en indoor navigatie en terugblikken op de week.
Beluister deel 5 op
Spotify
Beluister deel 5 op Apple
Podcasts
Verslag VisioLab op CSUN
Wat hebben we zoal voorbij zien komen op CSUN23?
Hieronder kan je onze persoonlijke ervaring lezen over verschillende producten.
1. Kunstmatige intelligentie (AI)
OpenAI chatGPT 4: Steeds meer technologie maakt gebruik van GPT4. Naast
tekst als input kan GPT4 ook overweg met afbeeldingen. Op dit moment
beschikbaar bij Be My Eyes
maar niet snel meer weg te denken uit de hulpmiddelen markt.
Computer Vision: Computer Vision is het kunnen herkennen van elementen op
afbeeldingen. Dit wordt op steeds meer plekken gebruikt in allerlei
software. Denk aan het kunnen herkennen van ontoegankelijke elementen op
websites of trappen en deuren in de fysieke ruimte.
Machine learning:
Apple had meerdere lezingen over machine learning binnen iOS.
Dit filmpje van
Apple is een voorbeeld van
machine learning waarin een AI model getraind wordt om een bepaalde
vraag te beantwoorden op basis van veel data. VoiceOver herkenning +
afbeeldingen beschrijven zijn functies binnen iOs waarvoor Apple Machine
Learning gebruikt. De demonstraties waren indrukwekkend.
Ayes OKO stoplichtherkenning is een
praktijkvoorbeeld van het nut van machine learning en computer vision.
2. Braille invoer
Op CSUN waren dit jaar veel apparaten die het werken met braille eenvoudiger en
leuker maken, zowel bij het leren van braille als bij het gebruiken van braille
in de praktijk. Twee van de middelen die wij er bovenuit vonden springen waren:
Annie: gamified braille trainer is
een manier om braille op een leuke manier (door middel van games) aan te
leren. Ook is er een dashboard beschikbaar waarin de docent de voortgang van
de leerling kan bijhouden.
NB. We zijn in gesprek met de fabrikant om te kijken hoe we een demo
exemplaar naar NL kunnen halen. Dit is écht een leuk apparaat.
Braille Doodle: een gemakkelijke
en goedkope manier om braille te schrijven of snelle tekeningen te schetsen.
We zijn in gesprek geweest voor een demo exemplaar, en hebben die kort mogen
lenen. Lees in een nieuwsbericht onze ervaringen binnenkort.
3. Braille uitvoer
Multi Line braille displays zijn braille leesregels die door meerdere regels
veel meer soorten content kunnen weergeven. Op CSUN zagen we veel nieuwe
ontwikkelingen op dit gebied. Voorbeelden zijn:
Monarch van APH en Humanware. Een hoge
kwaliteit multi-line braille display mét ingebouwde tablet (android). In de
USA wordt samengewerkt met APH (schoolboeken) om te zorgen dat schoolboeken
in braille sneller bij de leerlingen kunnen komen, rechtstreeks op deze
Monarch. Visiolab heeft inmiddels allerlei lijntjes uitgegooid om te kijken
of deze toepassing ook relevant zou kunnen zijn voor ons land. Er staat een
demonstratie gepland bij een Visio onderwijslocatie. We onderzoeken of dit
product naar een Europese distributeur kan worden doorgezet.
DotPad (inmiddels heeft visiolab een exemplaar
weten te bemachtigen!) Interesse? Mail ons op
visiolab@visio.org .
Orbit Graphiti
Daarnaast zagen we de Orbit
Optima / Orbit
Slate.
Ook erg interessante hulpmiddelen!
4. Indoor navigatie
Turn by turn navigatie:
Goodmaps. De conferentielocatie was helemaal in
kaart gebracht voor Goodmaps, waardoor alle bezoekers naar hartelust konden
testen wat Goodmaps voor hun kan betekenen. Wij hebben ook elke dag gebruik
gemaakt van Goodmaps om naar de lezingen te navigeren. Opvallend was dat na
een extra inscan-actie van de fabrikant de locatie pas goed te navigeren was
zonder zicht. Daar ligt dan ook meteen de achilleshiel van Goodmaps: er moet
intensief gescand worden door een (duur) bedrijf voor je de gratis app kan
gebruiken. Maar eenmaal gescanned werkt het behoorlijk goed. Uit de lezing
over de roadmap van Goodmaps blijkt dat ze grootse plannen hebben dit
product op allerlei gebieden te verbeteren. We houden het ook weer goed in
de gaten. Visio is voornemens tenminste 1 gebouw te laten scannen. Zodra dat
gedaan is kan iedereen zelf komen proberen wat de waarde is van indoor
navigatie. Wij geloven erg in de meerwaarde van indoor navigatie.
