Gerard van Rijswijk, Koninklijke Visio
Hoe kan je je internetbrowser aanpassen zodat tekst beter leesbaar is en
bijvoorbeeld reclame wordt weggehaald? In dit artikel laten we de mogelijkheden
zien in Chrome, Firefox, Edge of Safari en leggen we uit hoe je de aanpassingen
kunt doen.
Tekst op internet kan voor slechtziende mensen soms moeilijk te lezen zijn. Denk
daarbij aan de kleine letters, de felle witte achtergrond of storende elementen
zoals reclame banners en links naar andere webpagina’s. Je kunt tekst op een
Internetpagina weliswaar vergroten maar dan valt deze soms buiten beeld waardoor
je het beeld moet gaan verschuiven. Dit leest niet prettig en kan onnodig veel
energie vragen.
Gelukkig is er voor de meest gangbare webbrowsers voor bovenstaande problemen
een oplossing. Hierbij wordt de storende tekst zoals reclame weggehaald en hou
je de artikeltekst over, die je vervolgens kunt aanpassen in bijvoorbeeld
grootte of achtergrondkleur.
Sommige browsers zoals Safari en Edge hebben een dergelijke oplossing standaard
aan boord. Bij anderen zoals Chrome, Edge en FireFox moet je hiervoor eerst een
klein hulpprogramma toevoegen. In dit artikel geven we een overzicht van de
standaardmogelijkheden en enkele nuttige extensies, en leggen we uit hoe je zo’n
extensie installeert.
In dit overzicht is de webbrowser Microsoft Internet Explorer niet opgenomen
omdat deze is opgevolgd door Microsoft Edge.
Internet beter leesbaar in Microsoft Edge
Microsoft Edge is de webbrowser ontwikkeld door Microsoft en is standaard
ingebouwd in Windows 10 en Windows 11.
De insluitende lezer van Microsoft Edge
In de vernieuwde webbrowser Microsoft Edge zit standaard de optie Insluitende
lezer. Hiermee wordt de website getoond zonder advertenties en links, met alleen
de benodigde afbeeldingen. De tekst kan naar wens ingesteld worden in
tekengrootte van klein, naar gemiddeld, naar groot. Tevens kan je de
regelafstand vergroten waardoor de leesbaarheid verbeterd wordt. Via de
paginathema’s kan je een andere achtergrond kiezen.
Met de regelfocus kan je er zelfs voor zorgen dat tekst alleen zichtbaar wordt
in 1,3 of 5 regels. Daarnaast kan je er nog voor kiezen om de tekst te laten
voorlezen.
Belangrijk: De Insluitende Lezer is alleen te openen vanuit geschikte websites.
Zie je de functie niet staan, dan is de actuele website niet geschikt en kan je
de Insluitende Lezer dus niet gebruiken.
Open de Insluitende Lezer als volgt:
Open de website met een artikel dat je wilt lezen.
Klik in de adresbalk op het pictogram Insluitende Lezer (het pictogram van
een open boek met een luidspreker ervoor) of druk op de functietoets F9.
Het artikel komt in beeld in een lichtgele achtergrond. Via de werkbalk kan
je de tekstvoorkeuren instellen.
Tekst laten voorlezen in Edge
Als je de tekst op een internet pagina in Microsoft Edge wil laten voorlezen dan
kan je gebruik maken van de optie Hardop voorlezen. Je kunt deze activeren door
op de drie puntjes te klikken aan rechter bovenkant van het scherm of druk op
ALT+F. Kies vervolgens voor Hardop voorlezen.
Makkelijker is het echter om de sneltoetscombinatie te gebruiken via
control+shift+u.
De pagina wordt vanaf bovenaan voorgelezen. Als je echter ergens met je muis
klikt dan start het lezen vanaf die plek.
Geselecteerde tekst laten voorlezen in Edge
Als je geselecteerde tekst op een internet pagina in Microsoft Edge wil laten
voorlezen dan kan je gebruik maken de optie selectie hardop voorlezen of
geselecteerde tekst openen in de Insluitende lezer. Dit werkt ook op websites
waar het pictogram Insluitende Lezer niet in de adresbalk staat.
Selecteer een stuk tekst
Druk op de rechter muisknop en kies een van de opties: selectie hardop
voorlezen of selectie openen in insluitende lezer.
Internet beter leesbaar in Safari
Safari is de browser die ontwikkeld is door Apple en standaard beschikbaar is op
je iPad, iPhone of Mac computer.
In Safari kunnen sommige webpagina’s (met name nieuwspagina’s) met behulp van de
Reader weergave makkelijker gelezen worden. De Reader weergave ontdoet de
pagina’s van reclame en links en zet alleen het tekstgebied in beeld.
De Reader weergave is in Safari standaard op zowel een iPad, iPhone of Mac
computer aanwezig.
