Renske van Dokkum, Koninklijke Visio
Wanneer je een visuele beperking hebt, kan het al gauw lastig worden als je een
gezelschapsspel wilt spelen. Bordspelen zijn over het algemeen visueel van
opzet. Kaartspelen kun je daarentegen relatief gemakkelijk aanpassen zodat je ze
kunt spelen als je slechtziend of blind bent. Bovendien biedt een aangepast
kaartspel je veel verschillende spelmogelijkheden.
Kun je Bridge spelen als je slechtziend of blind bent? Van een blinde bridge
speler kregen we het antwoord: “Ja dat kan zeker!”. Haar kennis en tips werkten
we samen uit in dit artikel. Bridgen: wil je het weer kunnen spelen, wil je het
blijven doen of wil je het leren? Lees dan gauw verder. Kom je er niet uit, of
wil je deskundige begeleiding? Dat kan bij Koninklijke Visio. Aan het einde van
dit artikel vind je meer informatie.
Bridge leren
Studiemateriaal
Wil je Bridge leren? Of wil je, je kennis over Bridge uitbreiden? Houd er dan
rekening mee dat het een spel is wat een heleboel regels en afspraken kent. Bij
Passend Lezen kun je Bridge boeken bestellen in braille, grootletterdruk en
gesproken vorm. Helaas zijn er, op dit moment, geen boeken beschikbaar met
uitleg over de huidige Bridge regels en afspraken. Het is daarom praktischer om
je studiemateriaal online te zoeken.
Recent studiemateriaal vind je op de site van
www.drijverbridge.com. Je treft hier een Bridge
cursus aan voor beginners, gevorderden en experts. In verschillende video’s
geeft Tom Drijver uitleg over Bridge en de spelregels. De video's zijn goed te
volgen als je slechtziend of blind bent. Je leert bij deze gratis toegankelijke
videocursus bridgen via het “vijf hoog” systeem. Dit systeem wordt aanbevolen
door de Nederlandse Bridge Bond en op de meeste Bridge clubs gebruikt.
Als extra hulp bij de beginnerscursus heeft Tom Drijver speciaal voor mensen met
een visuele beperking een document gemaakt, waarin de bied en spelregels nog een
keer op een rijtje gezet zijn. Hij heeft het gratis toegankelijke document in
twee verschillende formats opgesteld. Eén document is visueel met afbeeldingen
en vergroting, de andere bevat tekst en is geschikt voor gebruik met een
schermlezer. De documenten zijn als bijlagen in één ZIP bestand van het
kennisportaal te downloaden.
Download de spelregels op het
kennisportaal
Kom je er niet uit? Of heb je nog vragen, dan mag je die altijd aan Tom Drijver
stellen. Zijn contact gegevens vind je op zijn website
www.drijverbridge.com. Hij helpt je graag
verder.
Wat heb je nodig?
Speelkaarten
Via worldwidevision.nl, LowVisionShop.nl of Bol.com kun je aangepaste
speelkaarten kopen. Je hebt de keuze uit de volgende drie aangepaste speelkaart
soorten.
Jumbokaarten, kaarten met een extra groot formaat.
Kaarten met het standaard formaat, die voorzien zijn van extra grote
symbolen en duidelijke contrasten.
Gebrailleerde kaarten, kaarten die voorzien zijn van voelbare punten. Let
op: deze kaarten zijn vaak in het Engels gebrailleerd.
Kaartenstandaard
Om overzicht te houden over je (Jumbo) kaarten, kun je een kaartenhouder of
standaard gebruiken. Deze zijn zowel in de speelgoed winkels, als in de
gespecialiseerde hulpmiddelenwinkels te koop.
Kaartenmapje
Als je het standaard formaat aangepaste speelkaarten gebruikt, is een
kaartenmapje of verzamelalbum ideaal om je kaarten op kleur te sorteren. Deze
mapjes zijn te koop in speelgoed winkels voor het verzamelen van Pokémon
kaarten. Je kunt in deze mapjes veel meer speelkaarten kwijt dan je nodig hebt.
