Ingen Kok, Koninklijke Visio
Update van de redactie, september 2023: De software beschrijvingen zijn
geactualiseerd. De beschrijvingen van de hardware agenda’s zullen nog
geactualiseerd worden. Alle genoemde hardware agenda’s zijn nog steeds
verkrijgbaar. Genoemde prijs en functionaliteit kunnen (enigszins) afwijken.
Voor mensen met een visuele en verstandelijke beperking is het belangrijk om
overzicht te hebben van wat er tijdens de dag gaat gebeuren. Dit biedt
veiligheid, zekerheid, voorspelbaarheid en houvast. In dit document vind je een
overzicht van eenvoudige agenda producten met hun voor- en nadelen.
Agenda bijhouden
In de praktijk worden door cliënten vaak standaard vragen gesteld zoals: wie
werkt er vandaag op de woning, wat eten we vanavond, wanneer ga ik naar de
fysiotherapeut etc. Wanneer er geen duidelijkheid aangeboden wordt ontstaat er
onrust, boosheid of geïrriteerdheid en vragen zij meer negatieve aandacht.
Vaak zijn deze mensen niet in staat om te lezen en op deze manier een agenda bij
te houden. Voor mensen die daarbij een visuele beperking hebben is een extra
uitdaging. Zij kunnen meestal geen picto's, foto's of plaatjes zien zoals die
vaak ingezet worden voor mensen met alleen een verstandelijke beperking.
In dit document zijn verschillende digitale agenda mogelijkheden samengebracht
die gebruikt kunnen worden door mensen met een visuele en verstandelijke
beperking (vvb). Het hangt van de wensen en de mogelijkheden van de persoon af
welk middel het meest geschikt is.
Merk op dat deze agenda’s mogelijk ook geschikt kunnen zijn voor mensen met een
visuele beperking die om andere reden behoefte hebben aan overzichtelijkheid,
zoals mensen met NAH (niet aangeboren hersenletsel), of (oudere) mensen met
geheugenproblemen.
Apps
In dit overzicht vind je de volgende apps:
Visual Countdown Timer
Mijn Eigen Plan
He Hajo
Siri
1. Visual Countdown Timer
Visual Countdown Timer kan ingezet worden bij personen die het lastig vinden om
te bepalen hoe lang een activiteit duurt of hoe lang het nog duurt tot de
volgende activiteit begint.
In deze app kun je een tijd instellen tussen de 10 seconden en 1 uur. Zodra er
op start gedrukt wordt komt er een groene cirkel in beeld. Onder deze cirkel
staat een plaatje. De cirkel verdwijnt langzaam en laat steeds meer van het
plaatje zien. Als de tijd bijna verstreken is, verandert de kleur van groen naar
rood. Voor blinde mensen is er eventueel een tikkend geluid aan te zetten.
Als de ingestelde tijd eindigt is er een geluid te horen. Welk geluid dat is
hangt af van het plaatje. Er komt een geluid wanneer de tijd 'op' is. Alleen een
geluid, geen gesproken taal. Dit geluid is duidelijk hoorbaar.
Probeer een geluid te kiezen wat past bij de cliënt. Als je in de app kiest voor
een plaatje van trucks hoor je bijvoorbeeld een hele harde toeter als de tijd
voorbij is. Niet iedereen vindt dit een prettig geluid.
Voordelen van Visual Countdown timer
Het is een eenvoudige app met een plaatje en geluid.
Zeer eenvoudig in te stellen.
Goed te gebruiken voor mensen waarvoor het vooral belangrijk is om te weten
hoelang er nog gewacht moet worden.
Door het in te stellen tikkende geluid is deze app ook geschikt voor mensen
die blind zijn.
De app is voor zowel Android als iOS verkrijgbaar.
Nadelen van Visual Countdown timer
Geen mogelijkheid om herinneringen in te stellen.
Er kan geen eigen spraak of geluid ingesteld worden.
In de gratis versie is veel reclame te zien.
Kosten van Visual Countdown timer
De app is voor zowel Android als iOS te downloaden. Er is een gratis versie en
een betaalde. De betaalde versie heeft geen advertenties en meer plaatjes,
geluiden en instellingsmogelijkheden.
Het verwijderen van advertenties kost voor de iOS versie kost €1,99. Wil je alle
mogelijkheden gebruiken (toegang tot alle plaatjes en geluiden) en daarbij ook
de advertenties verwijderen kost €3,99.