Je kunt deze weergave activeren via de aA-knop in de adressenbalk. Tik
vervolgens op Toon Reader en vervolgens weer op de aA-knop in de adresbalk om de
opmaak van de reader weergave aan te passen. Zo kun je de letter vergroten, het
lettertype aanpassen en de achtergrondkleur wijzigen. Leg je vinger nogmaals op
de aA-knop om de Reader weergave en kies verberg Reader om deze weer uit te
schakelen.
Op een Mac computer kan je de Reader Weergave activeren door links in de
adresbalk op het Reader icoon te klikken (vier liggende streepjes), maar je kunt
ook de sneltoetscombinatie Command + SHIFT + R gebruiken. Met dezelfde
sneltoetscombinatie zet je de Reader Weergave weer uit.
Tip: Je kunt in de Reader weergave kiezen om het hele scherm te laten
voorlezen. Meer uitleg hierover voor gebruik op een iPad of iPhone vind je op
het Visio Kennisportaal.
Ga naar meer uitleg over teksten laten voorlezen op de iPad of
iPhone
Bij gebruik van een Mac computer kan je het scherm laten voorlezen door de tekst
te selecteren en vervolgens op de sneltoetscombinatie Option + Esc te drukken.
Deze optie dient dan wel aangevinkt te staan bij de toegankelijkheid
instellingen van de Mac computer onder de rubriek Spraak.
Tekst laten voorlezen in Safari op een iPhone of iPad
Wanneer je een interessant artikel gevonden hebt op een internetpagina, dan kun
je dit vanaf iPadOS 17 en iOS 17 direct laten voorlezen zonder eerst de tekst
moeten selecteren of VoiceOver in te stellen. Voorwaarde is wel dat de
internetpagina de Reader functie ondersteunt.
Voor het voorlezen wordt de Siri stem gebruikt. Er wordt dan alleen voorgelezen
wat in de Reader getoond wordt. Dus de inhoud van het artikel en niet de tekst
die aanwezig is in bijvoorbeeld knoppenbalken, navigatiekolommen, enzovoorts. De
Reader functie is alleen beschikbaar in de Safari app. Niet in de overige
browsers.
Websites laten voorlezen in Safari
Open het artikel in Safari.
Activeer links in de Adresbalk, de aA-knop met een tik of dubbeltik. Dit is
de Pagina Instellingen; knop.
Kies de in het menu dat nu verschijnt, de optie Luister Naar Pagina. De
Reader functie wordt geactiveerd en de tekst wordt nu voorgelezen.
Luister opties aanpassen
Zodra het voorlezen begint kun je de luister opties aanpassen.
Wacht tot het voorlezen begint.
Activeer weer in de Adresbalk, de aA; knop met een tik of dubbeltik. Er
verschijnt nu onder de aA; knop een menu met meerdere knoppen.
Activeer de Stop Met Luisteren; knop om het voorlezen van de tekst
definitief te stoppen.
Activeer de knoppen Terugspoel, Pauze/ Hervatten of de Doorspoel; knop om
terug te springen, pauzeren of verder te springen in de tekst.
Activeer de Spreeksnelheid; knop om de tekst sneller of langzamer te laten
voorlezen.
Activeer de Meer regelaars; knop om vanuit de voorleesfunctie terug te keren
in het hoofdmenu onder de aA; knop in de adresbalk.
Opmerking
Zoals eerder vermeldt moet de internetpagina de Reader functie ondersteunen
om gebruik te kunnen maken van de voorleesfunctie.
Je hoeft niet eerst de Reader functie te activeren om gebruik te kunnen
maken van de voorleesfunctie. Maar je heb dan wel de indruk wat er
voorgelezen wordt en kan eventueel mee lezen.
Helaas is deze handige functie (nog) niet beschikbaar voor de Mac.
Internet beter leesbaar met extensies voor Chrome, Edge en Firefox
Naast de standaard mogelijkheden in Edge en Safari zijn er ook kleine
programma’s die je kunt toevoegen aan je webbrowser om deze toegankelijker te
maken. Deze programma’s worden extensies of add-ons genoemd en zijn eenvoudig
toe te voegen.
We geven een overzicht van enkele extensies die bij de browsers Chrome, Edge en
FireFox toegevoegd kunnen worden. Verderop lees je hoe je zo’n extensie
toevoegt.
Reader View
Microsoft Edge en Apple Safari hebben standaard een fijne leesmodus, waarbij een
artikel op Internet in een speciale vorm wordt gegoten, vrij van advertenties en
afleidingen. Op dit moment heeft Google Chrome deze functie nog niet standaard
ingebouwd in de browser.
Om toch gebruik te kunnen maken van deze leesmodus kan de extensie Reader View
toegevoegd worden aan Google Chrome en Firefox.