Maar het is handig om een mapje te kiezen waarbij je vier rijen onder elkaar
hebt en minimaal acht vakjes naast elkaar. Op deze manier kun je de vier kleuren
sorteren. Alleen als je een ‘fantastische hand’ hebt (meer dan acht kaarten van
één kleur) zul je misschien eens een pagina van je mapje moeten omslaan.
Biedbox
Als je Bridge wilt spelen met een biedbox (een doosje met daarin de kaarten
waarmee je de bieding duidelijk maakt) kun je een standaard biedbox kopen. Op
dit moment zijn er nog geen kantenklare, aangepaste biedboxen te koop. Je kunt
deze kaartjes zelf voorzien van merkjes, het nodige contrast of braille.
Tips tijdens het spelen
Wanneer je een kaartenmapje gebruikt, ontwikkel dan je eigen methodiek bij
het in de map plaatsen van je kaarten. Je kunt de plaats van je kaarten
afstemmen op: de kaarten die je verwacht bij je partner, de kaarten die
uitgespeeld zijn of de kaarten van de bekende "open" dummy kaarten. (De
dummy is één van de vier spelers die een ronde zijn kaarten alleen maar open
op tafel mag leggen. Hij mag verder niets doen.)
Zet de “dummy” in om het spel toegankelijk te maken. Dit kun je op twee
manieren doen:
1. De “dummy” kan hardop vertellen welk bod de verschillende personen
uitbrengen.
- De “dummy” kan de kaarten voorlezen die door de spelers uitgespeeld worden.
Bridge speel je met z’n vieren: twee paren van twee personen. Als het om een
informeel spel gaat kun je met elkaar afspreken dat iedereen hardop zegt
welk bod hij of zij uitbrengt en welke kaart er gespeeld wordt. Als het paar
waarmee je speelt dit te lastig vindt kun je het aan je Bridge partner
vragen. Als het je vaste Bridge partner is, zal hij of zij snel goed
ingespeeld zijn op de informatie die jij nodig hebt.
Bij formele wedstrijden kan de andere partij problemen hebben met deze
regeling. Omdat de kans bestaat dat jullie door intonatie stiekem meer
informatie uitwisselen. In zulke gevallen is het inzetten van de “dummy” als
voorleeshulpje de makkelijkste methode. Je medespelers hoeven zich niet aan
te passen en de “dummy” hoeft zich niet te vervelen.
Het is het gemakkelijkst om de kaarten die voorgelezen worden meteen te
noteren. Dit kun je doen op de manier die voor jou prettig is. Gebruik
bijvoorbeeld de functie notities op je telefoon, schrijf met een dikke stift
op papier of zet je aantekeningen in de notitieblokfunctie van je
brailleleesregel.
(Het is volledig te rechtvaardigen dat je alles noteert wat tijdens een
wedstrijd op een wedstrijdformulier ingevuld wordt. En dat je alle kaarten
noteert, die voor de anderen open op tafel liggen. Je bent hiermee niet in
het voordeel ten opzichte van de andere spelers.) Het maken van notities
heeft als voordeel dat je minder op je geheugen hoeft te varen. En je hoeft
de dummy niet te vragen welke kaarten er ook al weer open op tafel lagen.
Waar kun je Bridge spelen?
Je kunt bridgen bij een gezelschap of vereniging bij je in de buurt. Daarnaast
zijn er ook Apps en speciale spelletjes om tegen de computer te bridgen.
Online bridgen
Wanneer je slechtziend bent, kun je mogelijk met vergroting op je PC, Tablet of
telefoon online bridgen op een Bridgeserver. Daarnaast vind je in de Appstore
diverse Bridge apps. De app ‘Bridge V+, bridge cardgame’ heeft kaarten met extra
grote opdruk. Als je blind bent, zal online bridgen lastig worden, omdat de
meeste Bridge servers en apps niet of slechts gebrekkig toegankelijk zijn bij
het gebruik van een schermlezer.
Kom je er niet uit?
Misschien heb je meer vragen. Neem dan gerust contact op met Koninklijke Visio.
Je kunt bij Koninklijke Visio Ergotherapie volgen. Tijdens dit revalidatie
onderdeel leer je basisstrategieën om je dagelijks handelen te vergemakkelijken
en je zelfstandigheid te vergroten.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66.
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org