Gerard van Rijswijk, Koninklijke Visio en Freek van Welsenis, Hable
De Hable One is een klein en handzaam apparaatje waarmee je makkelijk en snel
braille kunt typen op je smartphone, bijvoorbeeld als je onderweg bent.
In deze korte handleiding lees je hoe je de Hable One gebruikt op je iPhone (of
iPad) of Android toestel. Ook geven we een overzicht van alle commando’s.
Hable One heeft dezelfde grootte als de iPhone 5 of 6 en is iets dikker in
omvang. De Hable One weegt 90 gram, is zwart met witte toetsen en heeft een kant
met de toetsen en een platte kant. Je koppelt de Hable via Bluetooth.
De Hable One beschikt niet over braillecellen. De uitvoer gaat via de reguliere
spraak van VoiceOver of Talkback. Op basis van het brailleschrift kan je met de
zes toetsen alle letters, cijfers en leestekens typen. Met de twee extra
functietoetsen kun je je smartphone ook bedienen via VoiceOver of Talkback. Het
apparaat blijft hiermee klein en relatief goedkoop.
Wil je meer weten over Hable, lees dan het artikel Hable One, makkelijker
werken met je
smartphone,
of kijk op de website van Hable: www.iamhable.com
Hoe kan ik de Hable One het beste vasthouden?
Het is de bedoeling dat je de Hable One tijdens het gebruik met beide handen
vasthoudt en niet op tafel legt. Zorg ervoor dat de aan/uit-schuifregelaar zich
midden boven bevindt en naar het plafond wijst. De platte rug moet naar je toe
wijzen. Houd de Hable One met beide handen vast en plaats je vingers op de
knoppen.
Vanaf nu wordt naar elke knop verwezen met nummers. De zes kleine knoppen zijn
genummerd als een braille cel. De drie knoppen aan je linkerhand zijn van boven
naar beneden genummerd met 1, 2 en 3. De drie knoppen aan je rechterhand zijn
genummerd van boven naar beneden met 4, 5 en 6. De extra knoppen aan de
buitenkant zijn ook genummerd: de linker is 7 en de rechter is 8.
Plaats nu je linker wijsvinger, middelvinger en ringvinger op de knoppen 1, 2 en
3.
Plaats je rechter wijsvinger, middelvinger en ringvinger op de knoppen 4, 5 en
6.
Hoe stel ik Hable One de eerste keer in?
Zorg ervoor dat VoiceOver of Talkback is ingeschakeld op je telefoon. De Hable
One werkt via Bluetooth. Zet daarom eerst de Bluetooth-verbinding op je
smartphone aan. Je doet dit door naar de Bluetooth-instellingen te gaan en
Bluetooth te activeren.
Door het schuifje naar rechts te schuiven, zet je de Hable One aan. Het schuifje
staat niet helemaal naar rechts, maar is in het midden gepositioneerd wanneer de
Hable One aan staat.
Zet nu de Hable One aan. Ter bevestiging zal het apparaat een korte trilling
geven.
Koppel daarna de Hable One met je smartphone via bluetooth op de gebruikelijke
manier. Het apparaat zal zich onder Bluetooth melden met de naam Hable One. Als
dit niet gebeurt en het apparaat niet zichtbaat is, schakel dan Hable One een
keer uit en weer in en probeer nogmaals.
Kies het juiste besturingssysteem door de toetsen 1, 2, 3, 4, 5 en 6
tegelijkertijd in te drukken totdat je vier trillingen voelt. Houd vervolgens
knop 1 ingedrukt voor het gebruik van een Android besturingssysteem, de Hable
zou nu drie keer moeten trillen. Voor een iOS besturingssysteem, houdt knop 2
ingedrukt. De Hable zou nu twee keer moeten trillen. Als de controller niet het
juiste aantal trillingen geeft, druk dan nogmaals op de knoppen.
Om de Hable One op je iPhone (of iPad) te kunnen gebruiken, moet de snelle
navigatie zijn ingeschakeld. Deze zou automatisch ingeschakeld moeten zijn. Dit
kan getest worden door bijvoorbeeld knoppen 4, 5 en6 ingedrukt te houden, dan
zou het laatste item op het scherm geselecteerd moeten worden. Door knoppen 1, 2
en 3 ingedrukt te houden gaat navigeer je terug naar het eerste item op het
scherm. Werken deze functies niet? Schakel dan snelle navigatie in door lang op
knop 3, 4 en 6 te drukken. Lang indrukken betekent langer dan een seconde. Je
zou nu een toon moeten horen vanuit de telefoon.
Hoe navigeer ik met Hable One?
Je kunt als volgt navigeren op je iPhone of Android smartphone. Eerst is het
nodig om terug te gaan naar het beginscherm. Doe dit door lang op de
brailleletter H van Home te drukken. Dit zijn de knoppen 1, 2 en 5.
Om het volgende item te selecteren houdt je 7 ingedrukt en druk je kort op 8
terwijl je nog steeds 7 ingedrukt houdt. Om het vorige item te selecteren houdt
je 8 ingedrukt en drukt je vervolgens eenmaal op 7.
