Nanda van der Burg, Koninklijke Visio
Als je slechtziend of blind bent kan het reizen met het openbaar vervoer een
uitdaging zijn. Hoe vindt je het juiste perron? Hoe weet je dat het scannen van
je OV-chipkaart is gelukt als je het scherm niet kan aflezen? Hoe weet je welke
bus eraan komt?
In dit artikel belichten we de verschillende mogelijkheden rondom het openbaar
vervoer. Wij beginnen met reizen met de trein, daarna met de bus en tenslotte
lichten we de mogelijkheden van reizen met hulp en gaan we in op abonnementen
voor mensen met een visuele beperking.
Wil je persoonlijk advies of training om te kunnen reizen met het openbaar
vervoer? Dat kan bij Koninklijke Visio. Aan het eind vind je onze
contactgegevens.
Tip: Er zijn ook andere manieren van vervoer waarbij je het OV niet of
slechts gedeeltelijk gebruikt. Wil je hier meer over weten? Ga dan naar het
artikel:
Er op uit als je niet zelfstandig met het OV kunt
reizen.
Hoe vind ik mijn weg op het treinstation?
Op alle treinstations in Nederland zijn de geleidelijnen, perronaanduidingen,
liftknoppen, routes naar het busstation op dezelfde toegankelijke wijze
aangelegd. Zo kan je bij de trap en lift voelen naar welk perron je gaat en weet
jij hoe je, als je de geleidelijnen volgt, de kaartautomaat en de OV kaart
scanner kan vinden. Zo kan je ook op minder bekende stations de weg vinden naar
het juiste perron, de bus of taxi.
In onderstaande video en document wordt uitgelegd hoe deze routegeleiding eruit
ziet.
Download de brochure Routegeleiding op stations van ProRail
(pdf)
Bekijk de video: stations toegankelijk voor blinden en
slechtzienden
Ik ga op pad. Hoe weet ik waar de geleidelijnen op het treinstation liggen?
Voordat je op weg gaat kun je op de website van de NS nagaan hoe de
geleidelijnen lopen op de stations waar je gaat reizen. Op de website vul je de
route in welke je wilt lopen, bijvoorbeeld: van de ingang tot spoor 3. Daarna
geeft website een beschrijving hoe je de geleidelijnen moet volgen om bij spoor
3 te komen. Ook krijg je informatie hoe het station globaal in elkaar zit.
Probeer het eens uit!
Ga naar de NS pagina Geleidelijnen.
Wil je meer weten over geleidelijnen en hoe je ze gebruikt?
Bestaan er ook voelbare plattegronden van het station?
Jazeker. Op een aantal grote
stations
kun je voelbare plattegronden bestuderen bij de servicebalie. Er zijn ook
kleinere versies gemaakt van de voelbare plattegronden. Deze kun je kosteloos
opvragen via het
contactformulier.
Hoe weet ik wat er op de perronborden staat?
Als je de perronborden niet goed kunt lezen, kan je gebruik maken van de
NS-perronwijzer app. Deze toont in grote letters de informatie die op de
perronborden staat. Als je spraakuitvoer op je telefoon gebruikt kun je dit ook
laten voorlezen. De app is beschikbaar voor
iOS en
Android.
Hoe weet ik aan welke kant de deuren van de trein opengaan?
In de NS-app kun je nagaan aan welke zijde van de trein je moet uitstappen door
in de gekozen routebeschrijving op de knop “meer” te drukken.
Kan ik begeleiding krijgen als ik met NS reis?
Op de meeste NS-stations is begeleiding aanwezig. De reisassistent begeleidt je
op het station vanaf de toegangspoortjes naar het perron en bij het in-, uit- en
overstappen. Als je tijdens de reis problemen ervaart kun je tijdens kantooruren
bellen naar de NS klantenservice op 030 – 2357822. Of neem vanuit de NS-app
contact op.
Je kunt NS Reisassistentie op drie manieren boeken:
Online via NS Reisassistentie,
Telefonisch via 030-2357822,
In de NS-app.
