Gineke Hanzen en Annemarie Zijlstra, Koninklijke Visio
ZVP+ ofwel Zorg voor Participatie+ is een door Koninklijke Visio en
Rehabilitatie ‘92 ontwikkeld hulpmiddel voor begeleiders om de wensen van mensen
met ZEVVB op alle domeinen van participatie te ontdekken en te realiseren. In
dit artikel lees je er meer over.
Wat is ‘Zorg voor Participatie+ precies?
Zorg voor Participatie+ is een toepassing van de methodiek van de Individuele
Rehabilitatie Benadering (IRB) in de zorg voor mensen met (Zeer) ernstige
verstandelijke en visuele beperkingen (ZEVVB). De IRB is een verbale methodiek,
die tot doel heeft mensen met een beperking te helpen bij het functioneren in
maatschappelijke rollen. Voor medewerkers is met betrekking tot Zorg voor
Participatie een scholing op maat ontwikkeld.
Mensen met ZEVVB hebben vanwege de ernst van hun beperkingen bij veel dagelijkse
dingen hulp nodig. Veel zorg en aandacht van de begeleiders gaat zitten in het
zo goed mogelijk bieden van deze steun. Toch ontstond de ambitie om meer te doen
dan dat: de mensen met ZEVVB moeten óók kunnen participeren en zelf kunnen
kiezen om mee te doen aan alles wat zij graag willen. Echter ze kunnen zelf hun
wensen meestal niet goed verwoorden.
De methodiek ‘Zorg voor Participatie+’ sluit aan bij de gedachte dat de zorg
erop gericht is om mensen met ZEVVB te helpen hun mogelijkheden zoveel mogelijk
te ontdekken en hen te ondersteunen bij het zo zelfstandig mogelijk participeren
in zo veel mogelijk rollen. Ook worden de rollen ingevuld met activiteiten waar
de mensen met ZEVVB zoveel mogelijk bij worden betrokken.
Zorg voor Participatie+ is een hulpmiddel voor begeleiders om de wensen van
mensen met ZEVVB op alle domeinen van participatie te ontdekken en te
realiseren. Samen met de familie en collega’s probeert de begeleider te
ontdekken welke wensen de persoon met ZEVVB heeft, hoe tevreden hij/zij is met
de huidige activiteiten, welke veranderingen uitgeprobeerd zouden kunnen worden.
De persoon met ZEVVB krijgt hierin zoveel zeggenschap als maar enigszins
mogelijk is. Omdat een gesprek vaak niet tot de mogelijkheden behoort, worden
andere manieren aangeboord om de mening/beleving van de persoon met ZEVVB zoveel
mogelijk tot zijn recht te laten komen.
Het doel van Zorg voor Participatie+ is dat mensen ondanks hun beperkingen,
zoveel mogelijk deelnemen aan activiteiten die passen bij hun voorkeuren en
kwaliteiten. De begeleiders hanteren een werkwijze die niet langer uitsluitend
“zorgen voor” is, maar ook ruimte biedt aan “zorgen dat”.
Wat heeft ‘Zorg voor Participatie+’ te bieden?
Hulp bij het zo zelfstandig mogelijk meebepalen over alle dagelijkse dingen
in het leven van de persoon met ZEVVB
Methodisch bezig zijn met vage wensen en mogelijke onvrede in een positieve
oplossende richting. Dit in relatie tot (nieuwe) rollen.
Methodisch werken aan keuzemogelijkheden, samen met de persoon met ZEVVB,
diens familie en andere disciplines
Hulp bij het maken van een plan met concrete en haalbare doelen en hoe een
bepaald doel bereikt kan worden. Dit kan gaan om doelen op het gebied van
meer eigen regie, nieuwe activiteiten of meer betrokkenheid bij bestaande
activiteiten.
Ondersteuning bij het leren van vaardigheden aan de persoon met ZEVVB die
nodig zijn voor het bereiken van een doel, al is het aandeel in deze
vaardigheid nóg zo klein
Ondersteuning bij het bedenken, verkrijgen en gebruiken van hulpbronnen
Meer aandacht voor de onuitgesproken wensen van mensen met ZEVVB. Aandacht
voor (minieme) uitingen van ontevredenheid. Hetgeen terug te zien is in het
zorgplan.