Als je wilt scrollen, kan je 7 ingedrukt houden en 8 meerdere keren indrukken en
weer loslaten. Om een item te activeren, druk je de toetsen 7 en 8
tegelijkertijd kort in. Doe dit nu om een app te openen.
Wil je terug naar het startscherm? Dit kan door de toetsen 1, 2 en 5
gelijktijdig in te drukken.
Verderop vind je een lijst met meer combinaties voor navigatie. Sommige hiervan
werken alleen op een apparaat die met een besturingssysteem van Apple werken.
Bij deze functies staat dat vermeld.
Let op: Als het navigeren op de iPhone niet werkt, komt dit waarschijnlijk
doordat de snelle navigatie nog steeds is uitgeschakeld. Druk in dat geval lang
op knop 3, 4 en 6 om deze te activeren.
Hoe kan ik typen met Hable One?
Als je met de Hable One de basisnavigatie beheerst, kun je beginnen met het
oefenen van het typen. Als oefening kan je tekst gaan typen in de notities App.
Dit werkt op een iPhone of Android toestel op dezelfde manier.
Navigeer eerst naar je notitie app en open deze.
Navigeer naar nieuwe notitie en activeer deze knop.
Voor het typen van spatie, druk op 8.
Voor enter, druk op 1 en 8.
Voor shift-enter, druk op 2 en 8.
Voor backspace, druk op 7.
Hier volgen de combinaties voor letters, cijfers en leestekens. Meer sneltoetsen
voor tekstverwerking vind je verderop.
Letters typen op Hable One
Het eerste deel van het alfabet zijn de letters A tot en met J.
Voor A, druk op 1.
Voor B, druk tegelijkertijd op 1 en 2.
Voor C, druk tegelijkertijd op 1 en 4.
Voor D, druk tegelijkertijd op 1, 4 en 5.
Voor E, druk tegelijkertijd op 1 en 5.
Voor F, druk tegelijkertijd op 1, 2 en 4.
Voor G, druk tegelijkertijd op 1, 2, 4 en 5.
Voor H, druk tegelijkertijd op 1, 2 en 5.
Voor I, druk tegelijkertijd op 2 en 4.
Voor J, druk tegelijkertijd op 2, 4 en 5.
De volgende 10 letters: K, L, M, N, O, P, Q, R, S, T, zijn bijna hetzelfde als
de eerste 10 letters: A, B, C, D, E, F, G, H, I, J. Het enige verschil is dat
knop 3 aan elke letter wordt toegevoegd.
Voor K, druk tegelijkertijd op 1 en 3.
Voor L, druk tegelijkertijd op 1, 2 en 3.
Voor M, druk 1, 3 en 4 tegelijk in.
Voor N, druk tegelijkertijd op 1, 3, 4 en 5.
Voor O, druk tegelijkertijd op 1, 3 en 5.
Voor P, druk tegelijkertijd op 1, 2, 3 en 4.
Voor Q, druk tegelijkertijd op 1, 2, 3, 4 en 5.
Druk voor R tegelijkertijd op 1, 2, 3 en 5.
Voor S, druk tegelijkertijd op 2, 3 en 4.
Voor T, druk tegelijkertijd op 2, 3, 4 en 5.
De letters U tot Z en hoofdletters. De laatste 6 letters van het alfabet zijn
niet gelijk aan de vorige letters.
Voor U, druk tegelijkertijd op 1, 3 en 6.
Voor V, druk tegelijkertijd op 1, 2, 3 en 6.
Voor W, druk tegelijkertijd op 2, 4, 5 en 6.
Voor X, druk tegelijkertijd op 1, 3, 4 en 6.
Voor Y, druk tegelijkertijd op 1, 3, 4, 5 en 6.
Voor Z, druk tegelijkertijd op 1, 3, 5 en 6.
Voor een hoofdletter druk je op het hoofdletterteken voor de letter die je met
een hoofdletter wilt aanduiden. Voor het hoofdletterteken druk je tegelijkertijd
op 4 en 6.
Cijfers typen op Hable One
De cijfers 1-9 en 0 worden op dezelfde manier getypt als de letters A tot en met
- Het enige verschil is dat je het cijferteken ervoor moet intypen.
Typ dit teken door 3, 4, 5 en 6 tegelijk in te drukken. Druk dus eerst op het
cijferteken, dan op het cijfer. Hier vind je een lijst met de specifieke
combinaties van deze cijfers.
Voor nummer 1, druk op 1
Voor nummer 2, druk tegelijkertijd op 1 en 2
Voor nummer 3, druk tegelijkertijd op 1 en 4
Voor nummer 4, druk tegelijkertijd op 1, 4 en 5.
Voor nummer 5, druk tegelijkertijd op 1 en 5
Voor nummer 6, druk tegelijkertijd op 1, 2 en 4.
Voor nummer 7, druk tegelijkertijd op 1, 2, 4 en 5.
