Nanda van der Burg, koninklijke Visio
Ben je slechtziend en blijf je steeds vaker ‘s avonds thuis omdat je je onzeker
voelt in het donker? Dan is dit artikel met tips iets voor jou.
Onderstaande informatie en de tips zijn gebaseerd op de Webinar “Op pad in het
donker” die Koninklijke Visio hield in september 2021. Je kunt dus kiezen of je
dit artikel wilt lezen, de Webinar wilt terugkijken, of allebei. Naast uitleg en
tips geven we ook informatie over de training avondmobiliteit bij Visio.
Bekijk de Webinar “Op pad in het donker”
Hoe kan ik in de avond beter zien?
Als je ’s avonds slechter ziet dan overdag zijn er zijn verschillende manieren
om slechter zicht bij schemer of in het donker te compenseren. In hoeverre dit
kan en welke manier bij jou past is afhankelijk van de aard van je aandoening,
waar je problemen mee ervaart en welke oplossing bij jou past. Er is dus geen
eenduidige oplossing. We geven je vijf tips die andere mensen met een visuele
beperking hielpen om ‘s avonds de deur uit te gaan.
Tip 1: Gebruik een zaklamp
Tip 2: Zoek de optimale route
Tip 3: Gebruik een witte stok’
Tip 4: Gebruik een nachtzichtbril
Tip 5: Gebruik een navigatie app
Tip 6: Gebruik opvallende kleding.
Tip 7: Regel vervoer
Tip 1: Gebruik een zaklamp
Tijdens het lopen
Als je tijdens het lopen vooral problemen ervaart op stukken die minder goed
verlicht zijn kan een sterke zaklamp of een hoofdlamp met een brede lichtbundel
je wellicht helpen om de weg beter waar te nemen. Een zaklamp kan ook nuttig
zijn bij het vinden van herkenningspunten op de route of obstakels zoals
paaltjes.
Er zijn veel verschillende zaklampen of hoofdlampen in de handel verkrijgbaar.
Een goede zaklamp heeft een brede bundel en een hoge verlichtingssterkte.
Technisch gezien spreken we dan over een uitstraling van minimaal 1000 lumen. Op
de locaties van Visio zijn enkele voorbeelden van zaklampen aanwezig om uit te
proberen.
Omdat de markt op het gebied van zaklampen snel verandert kan het geen kwaad om
meerdere zaklampen bijvoorbeeld via internet te bestellen en uit te proberen.
Sterke zaklampen zijn over het algemeen wat duurder (tussen de 30 en 300 euro)
en werken op een accu in plaats van batterijen.
Een nadeel van een zaklamp is dat je er andere mensen mee kunt verblinden,
probeer dat te vermijden. Daarnaast dien je te vermijden Zorg er verder voor dat
je niet voortdurend in de lichtbundel kijkt. Omdat je ogen zich aanpassen aan
het felle licht van de lichtbundel kan alles wat buiten de lichtbundel valt
donkerder overkomen en daardoor slechter zichtbaar voor je worden. Bedenk ook
dat je opvalt als je met een zaklamp loopt. Dit kan zowel voordelen als nadelen
hebben.
Vergeet ook niet om van tevoren de accu op te laden, zodat je onderweg niet voor
een verrassing komt te staan als het licht uitvalt.
Tijdens het fietsen
De verlichting die je tijdens het fietsen gebruikt kan een grote rol spelen in
wat je onderweg kunt zien. Een koplamp met een brede bundel die veel licht geeft
kan je hierbij helpen. Ook kun je een extra koplamp overwegen die goed de
overgang tussen de weg en berm kan beschijnen, zodat je de plek op de weg
makkelijker kan bepalen.
Op de website van de ANWB vind je meer tips en informatie over
fietsverlichting.
Tip 2: Zoek de optimale route
Houd in het donker rekening met welke routes jij loopt. De kortste route hoeft
niet de makkelijkste te zijn! Zoek bij voorkeur een route met:
Goede straatverlichting
Oversteekplaatsen met zebra en/of verkeerslichten
Weinig obstakels
Zoveel mogelijk rechte straten
Duidelijke herkenningspunten
Tip 3: Gebruik een witte stok
Het kan zijn dat je ‘s avonds je weg beter kan vinden en veiliger kunt lopen met
een stok, terwijl je die overdag niet nodig hebt of alleen gebruikt om
bijvoorbeeld struikelen te voorkomen.