Vergelijkend onderzoek naar indoor navigatie systemen is gedaan door het
Engelse RNIB. Veel van hun bevindingen zijn
gelijk aan onze ervaringen in Nederland. We zoeken samenwerking op.
Objectvermijding/herkenning
Ara / Strap.tech: een weinig opvallende
innovatie maar daarom niet minder goed! Dit apparaatje draag je op je
borst. Terwijl je loopt probeert de Ara objecten te herkennen waar je
naar toe beweegt. Zodra er een object in de weg staat wordt de drager
hierover geinformeerd middels kleine trillingen op de borst. We hebben
dit product getest op de drukke beursvloer, en het ging behoorlijk goed.
Even wennen, dat wel. Hoewel ze claimen dat de Strap de taststok kan
vervangen zien wij het nu vooral als een mooie aanvulling op de stok en
eventueel andere techniek. Het is een nieuw product met nog wat
kinderziekten, maar wel met potentie.
Beacons / QR-codes: niet gezien. De focus lag op Lidar camera gestuurde
systemen.
5. Outdoor navigatie
Humanware StellarTrek: een
alternatief apparaat voor wie moderne navigatie technologie wil gebruiken zonder
smartphone.
6. XR / VR / AR
XRAccess: dé centrale hub van toegepaste
wetenschap die zich puur richt op het toegankelijk maken van XR technologie
voor mensen met een visuele beperking. De samenwerking is inmiddels
opgestart. Vooralsnog leren we veel van deze club over toegankelijke VR.
Wordt absoluut vervolgd.
E-health VR systeem (voornamelijk gericht op fysio- en ergotherapie, al dan
niet uitgevoerd als zorg op afstand. Vooral interessant om te zien hoe
gebruiksvriendelijk deze techniek was voor zowel client als behandelaar.
7. Slimme brillen
Envision (met Chat
GPT!).
Dit bedrijf blijft doorsleutelen aan hun slimme bril. Inmiddels is ook AI
geimplementeerd in de vorm van ChatGPT.
Arx.vision (met Chat GPT!). Dit is een Frans
bedrijf met veelbelovende technologie. Het concept is dat de slimme bril kan
fungeren als "webcam-bril" + interpretatie door apps van derden op iedere
willekeurige telefoon. Het product werkt nu voornamelijk met Android omdat
Apple geen externe camera ondersteunt in iOS. Die ondersteuning komt
vermoedelijk wel in een volgende iOS versie. Daar kijken we naar uit. We
zijn in gesprek met de fabrikant om te kijken of er een demo exemplaar
geleend kan worden zodra iOS wordt ondersteund.
Orcam. Een stabiel product dat op een aantal gebieden
ondersteuning kan bieden. We zagen weinig innovatiefs bij Orcam dit jaar.
Misschien is het product gewoon al goed zoals het nu is?
8. Robotica
Begeleidende koffer (Lidar /
AI).
Een bijzondere innovatie in de vorm van een koffer op wieltjes die de
gebruiker indoor kan begeleiden. Dit doet het door gebruik te maken van
Lidar voor snelle en accurate ruimte indexering gecombineerd met AI die de
Lidar beelden razendsnel analyseert en de koffer de juiste kant op stuurt.
Excuus voor het niet toegankelijke videootje, er is weinig materiaal
beschikbaar van dit prototype. Wij waren onder de indruk van de potentie.
Verder weinig aanbod van robotica, we hadden meer verwacht. Met name de
combinatie van robotica en AI kan wel eens heel interessant worden voor de
hulpmiddelenmarkt. Wellicht dat er komend jaar meer slimme/AI robotica te
vinden is. We kijken er naar uit in ieder geval!
9. Taststokken
Ambutech
(met vering en 360 graden stokpunt). Het was 'wel even wennen' om met deze
'golfbal-stok' te lopen. Mocht hij ooit naar Nederland komen kunnen we je
adviseren deze stok vooral eens zelf te proberen.
All terrain cane van A warewolf gear voor
het stoklopen op onverharde wegen. Dit vinden we een geweldig leuke
innovatie. We betwijfelen wel of deze stok in ons platte landje relevant is.
Maar mocht je een stok zoeken voor onverhard terrein kijk dan zeker eens bij
dit exemplaar.
Stokken met ingebouwde verlichting
(Seemecane / Smartguider). We dachten steeds:
Waarom loopt er toch iemand met een light sabor op de conferentie rond?. Dat
bleek de See Me Cane te zijn. Een bijzondere stok, ook voor een specifieke
doelgroep. Nog niet in de EU beschikbaar helaas.