Medewerkers richten zich meer op de mogelijkheden tot zelfstandigheid en
participatie van mensen met ZEVVB, gaan minder snel over tot handelen en
overnemen, en vinden de ontdekkingsreis naar mogelijkheden uitdagend.
Waaruit bestaat ‘Zorg voor Participatie+’?
De methodiek maakt gebruik van een ‘Zes - stappen – plan’:
Mogelijkheden verkennen om de regie van de persoon met ZEVVB te vergroten.
Meer invloed van de persoon met ZEVVB op het dagelijks reilen en zeilen.
Mogelijke onvrede en vage wensen verkennen
Vaak begint het nadenken over of bezig zijn met mogelijke wensen als je
vermoedt dat de persoon met ZEVVB het niet meer /minder fijn vindt in een
bepaalde omgeving.
Kiezen van een doel
Wensen kunnen alleen worden verwezenlijkt als er doelen van worden gemaakt.
In doelen worden wensen concreet. Bij Zorg voor Participatie gaat het er om
dat in een doel altijd precies staat welke activiteit en/of omgeving de
persoon met ZEVVB heeft gekozen om zijn doel te verwezenlijken en wat
hij/zij er zelf in gaat doen. Om te kunnen kiezen, moet duidelijk zijn welke
mogelijkheden er zijn die in aanmerking komen, en op grond waarvan voor een
bepaalde activiteit/omgeving wordt gekozen. Welke voorkeuren heeft de
persoon met ZEVVB, waar houdt hij/zij van en waaraan kun je merken dat de
persoon met ZEVVB het fijn vindt? Hierin hebben familieleden een belangrijke
rol als informatiebron. Bij het nadenken over mogelijkheden die in
aanmerking komen proberen we zo creatief te zijn als we kunnen.
Verkrijgen van een doel
Als duidelijk is wat het doel is waar aan gewerkt gaat worden, bekijkt de
begeleider samen met de persoon met ZEVVB, collega’s en familie wat er moet
gebeuren om het doel te bereiken. Wat kan de persoon met ZEVVB zelf? Waar
heeft hij/zij hulp bij nodig?
Ontwikkelen van vaardigheden
Als de persoon met ZEVVB een bepaalde vaardigheid mist die wel nodig is om
het doel te bereiken, moet er altijd over worden nagedacht of het mogelijk
is de persoon met ZEVVB de vaardigheid te leren
Zoeken van hulpbronnen
Wanneer een persoon met ZEVVB bepaalde activiteiten niet zelf kan uitvoeren,
of als er dingen geregeld moeten worden, zoekt de begeleider naar de
noodzakelijke hulp.
Oplossen van problemen
De begeleider leert activiteiten te evalueren, belemmeringen in de
uitvoering op te sporen en oplossingen te bedenken om deze belemmeringen weg
te nemen.
Betrokken organisaties
Bij Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen,
kan iedereen terecht met vragen over slechtziend of blind zijn. Visio biedt
informatie en advies, maar ook verschillende vormen van onderzoek, begeleiding,
revalidatie, onderwijs, arbeid en wonen. Deze diensten zijn er voor mensen die
slechtziend of blind zijn, ook als zij daarnaast een verstandelijke,
lichamelijke of andere zintuiglijke beperking hebben. Persoonlijk en
professioneel betrokkenen kunnen bij Visio terecht voor informatie en
deskundigheidsbevordering. Meer informatie over Visio is te vinden op
www.visio.org.
Contactpersoon ‘Zorg voor Participatie+’: Gineke Hanzen,
ginekehanzen@visio.org en telefoonnummer:
088-5861269
Stichting Rehabilitatie ‘92, is een landelijk opererend bij- en
nascholingsinstituut dat zich bezig houdt met het verzorgen van trainingen en
consultatie op het gebied van Rehabilitatie. De stichting, ontstaan in 1992,
functioneert sinds 1994 als volledig zelfstandige stichting.
Stichting Rehabilitatie ’92, info@rehabilitatie92.nl,
www.rehabilitatie92.nl
Meer weten? Video en mindmap