Als je NS Reisassistentie online wilt boeken dan heb je een Mijn NS-account
nodig. Heb je die niet, dan kun je die gratis
aanmaken.
Wanneer je wilt gaat reizen dien je de reisassistentie minimaal een uur voor je
vertrek aan te vragen. De service geldt de hele dag, dus ook voor de
nachttreinen.
Op een aantal grote stations is er de ‘1 Stap Verder Service”. Op dit moment
zijn dit de stations Utrecht Centraal, Zwolle, Den Haag Centraal, Amsterdam
Centraal en Rotterdam Centraal.
De service houdt in dat de reisassistentie je begeleidt naar de bus-, tram- of
metrohalte, de officiële taxistandplaats, of naar de ‘halen en brengen’ -plaats
bij het station.
Je kunt de 1 Stap Verder-service telefonisch aanvragen via NS Klantenservice:
030 2357822.
Verderop in dit artikel vind je de mogelijkheden voor begeleiding in het hele
openbaar vervoer.
Kan ik begeleiding krijgen als ik met de Arriva trein reis?
Net als de NS kun je bij Arriva reisassistentie aanvragen. Je kunt dit
telefonisch doen tot drie uur voor je aankomst of vertrek via het gratis nummer
0800 0232545.
Verderop in dit artikel vind je de mogelijkheden voor begeleiding in het hele
openbaar vervoer.
Mag ik een begeleider meenemen in de trein?
Met een Openbaar Vervoer begeleiderskaart mag een begeleider gratis met jou mee
als je door een beperking niet zelfstandig met het openbaar vervoer kunt reizen.
Zie verder op in het artikel hoe je dit kunt regelen.
Kan ik begeleiding krijgen als ik van trein naar taxi moet?
Voor mensen die naast de trein ook gebruik maken van de taxi is er Valys
Begeleid. Een reisassistent helpt je dan van de taxi naar de trein, en
omgekeerd. Eenmaal in de trein kun je gebruik maken van het Valys
reismaatje. Dit is een soort
telefoon waarmee Valys weet waar jij op het traject bent, en waarmee je contact
kunt leggen met Valys als dat nodig is.
Meer informatie over Valys en Valys Begeleid
Hoe weet ik welke bus er aankomt?
Bij bus- en tramhaltes hangen meestal digitale borden met daarop de
vertrektijden van de eerstvolgende bussen en trams. Op steeds meer plekken in en
om de grote steden wordt deze informatie voorgelezen als je op een knop of op
het scherm drukt.
Je kunt ook gebruik maken van een app. De apps 9292, Moovit of OV-info geven de
actuele vertrektijden van de halte waar jij staat aan. Bij de OV-info app hoef
je daarvoor alleen de app te activeren. Bij de 9292 app moet je in het menu naar
“vertrektijden”. Selecteer daar de juiste halte of perron. Bij Moovit moet je
naar de optie “in de buurt”.
Hoe kan ik aangeven welke bus ik moet hebben?
Je kunt er voor kiezen om gebruik te maken van een
buslijnbordje.
Op dit bordje kun je het nummer van de bus in grote letters aangeven. Hierdoor
kan de buschauffeur van afstand zien op welke bus je staat te wachten. De
letters zijn ook in braille leesbaar zodat je ook als je blind bent het bordje
kunt gebruiken.
Op steeds meer busplatforms worden de bushaltes aangegeven in braille en
voelbare cijfers of letters op palen. De geleidelijnen worden onderbroken door
een glad vlak naast de paal zodat jij de palen kan vinden. Zo’n paal wordt ook
wel braillepaal of braillezuil genoemd.
Hoe scan ik mijn OV-chipkaart in de bus, tram of metro?
In bussen, trams en metro’s hangen op verschillende plekken scanners waarmee je
je OV-chipkaart kunt laten scannen. Ze kunnen op verschillende plekken hangen
maar net als in de trein vind je ze altijd aan de rechterkant naast de deur. De
plek waar je je OV-chipkaart tegenaan moet houden verschilt per aanbieder, maar
is wel altijd goed voelbaar.