2. Mijn eigen plan
Mijn eigen plan is een online omgeving en app waarmee cliënten en begeleiders
worden ondersteund op het gebied van structuur en zelfredzaamheid,
emotieregulatie en motivatie:
Online omgeving waarin je samen met de cliënt en het netwerk een plan maakt.
App op telefoon of tablet helpt met dagstructuur, stappenplannen,
pictogrammen, kleur en spraak.
Eventueel met horloge dat helpt met dagstructuur, focus en tijdbesef
Informatiebord voorziet in informatiebehoefte en planning.
Deze app wordt bij veel verschillende organisaties gebruikt voor mensen met
autisme en/of een verstandelijke beperking.
Voordelen Mijn eigen Plan
De spraak is handig zowel in de app als het informatiebord
Afspraken die nog moeten komen worden aangegeven. Je kunt dit instellen naar
gelang het niveau van wat iemand kan overzien: de hele dag of alleen de
volgende activiteit.
Je krijgt herinneringen met een geluidje, handig, maar gesproken taal zou
beter zijn. Je hoort wel wat de activiteit inhoud als je de activiteit
aantikt.
Er is een donkere modus beschikbaar.
De app is voor zowel iOS als Android beschikbaar. Kan zowel op telefoon als
tablet.
Er zijn online handleidingen waarin alles stap voor stap uitgelegd wordt
over hoe zaken ingesteld kunnen worden etc.
Nadelen Mijn eigen Plan
De omgeving van de app kan niet worden aangepast. Kleuren kunnen niet worden
aangepast naar meer contrastrijke kleuren. Bijvoorbeeld zwart/wit of
geel/donkerblauw. De informatieborden hebben hierin meer mogelijkheden.
De standaard picto’s zijn gekleurd. Maar alle sclera picto’s zijn ook
beschikbaar. Zowel in zwart-wit als wit-zwart. Ook kunnen er eigen foto’s
ingevoegd worden.
De plaatjes zijn erg klein op een tablet, pas als je op plaatje klikt krijg
je gesproken taal. Door het formaat (1x1 cm) is het lastig om ze aan te
raken en de tekst te horen. Je kunt ze niet vergroten in de app, maar wel op
het informatiebord. Als je een plaatje aan kunt klikken in de app wordt hij
wel groter. Je kunt het vergrootglas van de iPad aandoen alleen moet je
steeds het scherm verschuiven om alles te kunnen zien
De tijd wordt uitgesproken, dat is handig. Minder handig is de manier
waarop. Als het bijvoorbeeld tien uur in de avond is zegt de app: 22 uur.
Dit blijkt onduidelijk voor veel cliënten van Visio. Beter zou zijn als er
gezegd werd "Het is tien uur in de avond". Het blijkt dat wat de app precies
zegt van de telefoon of tablet die je gebruikt, dit kan dus verschillen. Het
informatiebord spreekt wel uit dat het tien uur is (in plaats van 22 uur).
Je kunt niet vegen (swipen) naar de volgende dag. Dit gaat via de kalender.
Kosten van Mijn eigen plan
Particulier gebruik: vanaf 34,95 per jaar abonnement.
Groep: 29,95 per maand, tot vijf cliënten op een groep van een zorginstelling.
Informatiebord 49,95 per maand ex btw. Daarbij zitten 5 app licenties. Training
van 2 uur zit hierbij in.
(Er kan een offerte op maat gemaakt worden voor een grotere locatie.)
3. He Hajo
He Hajo helpt mensen met een verstandelijke beperking bij de communicatie
(Augmentative and Alternative Communication; AAC). Communicatie is mogelijk met
pictogrammen, een agenda helpt bij het dagritme en in het fotoboek kunnen albums
gemaakt worden. De pictogrammen hebben een ingesproken tekst. Je kunt ook foto's
en zelfgemaakte pictogrammen toevoegen. Deze zijn te voorzien van eigen spraak
en tekst. Aan elke foto kun je tekst of een ingesproken verhaal toevoegen.
Voordelen He Hajo
De app is Nederlandstalig.
Een nieuwe afspraak in de agenda zetten gaat makkelijk.
Agenda functie: per 5 minuten instellen.
Je kunt van kleurschema wisselen.
Je kunt eigen afbeeldingen toevoegen.
Nadelen He Hajo
Je kunt op de thuispagina niet aanpassen van welke modules je wel of geen
gebruik wilt maken. Handig zou zijn als je bijvoorbeeld alleen agenda aan
kan zetten.
Als je een herinnering in beeld krijgt tingelt je apparaat weliswaar, maar
er klinkt geen gesproken tekst. Dat is niet handig voor mensen die de tekst
niet kunnen lezen. Eerst een geluidje zodat je weet dat je op moet letten en
dan gesproken tekst zou ideaal zijn.