De Reader View zorgt er voor dat langere stukken tekst op Internet beter gelezen
kan worden. Alleen de tekst komt in beeld, die je vervolgens kunt vergroten. Ook
is het mogelijk om een andere achtergrond te kiezen: Standaard wit, Sepia en
Zwart.
Aan de linkerkant van deze Reader View kan je instellingen aanpassen.
Klik op Aa en pas vervolgens de lettergrootte, breedte van de tekst, afstand
van de regels en de kleur achtergrond aan.
Klik op de microfoon en de tekst wordt voorgelezen. De sneltoets om de tekst
voor te laten lezen is Control+Shift+s.
Tip:
Het is mogelijk om in Google Chrome een sneltoets aan te maken om de Reader View
te activeren, dit kan worden gedaan door het volgende stukje tekst in te voeren
in de adresbalk/zoekfunctie van de browser:
chrome://extensions/configureCommands
Druk in het invoerveld bij Reader View op Control + Spatie. Vervolgens is dit
dan de sneltoets.
Dark Reader voor Chrome, Edge en Firefox
Een donkere achtergrond van een website kan niet alleen in de avond, maar ook
overdag goed van pas komen. Vooral als je last hebt van de felle witte
achtergrond. Maar Dark Reader kan nog meer.
Je kunt naast de donkere modus de helderheid, het contrast, een sepia filter en
lettertype geheel naar wens instellen.
Het aanpassen van een licht naar een donker thema kan met de sneltoetscombinatie
ALT+SHIFT+D. In sommige gevallen moet je dan de website vernieuwen met de
functietoets F5 om de donkere modus te activeren.
Read Aloud voor Chrome, Edge en Firefox
Met Read Aloud, de naam zegt het al, laat je de tekst van de website voorlezen.
Deze Extensie zorgt er voor dat de tekst in een apart venster wordt weergegeven
en dat deze vervolgens automatisch wordt voorgelezen. Naast het voorlezen kan je
de lettergrootte aanpassen als je zelf de tekst wilt meelezen. Ook is het
mogelijk om de tekst te markeren en het venster van Read Aloud te vergroten.
Als je met de rechtermuisknop op de Extensie drukt kan je via Opties, bij Edit
Shortcut Keys zelf sneltoetsen instellen om Read Aloud te activeren, te pauzeren
en te stoppen.
High contrast (Hoog contrast) voor Chrome, Edge en Firefox
Deze extensie zorgt standaard voor een omgekeerde kleur, waardoor een witte
pagina zwart wordt en de zwarte tekst wit. Je kunt echter ook kiezen voor een
grijze achtergrond of zwarte achtergrond en gele letters.
De sneltoetscombinatie om de kleur aan te passen is Shift+f11.
Let op: Het toevoegen van bovenstaande programma’s (extensies) is erg eenvoudig.
Als je een computer op je werk of school gebruikt, is het echter wel mogelijk
dat je organisatie bepaalde extensies blokkeert.
Extensies toevoegen aan Chrome
Je kunt Google Chrome toegankelijker maken door toegankelijkheidsextensies toe
te voegen. De extensies kan je vinden in de Chrome
Webstore.
Mocht deze link bij jou niet werken, zoek dan in Google naar Google Webstore.
Zoek in het zoekveld linksboven naar de gewenste extensie. Wanneer je een
extensie vindt die je wilt gebruiken, kun je deze als volgt aan Chrome
toevoegen:
Klik in de Chrome Web Store op de extensie die je wilt installeren.
Klik op Toevoegen aan Chrome
Klik op Extensie toevoegen.
De extensie is nu toegevoegd aan Chrome en vindt je rechtsboven naast de
adresbalk van de browser terug. Je moet deze dan nog wel vastzetten. Druk op de
afbeelding van Extensies direct rechts naast de adresbalk van Google Chrome.
Achter de extensie kies je voor de knop vastzetten (punaise). Er verschijnt
naast de adresbalk een afbeelding van de extensie.
Extensies toevoegen aan Edge
Net als in Chrome kun je bij Microsoft Edge ook extensies toevoegen. Ga hiervoor
in Edge naar de drie puntjes aan de rechter bovenkant van het scherm of druk op
ALT+F. Kies vervolgens voor Extensies en daarna Extensies voor Microsoft Edge
ophalen.
In het zoekveld typ je de gewenste extensie, die vervolgens verschijnt in de
zoekresultaten. Zet deze aan en de extensie is toegevoegd aan Edge.
Extensies toevoegen aan Firefox
Extensies voegen nieuwe functionaliteiten toe aan Firefox. Om deze toe te voegen
ga je in FireFox naar de drie liggende streepjes aan de rechter bovenkant van
het scherm en kies vervolgens Add-ons of druk op Ctrl+Shift+A.
Je komt op een nieuwe internetpagina waar de optie Extensies al is geselecteerd.
Bovenaan in de zoekbalk kan je naar de gewenste Extensie zoeken en deze
vervolgens toevoegen aan FireFox.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66.
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org