Voor nummer 8, druk tegelijkertijd op 1, 2 en 5.
Voor nummer 9, druk tegelijkertijd op 2 en 4
Voor nummer 0, druk tegelijkertijd op 2, 4 en 5.
Leestekens typen op Hable One
Typen van leestekens doe je als volgt:
Voor een komma, druk op 2.
Druk voor een punt tegelijkertijd op 2, 5 en 6.
Voor een vraagteken, druk tegelijkertijd op 2 en 6.
Voor een uitroepteken, druk tegelijkertijd op 2, 3 en 5.
Voor een laag streepje, druk eerst één keer op 5 en dan druk je de knoppen
3, 4 en 5 tegelijk in.
Hable sneltoetsen voor navigatie
Met deze combinaties kun je navigeren over het scherm van je telefoon.
Volgende item op het scherm, houd 7 ingedrukt en druk eenmaal op 8.
Vorige item en houd 8 ingedrukt en druk eenmaal op 7.
Volgende pagina, houd knoppen 1, 3 en 5 ingedrukt. Let op: dit werkt
alleen in iOS.
Vorig pagina: houd knoppen 2, 4 en 6 ingedrukt. Let op: dit werkt alleen
in iOS.
Gebruik de Rotor, houd 7 ingedrukt en druk eenmaal op knoppen 5 en 6, of
andersom. Let op: Deze functie werkt alleen in iOS.
Naar eerste App op het scherm of naar eerste item in een App houdt knoppen
1, 2 en 3 ingedrukt.
Naar laatste App item op het scherm of naar laatste item in een App houdt
knoppen 4, 5 en 6 ingedrukt.
Hable sneltoetsen voor snelkoppelingen
Met deze combinaties kun je een opdracht geven of snel naar een bepaalde plek
springen.
Activeer een item door op 7 en 8 te drukken.
Ga naar het start scherm door lang op 1 + 2 + 5 te drukken. Ook wel de
letter H van Home.
Statusbalk door 2 + 3 + 4 lang te drukken. Ook wel de letter S van
Statusbalk genoemd.
Terug knop door 1 + 2 lang te drukken. Ook wel de letter B van Back genoemd.
Recente apps door 2 + 3 lang drukken.
Zoek op scherm 1 + 2 + 4 lang drukken. Ook wel de F van Find genoemd.
Snelle navigatie aan/uit door lang op 3 + 4 + 6 te drukken.
Lezen van het geselecteerde item door 1 + 2 + 3 + 5 lang te drukken op R,
Ook wel de R van Read genoemd.
Pauzeer of hervat het lezen met 1 + 2 + 3 + 4 door lang te drukken op P. Ook
wel de P van Pauze genoemd. Deze sneltoets werkt ook om muziek te pauzeren.
Controleer de batterijstatus door eerst naar het Hable menu te gaan. Dit kan
door knoppen 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 lang in te drukken. Na de trilling kan 3
+ 6 worden ingedrukt voor het batterijpercentage van de Hable. Drie
trillingen betekenen volledig geladen. Eén trilling betekent minder
accupercentage.
Speciale Hable sneltoetsen
Houd de 1 ingedrukt om teksten van de screenreader op te laten houden met
spreken.
Houd 2 ingedrukt om dicteren te activeren. Let op: Dit kan alleen in een
tekstveld en op een telefoon die iOS gebruikt.
Houd 3 ingedrukt voor de “magic tap” dit is om de telefoon op te nemen, of
op te hangen. Of om media te af te spelen/ pauzeren. Let op: deze functie is
alleen beschikbaar voor iOS.
Hable sneltoetsen voor tekst bewerken
Met deze sneltoetsen kun je tekst selecteren, kopiëren, plakken.
Houd 7 ingedrukt en druk eenmaal op 4 om een de cursor een plaats naar
rechts te bewegen. Om de cursor naar links te verplaatsen, houd 4 ingedrukt
en druk eenmaal op 7.
Om de tekst rechts te selecteren, houdt je toets 7 ingedrukt en druk eenmaal
op 4 + 5. Om de tekst links te selecteren of een stuk te ont selecteren,
houd 4 + 5 ingedrukt en druk eenmaal op 7.
Alle tekst selecteren kan door lang op 2 + 3 + 5 + 6 te drukken.
Kopieer door 1 + 4 lang in te drukken. Ook wel de letter C van Copy genoemd.
Plakken met 1 + 2 + 3 + 6 lang ingedrukt. Vergelijkbaar met de
computersnelkoppeling V voor Plakken.
Overige Hable functies
Behalve de functies en sneltoetsen die we je hier gaven om snel aan de slag te
gaan heeft Hable nog meer geavanceerde mogelijkheden. Deze vind je in de
handleidingen op de website van
Hable.
Heb je nog vragen?
Mail naar kennisportaal@visio.org, of bel 088
585 56 66.
Meer artikelen, video’s en podcasts vind je op
kennisportaal.visio.org
Koninklijke Visio
expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen
www.visio.org