Er is een hele kleine Play knop waardoor de afspraak die in de agenda staat
uitgesproken wordt. Cliënten kunnen deze knop (bijna) niet vinden. Voor
cliënten die blind zijn is deze knop niet te vinden.
Je kunt zelf geen teksten inspreken.
Je kan geen video’s toevoegen.
Plaatjes zijn niet goed zichtbaar.
Je kan spelletjes doen, dit is wel leuk (memory), maar de app geeft het pas
aan als je twee goede plaatjes hebt, en dat is voor mensen met een visuele
beperking niet handig.
De bedoeling van de ja/nee knop is onduidelijk. Waarschijnlijk is deze er
voor mensen die niet kunnen communiceren en zo kunnen zij aangeven of ze de
afspraak wel of niet accepteren. Het zou mooi zijn als deze knoppen
uitgeschakeld kunnen worden zodat ze niet zichtbaar zijn**.**
Kosten He Hajo
Deze app is gratis te downloaden voor iOS.
4. Siri
Siri, de spraakassistent van Apple, is standaard op de iPhone en iPad is
geïnstalleerd.
Met Siri kan je de iPhone of iPad van alles vragen; zoals hoe het weer is, wat
een betekenis van een woord is en nog veel meer. Je kunt Siri op twee manieren
om assistentie vragen:
1. Houd de thuisknop ingedrukt tot Siri opent en stel dan de vraag.
2. Zeg: ‘Hé, Siri’ om Siri op te roepen en stel direct je vraag.
Stel bijvoorbeeld de volgende vragen:
Lees de volgende afspraak in mijn agenda voor.
Lees de activiteiten in mijn agenda van vandaag voor.
Lees de activiteiten van morgen in mijn agenda voor.
Op de iPad voor cliënten op woningen kan een agenda voor de groep bijgehouden
worden. In de agenda kan genoteerd worden wie er werken, wat er gegeten wordt,
activiteiten van de woning, verjaardagen etc. Voor “privé afspraken” moet iemand
een eigen iPad of iPhone hebben.
Lees meer over andere Siri opdrachten op het Visio
Kennisportaal
Voordelen van Siri
De stem van Siri is goed verstaanbaar.
De stem is Nederlandstalig.
Als iemand al een iPad of iPhone heeft is dit een extra mogelijkheid.
Nadelen van Siri
Zelf een afspraak in je agenda zetten kan via spraak. Siri vraagt "zal ik
dit inplannen?" zonder de tekst voor te lezen. Je weet dus niet of het juist
in je agenda staat.
Je moet precies de juiste vraag stellen. Als je vraagt “wat staat er vandaag
in mijn agenda?” krijg je een visueel overzicht. Je moet in je zin aangeven
dat de afspraak voorgelezen moet worden.
Als je geen iPad of iPhone hebt zijn de aanschafkosten hoog.
Kosten van Siri
Siri is een standaard onderdeel op Appleproducten zoals de iPad, iPhone, MacBook
en Apple Watch, en is dus gratis.
Hardware
Tinybot Tessa
Multimemo
MyWepp beeldhorloge
TCM klok
Talking bar
Interactive wall
Zelfgemaakt planbord
1. Tinybot Tessa
Tessa is een sociale robot die herinneringen kan geven. De mogelijkheden die
Tessa nu heeft:
Spraakherkenning voor ja of nee antwoorden die wordt opgeslagen zodat
begeleiding die later terug kan lezen.
Je kunt hem gebruiken als wekker.
Muziek afspelen. Persoonlijke afspeellijst. Je kunt niet vragen om een
bepaald nummer.
Toekomstige opties:
Voordelen Tinybot Tessa
Stem is goed verstaanbaar.
Je hoor eerst een klingel geluid om je aandacht te trekken zodat je weet dat
je moet luisteren.
Tessa zegt eerst goedemorgen/middag/avond en de tijd. Dit is standaard
zonder dat je dit hoeft in te voeren.
Er kunnen allerlei herinneringen en mededelingen ingevoerd worden die op de
tijdstippen die zijn ingegeven uitgesproken worden.
Invoeren van nieuwe gegevens gaat goed. Dit kan vanaf alle apparaten waar de
app opgezet kan worden en ook vanaf een computer.
Cliënten zijn erg gecharmeerd van het uiterlijk van Tessa
Nadelen Tinybot Tessa
Er zit geen accu in dus zonder stroom werkt Tessa niet.
Tessa moet op de Wifi aangesloten zijn om taken uit te kunnen spreken.