10. Voice
Pratsam: toegankelijke kranten via Alexa. Een soort
e-boeken lezer maar dan in de vorm van spraak. Helaas vooralsnog alleen in
het engels en geen plannen om hun services uit te breiden naar de EU. Wel
een mooie en vooral relevante innovatie die we graag in Nederland zouden
zien!
Amazon blijft werken aan Alexa en focust daarbij op meertaligheid en
toegankelijkheid met het oog op toegankelijkheidswetgeving. Deze
ontwikkeling houdt Visiolab scherp in de gaten, want met deze beweging zou
Alexa wel eens Nederlands kunnen gaan leren. Het is koffiedik kijken, maar
dit klinkt in elk geval positief. Mocht je eens willen kijken naar de EU
toegankelijkheidswet, kijk dan eens op de website van
Eur-Lex.
Deze wetgeving schrijft voor in welke mate bedrijven hun diensten verplicht
toegankelijk moeten aanbieden. https://aira.io/
11. Menselijke begeleiding op afstand
Aira blijft getrainde professionele hulp op afstand
ontwikkelen. Voor nu een sterke focus op Amerika en helaas geen plannen om
naar Europa uit te breiden of hier onderzoek naar te doen (ook niet na
aandringen van Visiolab). We blijven hier achteraan zitten, want menselijke
begeleiding op afstand als betaalde service zou een grote meerwaarde kunnen
bieden. We hebben tijdens ons werkbezoek aan de USA onbedoeld de diensten
van Aira moeten gebruiken omdat de taxi ons bij het verkeerde hotel afgezet
bleek te hebben (met dezelfde naam..). Een dienst van grote waarde.
Be My Eyes virtual volunteer (chat gpt plus
menselijke begeleiding) komt beschikbaar in het derde kwartaal van 2023. We
houden het in de gaten en zullen erover publiceren zodra het relevant is.
12. Gadgets & Gimmicks
Canute
is een multi line braille display. Het product is nog in ontwikkeling en
lijkt ons vooral heel nuttig voor het lezen van 'log bestanden' in braille.
Je kan in een keer een gigantische lap tekst in braille beeld krijgen. Voor
de dappere IT-er met een visuele beperking een must.
Begeleidende
koffer:
hoewel écht innovatief is de techniek nog zo ver van 'bruikbaar' af dat we
vrezen dat de techniek deze toepassing van Lidar en AI in zal halen voor het
product klaar is voor de markt.
Camera
Viewfinder:
een prachtig product dat zich richt op toegankelijk fotograferen. Wij hadden
moeite in te schatten hoe dit product aansluit bij mensen in Nederland die
willen fotograferen. Mocht je interesse om dit product samen met ons te
verkennen dan zouden we kunnen proberen in contact met een europese
distributeur te komen. Je kan mailen naar:
visiolab@visio.org
Rivo Braille muis BONCLE: leuke gadget maar we zien nog niet veel
toepassingen voor deze muis. Denk je daar anders over? Laat het vooral weten
via visiolab@visio.org
13. Toegankelijke documenten
Weinig innovaties op dit terreun. We zagen vooral focus op de diverse
wetgevingen waar steeds meer bedrijven aan moeten voldoen.
14. 3D printen
3D printen was Zo goed als afwezig op CSUN23. We hadden verwacht om meer
innovaties op dit gebied aan te treffen. 3D printen wordt binnen onderwijs van
Visio inmiddels breed toegepast en bewijst zijn nut doorlopend. Juist daarom
hadden we verwacht hier meer over aan te treffen op CSUN23.
15. Braille printers
We hebben veel braille printers gezien, maar geen noemenswaardige innovaties.
Zou de brailleprinter op zijn retour zijn? Of is dit product gewoon goed zoals
het is?
16 Zelf rijdende auto's
Waymo: deze auto is door Visiolab zelf uitgetest in de
stad. Dit was een indrukwekkende en vooral bizarre ervaring. Momenteel is
dit nog ver van de Nederlandse markt af, maar stel je eens voor wat de
zelfrijdende auto kan betekenen voor mensen met een visuele beperking! Dit
zou een revolutie op autonomie en zelfredzaamheid betekenen. Na CSUN zien we
dit als een prachtige stip op de horizon waar we met smart naar uitkijken.
Als we vanuit Visio iets kunnen betekenen om deze auto's naar Nederland te
krijgen zullen we dat zeker doen. Vooralsnog mogen we er over dromen.
Cruise is de concurrent van Waymo. Het maakt ons
niet zoveel uit welk merk het eerst naar Nederland komt. Als ze maar komen.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org