Omdat je met een stok ook kenbaar maakt dat je slechtziend bent kan het
gebruiken ervan een stap voor je zijn. Maar een witte stok kan er wel voor
zorgen dat je veiliger loopt en de weg beter kunt vinden.
Als je een stok wilt gaan gebruiken is het noodzakelijk dat je eerst een
stoklooptraining krijgt. Tijdens de training leer je de witte stok goed te
hanteren en vergroot jij jouw zelfvertrouwen. Bij Koninklijke Visio kun je een
individuele stoklooptraining volgen. Je kunt daarbij in je eigen omgeving lopen.
Wil je meer weten, neem gerust contact met ons op.
Op het Visio Kennisportaal vind je enkele video’s over taststok en
herkenningsstok:
Bekijk de video “Taststok versus
herkenningsstok”
Bekijk de video “Zo gebruik je een
taststok”
Bekijk de video “Zo gebruik je een
herkenningsstok”
Tip 4: Gebruik een nachtzichtbril
Een nachtzichtbril heeft als functie om objecten en de weg beter in het donker
te kunnen onderscheiden. We lichten twee typen toe.
Nachtzichtbril met gele glazen
Deze bril is te koop bij de opticien. Deze bril neutraliseert de blauwcomponent
in het licht en vermindert daarmee hinder van koplampen van tegenliggers,
lichtreclames, objecten die schittering geven, et cetera. De bril kan een
aanvulling zijn bij dit type klachten. Ervaar je juist problemen doordat je
minder scherp ziet of minder om je heen ziet? Dan heeft deze bril geen
meerwaarde voor jou.
Felineside nachtzichtbril
Deze speciale nachtzichtbril is voorzien van een camera en een display. Hij is
gebaseerd op nachtzichtbrillen die in het leger gebruikt worden. Je zet hem op
je hoofd en de camera en display tonen een beeld van je omgeving die beter
verlicht lijkt. Hierdoor kun je je omgeving en objecten beter waarnemen.
Deze nachtzichtbril is alleen in combinatie met een stok te gebruiken omdat deze
je gezichtsveld kleiner maakt. Een groot deel van de zijkanten, onder- en
bovenkant zijn alleen te zien als jij je blik erop richt. Dit betekent dat je de
stoep vlak voor je niet kan waarnemen, of mensen aan de linker en rechterkant
van je niet waarneemt als je naar voren kijkt. De bril kost ongeveer 1500 euro
en er zijn op moment van schrijven alleen beperkte vergoedingsmogelijkheden via
het UWV.
Tip 5: Gebruik een navigatie app
Ook navigatie apps op je telefoon kunnen je ‘s avonds ondersteunen. Ze kunnen ze
bijvoorbeeld vertellen waar je bent en of op welke kruising je staat.
Navigatieapps zijn geen wondermiddel. Het is nog steeds noodzakelijk dat je de
route kent.
Op het Visio Kennisportaal vind je meer informatie over navigatie apps.
Ga naar het artikel “Test van vier gps navigatie
apps”
Tip 6: Gebruik opvallende kleding
Voor je veiligheid is het verstandig om lampjes of reflecterend materiaal te
dragen. Jij bent dan van een grotere afstand zichtbaar voor andere
weggebruikers. Zij kunnen dan beter rekening houden met jou.
Tip 7: Regel vervoer
In de zomer kun je ervoor kiezen om voor het donker thuis te zijn. Maar in de
winter is het al vroeg donker. Om er toch op uit te kunnen gaan kun je de eerder
genoemde tips gebruiken. Een andere mogelijkheid is dat je vervoer regelt. Rij
met iemand mee of maak gebruik van een taxi, regiovervoer of het openbaar
vervoer. Er zijn mensen met een visuele beperking die in de winter gebruik maken
van een taxi om naar het werk te gaan terwijl zij in de zomer de fiets pakken.
Dit kan voorkomen dat het reizen al jouw energie opslurpt.
Heb je nog vragen?
In dit artikel gaven we je tips over erop uit gaan in het donker. Het gaat
hierbij om algemene tips die door veel mensen als prettig worden ervaren.
Uiteraard zijn er ook nog andere tips die wellicht beter bij jou passen.
Misschien heb je wel meer vragen over je verplaatsen in het donker, of andere
vragen op het gebied van mobiliteit. Of heb je andere vragen over het dagelijks
handelen zoals huishouden, verlichting en vrijetijdsbesteding. De
ergotherapeuten van Koninklijke Visio helpen je op professionele wijze met tips
en praktische adviezen, met als doel om je zelfstandigheid te vergroten. Neem
gerust contact met ons op.
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org