Op de telefoon is het scherm erg klein om nieuwe afspraken in te voeren.
Niet mobiel want hij heeft stroom nodig.
De knoppen op de website waar je afspraken invoert zijn niet gelabeld.
Daardoor is het programma niet te gebruiken voor ‘invoerders” met een
visuele beperking.
Kosten Tinybot Tessa
Eenmalige kosten €275 daarvoor krijg je hulp bij installatie en de hardware.
Abonnement €1,= per dag. Dit wordt per jaar verrekend. Kan ook voor 3 jaar in 1x
betaald worden. Dan vervallen de eenmalige kosten.
2. Multimemo
Multimemo is een digitale memorecorder waarop audioboodschappen opgenomen kunnen
worden. Duidelijke, contrasterende knoppen zijn voorzien van voelbare symbolen.
De maximale opnametijd is 6 minuten en in totaal kunnen er 60 berichten
opgenomen worden. De multimemo werkt op baterijen.
Voordelen Multimemo
Eigen opgenomen stem is goed verstaanbaar
Voelbare symbolen op de knoppen
Contrasterende kleuren
Makkelijk mee te nemen
Werkt op baterijen en werkt daardoor overal
Er zit geen scherm op
Goedkoop
Nadelen Multimemo
Het is geen agenda die een melding geeft als het tijd is voor de volgende
activiteit. Of die je helpt herinneren aan een taak. Het is een apparaatje
om herinneringen op in te (laten) spreken. Je moet er zelf aan denken om
deze te beluisteren.
Er kunnen 60 boodschappen ingesproken worden. Als er veel verschillende
boodschappen op de Multi Memo staan kan deze hoeveelheid verwarrend zijn.
Kosten Multimemo
De Multi memo bij verschillende leveranciers te bestellen. De prijs varieert per
aanbieder tussen de €32,50 en €38. Daar komt in een aantal gevallen
verzendkosten bij. Het voordeligste vonden wij hem hier:
https://www.geheugenhulp.nl/product/multi-memo-spraakrecorder/
3. MyWepp Guide beeldhorloge
MyWepp Guide is een horloge waar op het beeldscherm plaatjes of foto's gezet
kunnen worden. Het horloge kan op de ingestelde tijden een geluid laten horen,
een tekst uitspreken of een trilling geven. Naast deze geheugensteuntjes is het
ook een klok. Als je ervoor kiest om een SIM kaart in het horloge te doen dan
kun je er ook nog mee bellen of gebeld worden. Met een SIM kaart is het ook
mogelijk om een gps-locatie door te geven aan een opgegeven contactpersoon.
Mocht je verdwaald zijn dan kan deze je helpen.
Voordelen MyWepp Guide beeldhorloge
Je kunt eigen plaatjes invoeren
Lader met magneet. Je hoeft dus niet naar een kleine opening te zoeken om de
oplader te bevestigen.
Het is een mobiel product wat ook zonder internetverbinding meldingen geeft.
Je draagt hem om je pols dus makkelijk mee te nemen en niet snel te
vergeten.
Het horloge kan trillen en piepen om je bewust te maken van een herinnering.
Je ziet alleen toekomstige afspraken, oude verdwijnen uit het horloge
Je kunt het horloge zo instellen dat alleen de afspraken van de huidige dag
zichtbaar zijn.
Nadelen MyWepp beeldhorloge
Het scherm is klein en daardoor zijn de plaatjes moeilijk te zien voor
mensen met een visuele beperking
Het horloge is niet waterdicht
Het geluid van het horloge is slecht. Door mensen met een auditieve
beperking zelfs niet te verstaan.
De gebruiker moet weten wat links en rechts is.
Kosten MyWepp beeldhorloge
€235 inclusief btw als eenmalige aanschaf. Daar komen €17,50 aanmaakkosten bij.
Je sluit een abonnement af voor het horloge van €6,50 per maand. Op jaarbasis is
dat €78.
Je kunt een Simkaart in het horloge doen zodat er ook mee gebeld kan worden. De
kosten voor een SIM komt er apart bij.
TCM klok
De TCM klok is een hulpmiddel voor tijdsbeleving met een 24-uursindeling. De
klok heeft zwart-wit vakjes en werkt niet alleen met tast en beeldpictogrammen
en een analoge klok, maar ook met audioknoppen. Daarmee wordt de tijd, of een
bij een bepaald tijdstip behorende activiteit in gesproken taal weergegeven. De
klok Is geschikt voor mensen met een meervoudige (visuele/verstandelijke en
bijkomende) beperking.