Als je een enkel piepje hoort is het inchecken gelukt.
Als je twee piepjes vlak achter elkaar hoort ben je uitgecheckt.
Als je veel moeite hebt met in- en uitchecken dan zijn er verschillende
OV-abonnementen die dit makkelijker voor je kunnen maken. Hierover straks meer.
Hoe weet ik wanneer ik moet uitstappen?
In alle treinen, bussen, trams en metro’s wordt met een computerstem aangegeven
bij welke halte je bent. Het is dan handig als je weet welke halte voor jouw
eindhalte komt, zodat je meer tijd hebt om je klaar te maken om uit te stappen.
Vaak is die stem echter door omgevingslawaai slecht te horen. Je kunt daarom ook
aan de buschauffeur vragen om jou te waarschuwen bij de juiste halte. Zorg er
dan wel voor dat je vooraan in de bus gaat zitten, zodat de chauffeur je niet
vergeet.
Je kunt ook een app als Google Maps of Moovit gebruiken om te bepalen waar je
moet uitstappen. Als je een route invoert met het OV zal de telefoon je tijdens
je reis aangeven hoeveel haltes het nog is naar jouw eindbestemming.
Mag ik een begeleider meenemen in het OV?
Reizen met het openbaar vervoer kan minder energie of moeite kosten als je
gebruik maakt van assistentie. Je kunt dus overwegen om iemand mee te laten
reizen of om assistentie aan te vragen bij start, eind en overstappunten.
Met een Openbaar Vervoer begeleiderskaart mag een begeleider gratis met jou mee.
Je komt hiervoor in aanmerking wanneer jij in Nederland woont en als gevolg van
jouw handicap niet in staat bent om zelfstandig met het openbaar vervoer te
reizen.
De OV-begeleiderskaart geldt als vervoerbewijs voor jouw begeleider. Als je met
hem of haar een reis wilt gaan maken hoef je alleen nog voor jezelf een
vervoerbewijs aan te schaffen.
Een aanvraagformulier kun je telefonisch opvragen via 0900-1462, of downloaden
via www.argonaut.nl. Aan de
hand van het aanvraagformulier wordt beoordeeld of je in aanmerking komt voor
een OV-begeleiderskaart.
OV-chipkaart voor mensen met een visuele beperking, welke zou ik nemen?
Voor mensen die slechtziend of blind bent zijn er drie verschillende speciale
OV-chip kaarten. Twee zijn er voor het gehele openbaar vervoer, dit zijn NS Flex
en de NS Business Card voor blinden en slechtzienden. De derde is voor het
vervoer per bus, tram, metro en heet Sentire. Het ligt aan jouw reisbehoefte en
wensen welk van deze OV chipkaarten een meerwaarde voor je heeft.
Reizen met het gehele OV: NS-Business Card voor blinden en slechtzienden
De NS-Business Card voor blinden en slechtzienden is te gebruiken in het hele
openbaar vervoer (bus, tram, trein of metro).
Met de NS-Business Card check je in- en uit in het hele openbaar vervoer. Je
hoeft vooraf geen geld op je OV-chipkaart te zetten. Je ontvangt aan het einde
van de maand een factuur voor je gemaakte reizen. Het voordeel van dit
abonnement is dat de gemiste in- en uitcheck handmatig en onbeperkt worden
gecorrigeerd door het Serviceloket Blinden en Slechtzienden voordat je de
rekening ontvangt. Handig als in- en uitchecken niet altijd vlekkeloos gaat. Het
serviceloket corrigeert ook voor alle andere vervoerders van trein, bus, tram en
metro. De beschikbare abonnementsvormen zijn Basis, Dal Voordeel, Traject vrij,
Trein vrij en OV vrij. De vormen Altijd voordeel, Weekend voordeel en Weekend
vrij zijn dus niet mogelijk.
Bij de NS-Business Card Dal ontvang je ook geen korting bij andere
treinvervoerders en ook geen leeftijdskorting. Ook kun je deze kaart niet
gebruiken in combinatie met abonnementen voor een vast traject op de bus, tram
of metro. Deze kaart is ook niet te combineren met een Sentire abonnement op één
OV kaart. Je kan wel twee OV kaarten naast elkaar gebruiken.
Hoe vraag ik een NS-Business Card aan?
Voor het aanvragen van een NS-Business Card voor blinden en slechtzienden heb je
nodig: een persoonlijke OV-chipkaart en een OV-begeleiderskaart voor blinden en
slechtzienden (code B).
De kaart is aan te vragen bij het Serviceloket OV Blinden & Slechtzienden door
te bellen naar 0800 484 84 00. Ook kun je een e-mail sturen naar
serviceloket@ov-chipkaart.nl .
Meer informatie over de NS-Business
Card
Reizen met het gehele OV: NS Flex voor blinden en slechtzienden
Ben je in staat om de paaltjes te vinden om in of uit te checken, dan is een NS
Flex kaart ook een mogelijkheid. Bij NS Flex heb je een breder aanbod aan
abonnementsvormen en worden gemiste check-ins en check-uits van NS ritten
automatisch gecorrigeerd indien NS vanuit historische reisdata op kan maken
welke check-in/uit plaats zou moeten hebben plaats gevonden.
Je kunt gemiste check ins en check-uits ook altijd via Mijn NS of de NS
klantenservice achteraf corrigeren.
NS ritten worden automatisch en onbeperkt gecorrigeerd. Je kunt 10x per jaar een
correctie laten herstellen bij NS (in plaats van drie keer bij goedziende
klanten). Ritten bij andere vervoerders kan je zelf achteraf corrigeren via
www.ov-chipkaart.nl. Dit kan drie keer per jaar.
Alle abonnementsvormen zijn beschikbaar, namelijk Basis, Dal Voordeel, Altijd
Voordeel, Weekend Voordeel, Weekend Vrij, Dal Vrij, Altijd Vrij en Traject Vrij.
Bij Dal Voordeel ontvang je ook 40% korting bij andere treinvervoerders. De
leeftijdskorting geldt en het Sentire product kan op dezelfde kaart.
Hoe vraag ik een NS Flex kaart aan?
Je kunt een NS Flex-abonnement voor Blinden en Slechtzienden vanaf 1 december
aanvragen via de website van de NS als je een OV-begeleiderskaart B hebt. De
klantenservice kan je helpen als je vragen hebt:
088 - 932 4387
Reizen met bus, tram of metro: Sentire
Met Sentire reizen mensen met een visuele beperking tegen een lager instaptarief
in metro, bus, tram en in het OV over water in heel Nederland. Dit betekent dat
als je onverhoopt een keertje vergeet uit te checken er minder wordt
afgeschreven (normaal 4 euro, nu 1,20 euro).
Je kunt Sentire gratis aanschaffen. Met Sentire reis je op saldo met een vast
instaptarief van 1,20 euro. Je hebt met Sentire recht op de standaard
leeftijdskorting die geldt in stads- en streekvervoer voor reizen op saldo.
Hoe vraag ik een Sentire abonnement aan?
Voor het aanvragen van Sentire heb je nodig: een persoonlijke OV-chipkaart en
een OV-begeleiderskaart voor blinden en slechtzienden (code B).
Meer informatie over de en aanvraag van de kaart vind je op de website van
Sentire.
Je kunt Sentire combineren met een OV-Chip Plus abonnement.
Heb je nog vragen?
Dit artikel gaf je algemene tips over het reizen met het openbaar vervoer.
Misschien heb je meer vragen over je verplaatsen van A naar B. De
ergotherapeuten van Koninklijke Visio helpen je op professionele wijze met
training, tips en praktische adviezen. Neem gerust contact met ons op.
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org