Bij de TCM klok hoort ook een interactief planbord waarmee je vaste taken en
activiteiten van individuele personen of een groep kunt plannen. Zo kunnen
cliënten door middel van tast/beeld en zogenaamde ‘talking tins’ (praatknoppen)
zelfstandig informatie opvragen over wat erop welke dag van de week allemaal op
het programma staat. Meer info via https://geentijdsbesef.nl
Voordelen TCM klok
De klok kan mensen met een meervoudige beperking een betere tijdsbeleving
geven
Het bijbehorende planbord geeft goed inzicht in de activiteiten van de dag
De gekleurde led lampjes helpen mensen met het volgen van de tijd
Nadelen TCM klok
Het zijn 2 grote borden die niet makkelijk mee te nemen zijn
De stem is niet heel goed verstaanbaar
Niet geschikt voor mensen die blind zijn
Kosten TCM klok
De prijs van de TCM klok is €675,– inclusief 21% btw en versturen.
Talking bar of pratende planstrook
In deze strook plaats je je eigen plaatjes of foto's. Daarbij kun je gesproken
boodschappen van maximaal 10 seconden opnemen en weer aanpassen. De strook heeft
meerdere toepassingen. O.a. geeft het de mogelijkheid om een dagindeling
inzichtelijk te maken.
Voordelen Talking bar
De planstrook is licht en plat. Daardoor is hij vrij makkelijk mee te nemen.
De planstrook is goedkoop in aanschaf.
Je kunt eigen audio opnemen.
De plaatjes zijn makkelijk te verwisselen en de audio is makkelijk op te
nemen.
Zowel horizontaal als verticaal te gebruiken.
Werkt op baterijen waardoor de planstrook overal opgehangen of neergelegd
kan worden.
Nadelen Talking bar
- Er kunnen maar 5 plaatjes en teksten in. Dit is niet voldoende voor een
weekoverzicht.
Kosten Talking bar
Talking bar is te koop bij Eelke Verschuur voor € 45,-
https://eelkeverschuur.nl/pratende-planstrook
Interactive wall of pratende pictowand
De pratende pictowand, ook wel Interactive Wall of Sprekende Muur genoemd, heeft
30 doorzichtige zakjes. In ieder zakje steek je een pictogram, een foto of
misschien wel een voorwerp. Onder ieder zakje zit een groene knop die bij
indrukken de bijbehorende, zelf ingesproken boodschap laat horen. Bij ieder
zakje kan 10 seconden audio opgenomen worden bij het oude model en 30 seconden
bij het nieuwe model.
Voordelen Interactive wall
De pictowand is licht en plat. Daardoor is hij vrij makkelijk mee te nemen.
De pictowand is goedkoop in aanschaf.
Je kunt eigen audio opnemen.
De plaatjes zijn makkelijk te verwisselen en de audio is makkelijk op te
nemen.
Werkt op baterijen dus de pictowand kan overal opgehangen worden.
Nadelen Interactive wall
Voor een weekoverzicht mist er 1 kolom. Nu zijn er 6 kolommen.
Door het gebruik van plaatjes is de pictowand erg visueel. Mensen die blind
zijn, moeten in staat zijn om te leren op welk knopje zij moeten drukken om
bepaalde informatie te krijgen. Bijvoorbeeld eerste kolom eerste vakje
verteld wie er ochtenddienst heeft.
Kosten Interactive wall
Het oudere model met 10 seconde inspreek tijd is te koop bij
www.geheugenhulp.nl en kost €39,95 inclusief
verzenden
Het nieuwe model met 30 seconden inspreek tijd is te koop bij
www.eelkeverschuur.nl en kost €49,40 inclusief
verzenden
Zelfgemaakt planbord
Met een magneetbord, een brailletang en stickers die bij de Penfriend horen is
zelf een planbord te maken.
Voordelen Zelfgemaakt planbord
Je kunt het bord naar eigen inzicht indelen
Het is makkelijk te maken
Relatief goedkoop in aanschaf
Het kan gebruikt worden voor algemene informatie voor iedereen op een
woongroep. Maar het kan ook individueel gebruikt worden op een eigen
appartement.
Nadelen Zelfgemaakt planbord
Het bord is niet makkelijk mee te nemen
Het is meer werk om het zelf te maken dan een bestaand planbord.
Je moet een beetje handig zijn om het te maken.
Kosten Zelfgemaakt planbord
Penfriend (PennyTALKS) €150
Braille lettertang €65
Magneetbord, magneettape en kaartjes ongeveer €50
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66.
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org